ردپای انسان در منطقه باکو به دوران پارینه‌سنگی بازمی‌گردد.از عصر برنز، حکاکی‌هایی بر سنگ در بائیل و مجسمه برنزی یک ماهی کوچک در قلمرو شهر کهن باکو بهدست آمده است که مؤید تأسیسات انسانی در محدوده فعلی شهر باکو در همان دوران هستند.
پریسکوس، تاریخ‌نگار قرن پنجم میلادی برای اولین بار به آتش‌های باکو اشاره کرده است.آتش‌های نامیرایی که باکو را به یکی از مراکز اصلی زرتشتی مبدل ساخته بود.اردشیر اول ساسانی دستور داده بود تا آتش خاموش نشدنی اورمزد را در آتشکده‌های شهر برافروزند.
بین قرون دوازده و چهارده میلادی حصار مستحکمی به دور شهر کشیده شد و استحکامات داخلی آن نیز ارتقا یافت.
برج دختر، قلعه‌های رامانا، نارداران، شاگان و مردکان و صبایل در همین دوران بنا گردیدند.بزرگ‌ترین مشکل در این دوران پیشروی دریای خزر به ساحل بود که بخش بزرگی از شهر را در خود فرو برد و قلعه صبایل در قرن چهاردهم کاملاً غرق گردید.
در طول جنگ ایران و روس، باکو بارها بین آن‌ها ردوبدل شد و درنهایت در سال ۱۸۱۳ و بر مبنایمعاهده گلستان به امپراتوری روس پیوست.رونق نفتی در اواخر قرن نوزدهم به گسترش باکو منجر شد و رشد جمعیت آن از پاریس، لندن و نیویورک نیز فزونی گرفت. اولین سکوی نفتی جهان به نام سنگ‌های سیاه در ۱۹۴۷ در سواحل باکو تأسیس شد.
فاصله زمینی با ایران فاصله زمینی از مرز ایران (شهر آستارا) تا شهر باکو حدود ۴۰۰ کیلومتر (تقریباً ۴ ساعت راه زمینی و ۵۰ دقیقه هوایی از فرودگاه امام خمینی تهران) است.
شهر باکو
باکو مقصدی دلپذیر برای تفریح و خوش‌گذرانی است. برخی موسیقی و حال و هوای غربی را برگزیده و برخی دیگر نوایی شرقی دارند.
جاز کلاب همه ساله «فستیوال جاز» باکو را برگزار می‌کند که شنیدنی است. بیشتر بارها و پاب‌ها در اطراف میدان فواره مجتمع شده‌اند، میدانی وسیع و زیبا که برای پرسه‌هایی بی‌هدف و تماشای مردم در گذر فرصت‌های کم‌نظیری فراهم می‌سازد.نمایش‌های باله و اپرا در باکو زبانزد همه هستند. تالار ملی باله و اپرا در خیابان نظامی اجراهای تسخیرکننده‌ای را پیشنهاد می‌دهد.
تالار فیلارمونیک نیز اجراهای دل‌چسبی را در پارک نزدیک خود برگزار می‌کند. دیدار از پارک کوهستانی منظره وسیع و جذابی را از باکو و سواحل خزر به همراه دارد و می‌توانید در چایخانه آن بعدازظهر دل‌انگیزی را سپری سازید. اگر هوای آبتنی در خزر را دارید، سواحل شنی فراوانی را با امکانات شنا در شبه‌جزیره آب‌شوران خواهید یافت. گرچه به علت ورود گنداب‌های صنعتی و نفتی به دریا بهتر این است که حمام آفتاب را به شنا ترجیح دهید.
حمام‌های ترکی مناسبی نیز برای خستگی درکردن در باکو وجود دارند در باکو باله و اپرا از هنرهای فعال این شهر است و سالن‌های باله، اپرا و همچنین موزه فرش و هنر باکو از مکان‌های دیدنی این شهر می‌باشند. دیسکوها و کلوپ‌های متنوع باکو از دیگر مکان‌های مورد توجه مردم و توریست‌های این شهر است. سواحل زیبای باکو از دیگر مناطق بسیار مورد توجه در این شهر می‌باشند.
همچنین به دلیل قدمت بالای این شهر، نباید از مکان‌های تاریخی این شهر غافل گردید. باکو به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، از مراکز عمده خرید و فروش کالاست و دارای بازارهای استثنائی‌ای است.
بسیاری از کمپانی‌های بزرگ پوشاک و خوراک دنیا در باکو شعبه دارند.
ارگ قدیمی باکو (walled city of baku)
تاریخ آذربایجان و باکو در واقع با «ایچری شَهَر» رقم خورده است و در داخل خود تاریخ یک ملت و قوم را جای داده است. ایچری شَهَر که از آن با نام «ارگ باکو» نیز یاد می‌شود به‌تدریج مابین قرون ۱۱ تا ۱۹ میلادی ساخته شده است.
این قسمت شهر در شمال غربی خلیج باکو واقع شده و جزو دیدنی‌ترین مکان‌های باکو بشمار می‌رود که در سال ۲۰۰۰ میلادی در شمار میراث جهانی یونسکو قرار گرفت. ایچری شهر دارای ۲۳ محله، ۲ کاروان‌سرا، ۳ چشمه آب، میدان بازار و… است.
