جاهای دیدنی سمیرم ، شهر کوهستانی باطبیعت فراوان

نویسنده:

حسین یوسفی

در تاریخ:

سمیرم شهری است در بخش مرکزی شهرستان سمیرم استان اصفهان ایران.

شهرستان سمیرم با مساحت 5224كیلومترمربع در جنوب غربی استان اصفهان با مختصات جغرافیایی 51 درجه و17 دقیقه تا 3 دقیقه طول شرقی و30 درجه و42 دقیقه تا 31 درجه و51 دقیقه عرض شمالی وبا ارتفاع متوسط 2400متر ازدریا ،،بین چهار استان اصفهان ،چهار محال بختیاری ،كهگیلویه وبویر احمد وفارس واقع شده است .از شمال به شهرضا ،از شرق به آباده واقلید فارس ،از جنوب غربی وغرب با مرز طبیعی رشته كوه های دنا با استان كهگیلویه وبویر احمد، از غرب به بروجن ولردگان (چهار محال وبختیاری)محدود می شود .

جاهای دیدنی سمیرم ، شهر کوهستانی باطبیعت فراوان

فاصله مركز شهرستان تا اصفهان 150 و تا تهران 435كیلومتر می باشد. این شهرستان 9/4در صد مساحت و65/1در صد جمعیت استان اصفهان را شامل می شود .از نظر موقعیت قرار گیری در حاشیه جنوب شرقی رشته كوه های زاگرس قرار گرفته به طوری كه رشته كوههای دنا به صورت حصاری در غرب وجنوب غربی آن كشیده شده است.

جاهای دیدنی سمیرم ، شهر کوهستانی باطبیعت فراوان

آب وهوا توده های هوا شهرستان سمیرم از توده های هوای زمستانی سمیرم ، پر فشار آزور در اقیانوس اطلس شمالی كه تروپیكال بوده متاثر می گردد. بارندگی بیشتر بارندگی منطقه طی 7ماه از سال از آبان ماه تا اردیبهشت سال بعد به سورت برف باران است ،تغیرات بارندگی در سطح منطقه به ارتفاع وفاصله از كانونهای پر بارش كوهستانی وابسته است ،چنانجه در ارتفاعات شمالی میزان بارندگی سالانه بین 350تا450 میلیمتر ،در شرق بین 310 تا410ودر مغرب بین 310تا430میلیمتر متغیر است. حداكثر بارندگی سالانه در ارتفاعات شمالی به میزان 450 میلیمتر وحداقل در نقاط پست شرقی به میزان 290میلیمتر می باشد. باتوجه با اینكه نواحی جنوب وجنوب غربی منطقه (بخش پادنا)مرتفع ترند میزان بارندگی آن در بعضی نقاط مسكونی به 600 میلیمتر هم می رسد وهرچه از ارتفاعات اطراف شهرستان به طرف قسمت میانب حركت كنیم به علت كاهش ارتفاع از میزان بارندگی كاسته می شود. میانگین متوسط بارندگی شهرستان در دراز مدت 1/398میلیمتر می باشدو بالاترین میزان بارندگی سالیانه كه تاكنون گزارش شده مربوط به سال زراعی 81-80بوده كه رقم جالب توجه 4/827میلیمتر رانشان می دهد. از لحاظ توزیع فصل بارندگی پر بارش ترین فصل زمستان می باشد كه 2/57كل بارندگی را شامل می شود وبعد از آن فصول پاییز ، بهار تابستان به ترتیب 2/27،2/13و2در صد بارندگی منطقه را در بر می گیرد . دما ورطوبت به علت كوهستانی بودن منطقه ووجود ارتفاعات متعدد وهمچنین اختلاف ارتفاع در نقاط مختلف شهرستان دما ورطوبت در سطح منطقه نوسانات زیادی رانشان می دهد .