در این شهر قدیمی محصور شده در دیوارها، می‌توانید کاخ شیروان شاه و قلعه دختر را ببینید. این ارگ از زمان پارینه‌سنگی تاکنون محل زندگی انسان‌ها و قومیت‌های مختلف همچون ساسانی، زرتشتی، شیروانی، ایرانی، عربی، عثمانی وروسی بوده است.
ایچری شَهَر، همراه با برج و حصار قلعه شهر به‌عنوان یکی از آثار برجسته تاریخی؛ باکو را به یکی از قطب‌های گردشگری آسیا و قفقاز تبدیل کرده است.
قلعه دختر باکو
این اثر تاریخی که با ۲۹،۵ متر طول، ۱۶ متر عرض و ۶ طبقه که در دو محدوده زمانی قرن ۵ و ۶ میلادی (آغاز ساخت مرحله اول) و قرن ۱۲ (مرحله دوم) ساخته شده است در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این قلعه در روزگار کهن، نیایشگاه آناهیتا بوده و زرتشتیان برای زیارت به آنجا می‌رفته‌اند. این قلعه در سال ۱۹۶۰ مرمت و در سال ۱۹۶۴ تبدیل به موزه گردید .
مراکز خرید باکو پارک بلوار یک مرکز بزرگ ۶ طبقه با ۹۹ فروشگاه برای هر نوع سلیقه است. این مرکز تنها ۵ دقیقه با ایستگاه ساحل فاصله دارد.این مرکز دارای سینما، محل بازی کودکان و رستوران با مناظر زیبای دریای خزر می‌باشد.فروشگاه‌های Adidas –Benetton – Debenhams – Jack Jones – Mango – Nike و…در این مرکز شعبه دارند.
تنوع کالاها در طول چندساله گذشته رشد چشمگیری یافته و با توجه به بهای مناسب آن‌ها، باکو را مبدل به مقصدی مناسب برای خرید نموده‌اند. البته بسیاری از کالاها از ترکیه وارد می‌شوند، اما فرش و گلیم، اشیاء عتیقه، ظروف کریستال و عروسک‌های روسی محبوب‌ترین کالاها را نزد خریداران تشکیل می‌دهند. فروشگاه‌ها و مراکز خرید در سطح شهر باکو پراکنده‌اند.
در نزدیکی میدان فواره می‌توانید تراکم فروشگاه‌های فرش، لوازم الکتریکی و عروسک‌های سنتی ماتریوشکا را شاهد باشید. بازارهای روباز و دکه‌های خیابانی بسیاری نیز در باکو وجود دارند که هر آنچه می‌توانید تصور کنید را به فروش می‌رسانند. شهر کهن باکو نیز مملو از فروشگاه‌های سوغات، عتیقه و صنایع‌دستی است.
چند نکته برای خرید:
پیش از خرید در باکو به تاریخ انقضا، مارک‌های تقلبی و کیفیت اجناس دقت کنید گرچه برخی فروشگاه‌ها دلار آمریکا را نیز می‌پذیرند، بسیاری دیگر تنها منات را قبول می‌کنند(dot) کارت‌های اعتباری از دلار نیز اقبال کمتری دارند اغلب فروشگاه‌ها تا ساعت ۸ شب باز هستند.
غذاهای آذربایجانی
کشور آذربایجان از کیفیت و تنوع غذایی بسیاری بهره‌مند است به‌طوری که بسیاری از افراد آنجا را با غذاهای لذیذ آن می‌شناسند.
قابل‌ذکر است که هزینه غذا (و در کل سایر هزینه‌ها) در کشور آذربایجان، به نسبت کشور ما ارزان‌تر است. رستوران‌های باکو برای آذری‌ها غذا بخش مهمی از فرهنگ را می‌سازد و ریشه در تاریخ، سنت و ارزش‌های ملی دارد. باروری زمین و منابع غنی آبزیان دریای خزر تنوع غذایی غنی‌ای را پدید آورده است. آذربایجانی‌ها بیش از ۳۰ نوع آش، شامل آن‌هایی که با ماست تهیه می‌شوند، انواع کباب و ششلیک، کوفته و پلو دارند.
طرز طبخ و طعم این غذاها با آنچه اقوام آذری ساکن در ایران تدارک می‌بینند تفاوت اندکی دارد.انواع میوه خشک‌شده نیز در طبخ غذا مورد استفاده هستند.آذری‌ها همچنین در بهره‌گیری و وفور انواع سبزیجات در غذاهایشان مشهورند و جدای آن بشقاب سبزیجات تازه عموماً به همراه غذا سرو می‌شود. چای نوشیدنی اصلی مردم آذربایجان است، آن را پیش از صرف غذا می‌نوشند و همچنین همیشه برای خوش‌آمد گویی به مهمانان مهیا می‌شود.
مجموعه گسترده‌ای از رستوران‌های خوب در باکو وجود دارد. جدای از بهای مناسب، برای انواع ذائقه‌ها غذا یافت می‌شود. غذاهای آذری، فرنگی، ایرانی، آسیایی و فست فود های متنوع را به‌راحتی می‌توانید بیابید. چایخانه‌های فراوانی نیز در شهر پراکنده‌اند.
برای لمس فرهنگ محلی سری به آن‌ها بزنید و از چای به همراه شیرینی لذت ببرید. چالش مسابقه بر سر نرد یا دومینو نیز بخشی دیگر از تفریحات چایخانه‌ای است.