جاهای دیدنی سمیرم ، شهر کوهستانی باطبیعت فراوان

وضعیت تابش و ابرناكی سالیانه حدود 165كیلو كالری بر سانتیمتر مربع نتیجه تابش آفتاب در شهرستان سمیرم است كه حداكثر در ماه های تیر ،خرداد ،وحداقل در آذر ودی ماه می تابد ،ضمن اینكه متوسط سالیانه پوشش ابر در منطقه 67/1اكتادو می باشد. یخبندان تعداد روز های یخبندان بین 125تا130روز در سال متغیر بوده كه از مهرماه شروع شده وتا اواخر اردیبهشت ادامه می یابد .اولین سرما در اثر یخبندان در اواخر مهر وآخرین سرما تواما در اثر یخبندان انتقالی وتشعشعی در اواخرفرودین ماه اتفاق می افتد. باد بادهای عمومی در منطقه سمیرم از جهت وزش در فصل بهارپر طلاطم ودر فصل پاییز آرام ترند ,حداكثر در سرعت باددر منطقه به 30 كیلو متر در ساعت می رسد .ضمن اینكه بادهای محلی كه تاثیر شگرفتی بر روی محصولات كشاورزی وزراعی وتا حدودی آب وهوای منطقه می گذارد شامل نسیم كوه ودره ,باد چوم , باد چپ وباد چوقون می شود. دركل با توجه به پارامترهای اقلیمی ارائه شده وهمچنین با عنایت به ارتفاع نسبتا بالای منطقه ,برطبق طبقه بندی اقلیمی كوپن ,آب وهوای شهرستان سمیرم معتدل سرد با تابستان خشك و از دیدگاه دكتر مهدی كریمی نیمه مرطوب معتدل با زمستان سرد ذكر شده است . خاك ومنابع ارضی تحقیقات وبررسیهای منابع خاك واراضی سمیرم مبین این امر است كه در محدوده شمال شرقی وشمال غرب وغرب خاكها كم عمق بدون تكامل پروفیلی وجوان وسنگریزه دار كه برروی مواد آهكی قرار گرفته است .منابع ارضی این محدوده را تپه های نسبتا فرسایش یافته با قلل مدور وتشكیلات سنگهای آهكی ومارنی تشكیل می دهند .

جاهای دیدنی سمیرم ، شهر کوهستانی باطبیعت فراوان

عمق زیاد وبافت سنگین تا خیلی سنگین خاكها در دشت دامنه ای ورسوبات باشیب ملایم با سنگریزه های سطحی از مشخصات خاك ومنابع ارضی این قسمت است .ضمن خاك اطراف حنا روی دو گونه اراضی دشت دامنه ای وواریزهای سنكدار تشكیل شده واز جهت عمق وبافت متفاوت است. پوشش گیاهی ومرتع از مجموع 440800هكتار كل عرصه های ملی شهرستان سمیرم كه معادل 5/5در صد از عرصه های ملی استان است,393000هكتار معادل 89درصد آن را مراتع ییلاقی شامل می شوند كه با كیفیتهای مختلف در سطح منطقه پراكنده شده اند ,ضمن اینكه 47800هكتار باقیمانده عرصه های ملی شهرستان شامل جنگلهای طبیعی ودشت می شود. مهم ترین تیپ ها وگونه های گیاهی مراتع منطقه شامل انواع گون وقیاق سریش ,كنگر ,خوشك ,جووحشی ,جاشیر ,فستوكا وقیاق ,جاز واستپا می باشدضمن اینكه 25000كیلو گرم در سال در منطقه موجود می باشد . پوشش جنگلی منطقه نیز مشتمل برگونه های ارجن,بادام كوهی ,سیب وگلابی ,زالزالك داغداران وگز بوده كه به علت مصارف سوختی ,ساختمتنی وچرایی بیش از حد عشایر روستائیان از بین رفته است وتنها گونه های چوبی باقیمانده منطقه شامل شیر خشت ,پسته وبادام وحشی , افرا ,زرشك وبید می شود. منابع آب آبهای سطحی منابع سطحی شهرستان سمیرم از دو حوضه ابریز رود خانه خرسان در مركز ونیمه جنوبی وحوضه آبریز رودخانه ونك -سولكان در نیمه شمالی شهرستان تشكیل شده است .این دو حوضه بخشی ازسر شاخه های رود خانه كارون در شرق سلسله جبال زاگرس را تشكیل می دهند. موقعیت حوضه آبریز رود خانه خرسان این حوضه توسط ارتفاعات واقع درمنطقه به چندین ریز حوضه تقسیم می شود كه سه حوضه از آن با (مساحت 3865كیلومتر مربع در محدوده شهرستان سمیرم می باشد وعبارتند از حوضه آبریز حنا,سمیرم سیستان)ومابر كه پس از اتصال به هم در نزدیكی روستای رود آباد وخارج شدن از آخرین محدوده شمال غربی شهرستان سمیرم یعنی روستای آب ملخ تحت عنوان رود خانه خرسان تغییر نام داده و÷س از گذشتن از روستا وتنگ خرسان با رود خانه بشار كهگیلویه وبویر احمد یكی شده وبدین شكل یكی از سرشاخه های كارون را تشكیل می دهند.

جاهای دیدنی سمیرم ، شهر کوهستانی باطبیعت فراوان

موقعیت حوضه آبریز رود خانه ونك -سولكان این حوضه آبریز با مسافت 1315كیلو متر مربع با جهت شمالی -جنوبی شامل منابع آب های سطحی مناطق شمال شهرستان سمیرم واقع در دهستانهای وردشت وونك می باشد ,این حوضه آبریز شامل سر چشمه های قره آقاج , گرم آباد , مورك كاسگان بوده كه در مجموع رودخانه سولكان یا حسین آباد خوانده می شود .این رود خانه بادریافت آب رود خانه آق بلغ ,شمس آباد ونك ورود خانه جاغ جاغ تحت نام حوضه ابریز سولكان در تنگ گله گاو از محدوده سمیرم خارج وبا حوضه های آبی بخش گندمان بروجن به سمت رود خانه بزرگ خرسان حركت می كند .دبی متوسط مجموع رود خانه های این حوضه بر روی هم 91/6متر مكعب بر ثانیه وحجم تخلیه سالانه آن حدود 363 میلیون متر مكعب می باشد. آبهای زیر زمینی به علت منابع عظیم آبی وگسترش لایه های آهك های كار ستیك در محدوده شهرستان سمیرم منابع آب های زیر زمینی منطقه دارای آبدهی قابل توجهی می باشد. آب های زیر زمینی مورد استفاده در شهرستان سمیرم از چشمه ها,قنات ها وچاه های سطحی ,نیمه عمیق وعمیق تامین می گردد ومجموعا حدود 8/158میلیون متر مكعب از تخلیه سالانه آن ها در بخش كشاورزی به مصرف می رسد. تقسیمات سیاسی وكشوری شهرستان سمیرم كه قدمت آن به بیش از 2700سال می رسد از دیر باز جز مناطق ومحدوده فارس بوده واز زمان قانونی شدن تقسیمات كشوری در سال 1316 جزء شهرستان آباده محسوب می گردد ,به دنبال جنگ خونینی كه با حمله توام حمله عشایر ترك قشقایی ولر های بویر احمد در تیر ماه 1322در منطقه صورت گرفت ,در سال 1342 سمیرم از استان فارس وشهرستان آباده جدا شد وبه صورت بخش به فرمانداری شهرضا واستان اصفهان ملحق می گردد و سرانجام در مهرماه 1342به مسافرت اسداله علم نخست وزیر وقت به شهرستان تبدیل شد واكنون از جهت رتبه بندی شهرهای ایران در ردیف شانزدهم شهر های استان ویكصدو هشتاد وپنجم كشوری قرار دارد . براساس آخرین تقسیمات كشوری در سال 1380این شهرستان به دو بخش مركزی و پادنا و شش دهستان به شرح زیر می گردد: بخش مركزی ؛ این بخش قسمتهای مركزی وشمالی شهرستان را شامل می شود و8/61 درصد مساحت شهرستان را به خود اختصاص داده است ودهستان های تابع این بخش عبارتند از :دهستان ونك به مركزیت شهر ونك ,دهستان وردشت به مركزیت روستای فتح آباد ودهستان حنا به مركزیت شهر حنا . بخش پادنا ؛ این بخش كه 2/38درصد مساحت شهرستان را شامل می شود قسمتهای جنوب شرقی را در برمی گیرد .دهستانهای شامل این بخش عبارتند از دهستانهی پادنا ی علیا به مركزیت روستای بیده ,پادنای وسطی به مركزیت شهر كمه كه مركزبخش نیزمی باشد وپادنای سفلی به مركزیت روستای چهارراه.این شهرستان كه6/7درصد مناطق محروم استان را شامل می شود دارای چهار نقطه شهری سمیرم ,حنا ,ونك وكمه ,108روستا دارای سكنه ,279مزرعه مستقل ,13 منطقه تابع 16 مكان مستقل و16 نقطه فرعی می باشد .شهر زیبا وسنتی سمیرم واقع در مركز شهرستان است كه با ارتفاع 2,460متر از سطح دریا تحت عنوان بام ایران به صورت دشت نیمه همواری باارتفاع زیادوشیب فراوان توسط كوههای سربه فلك كشیده محصور شده درسال1329 با احداث شهرداری به نقطه شهری تبدیل گردیده است. وجه تسمیه ویژگیهای جغرافیایی وشرایط آب وهوای شهرستان سمیرم وهمچنین حساسیتهای قومی وقبیله ای كه در ادوار مختلف به تاریخ این خطه اضافه گردیده است ,سبب طرح نام سمیرم در متون وكتب جغرافیایی وتاریخ شده است .

جاهای دیدنی سمیرم ، شهر کوهستانی باطبیعت فراوان

در خصوص وجه تسمیه شده این خطه تعابیر وتفاسیر مختلفی به كار برده شده چنانچه در كتاب آثار الوزراء آمده است :گویند سمیرم از ولایات اصفهان است وآب تلخ را از آنجا آورده اند وحال خراب گشته .مردم آن به واسطه استیلای كرد وشول جلا نمودند واما در عجائب المخلوقات چنین آورده شده كه بانی آن سام ابن ارم نوح بوده وآن را سام آرام واز كثرت استعمال سمیرم گویند .نقل قول دیگری كه حكایت از قدمت تاریخی منطقه دارد وبیشتر از آن بوی افسانه به مشام می رسد از این قرار است كه سام پادشاه كیانی در حال عبور از این منطقه بوده كه درد وعرضه ای بر او مستولی شدهودر این خطه آرام می شود وسبب نام گذاری سمیرم می گردد كه همان تغییر واژه سام آرام می باشد .عده ای نیز براین عقیده هستند كه وجه تسمه منطقه از كلمه زمیران است كه اشاره دارد به زمهریر وسرمای بسیار سخت كه زمستانهای سمیرم بدان متصف می باشد ومی توان آن را مهمترین ومستند ترین عامل نام گذاری این خطه به حساب آورد. جمعیت برطبق آمار موجود در سال 1375جمعیت شهرستان بالغ بر64,918نفر بوده كه ازاین تعداد32054 نفر مرد و ,32846نفر زن بوده است .جمعیت شهرستان داری تركیب سنی بسیار جوان است به طوری كه 9/48در صداز كل جمعیت در بین گروه سنی زیر 14 سال قرار گرفته كه توجه به آینده آن بخصوص در مورد وضعیت اشتغال نیاز به یك برنامه ریزی دقیق وهمه جانبه را می طلبد .میزان با سوادی در نقاط شهری 5/87 درصد ودر نقاط روستایی 8/71در صد می باشد كه در مجموع 2/87در از مردان و3/73درصد از زنان را شامل می شود .با توجه به اینكه وسعت آن 5,224كیلو متر مربع وزمین های قابل كشت منطقه حدود 50789 هكتار برآورد گردیده است تراكم نسبی در شهرستان 5/12نفر در كیلو متر مربع می باشد كه به علت كوهستانی بودن منطقه وشرایط آب وهوایی سرد نسبت به استان اصفهان كه 37 نفر می باشد ,بسیار كمتر است. ضمن اینكه تراكم بیولوژیك در منطقه 2/1هكتار می باشد كه با توجه به بافت كشاورزی منطقه واشتغال اكثریت جمعیت منطقه به فعالیت های كشاورزی با عنایت به قابلت های زراعی وباغی ومنابع آب منطقه نیاز به توسعه وبرنامه ریزی اصولی دارد. بخش های عمده اقتصادی شهرستان كشاورزی براساس آمار سال 1382,شهرستان سمیرم دارای حدود50 هزار هكتار زمین زراعی آبی ودیم می باشد كه از این میزان ,سطح زراعت آبی حدود 16 هزار هكتار ,زراعت دیم 4/9هزار هكتار ,آیش آبی 13 وآیش دیم 12 هزار هكتار می باشد. زراعت : شهرستان سمیرم دارای 4,200 هكتار گندم دیم قابل برداشت با متوسط عمكرد 1/1تن در هكتار می باشد .در سال زراعی 82-81 تولید گندم 19هزار تن بوده كه از این مقدار 9850 تن توسط سازمان تعاون روستایی شهرستان خریداری شده است .همچنین سطح كشت چغندر قند در سالهای مختلف وبا توجه به شرایط جوی وعملكرد كارخانجات قند بین 2500تا 3500هكتار متغیر می باشد .در سال زراعی 82-81 میزان تولید چغندر قند منطقه 105 هزار تن با متوسط عیار 5/17بوده كه از لحاظ امتیاز وعیار در سطح استان رتبه اول را داشته است ,سایر محصولات زراعی منطقه شامل سیب زمینی ,جو,عدس ,نخود وسیاهدانه می باشد . باغبانی :سطح كل باغات منطقه حدود 5/16هزار هكتار است كه اغلب آن محصول سیب (95در صد)ودر ردیف های بعدی گردو,بادام ,آلبالو , هلو وزردآلومی باشد .طبق برآورد انجام شده در حدود 64/73در صد كل در آمد ناخالص محصولات آبی و09/68در صد كل محصولات كشاورزی شهرستان به سیب درختی اختصاص دارد .

جاهای دیدنی سمیرم ، شهر کوهستانی باطبیعت فراوان

وجود درختان وحشی سیب در كوه آلمالو در شمال روستای ورق از توابع دهستان وردشت نشان از قدمت واستعداد بالقوه این منطقه در پرورش سیب دارد. اولین باغ سیب در سال 1338 در شهرستان سمیرم احداث گردید واز سال 1350به بعد كاشت واحداث آن سیر صعودی پیدا كرد به طوری كه در حال حاضر حدود 12 هزار هكتار باغ بارور با عملكرد متوسط 20تن در هكتار و4هزار هكتار نهال سیب در سطح شهرستان در سه منطقه وردشت ,شهر سمیرم وبخش پادنا در كوهپایه های زاگرس با بیش از 5/6میلیون اصله درخت در خور توجه است.اقتصادی بودن این محصول باعث گسترش باغات سیب گردیده وتولید سالیانه آن را به حدود 300هزار تن رسانیده است وپیش بینی می شود تا سال 1385به 350 هزار تن برسد وعده باغداران آن به 6هزار نفر برسد .واریته های سیب منطقه از ارقام پایه بذری شامل رد وگلدن ,دلیشز, گلاب اصفهان ,گلاب كهنز ,سلطانی ,شفیع آبادی, گرن اسمیت , چهار,اسرائیلی وآستارا می شود واز ارقام پایه كوتاه مالینگ نیز می توان به ارقام فوجی ,گالاوآیلارداشاره كرد. خدمات علیرغم رشد سهم بخش خدمات به 3/16در صد در سال 1375,به علت عدم وجود زیر ساخت های اساسی وپایین بودن كیفیت كاری و همچنین به علت مشكلات ارتباطی كه بیشتر ناشی از عوامل طبیعی است ,خدمات رسانی بویژه از لحاظ خدمات عالی وترویج در سطح منطقه چندان مناسب نیست .ولی با این حال نسبت به بعضی از مناطق همجوار از وضعیت بهتری برخورداراست .هم اكنون 99در صد از مناطق روستایی شهرستان دارای آب وبرق وبیش از 90درصد دارای خدمات ارتباطی به صورت دفاتر مخابراتی ومراكز خودكار هستند. همچنین در مركز دهستانها ادارات وسازمانهای مختلف شهرستان به صورت نمایندگی مشغول خدمات رسانی است از لحاظ راههای ارتباطی تقریبا 90 در صد راه های روستایی تقریبا رضایت بخش است ,اما در كل وضعیت خدمات اساسی وزیر بنایی در سطح منطقه چندان مناسب نیست. صنعت با وجود معادن ومنابع فراوان ونیز با وجود تولید سالیانه بیش از 300 هزار تن سیب درختی وبی از180هزار تن سایر محصولات كشاورزی در سطح منطقه ,بخش چندان رشدی ننموده وتنها 1/0در صد كل صنایع استان را شامل می شود .صنایع موجود در منطقه بیشتر شامل صنایع دستی همچون قالی , گلیم وجاجیم بافی ونمد مالی می شود واز لحاظ وجود صنایع وكارخانجات موجود در منطقه می توان به كارخانه خاك نسوز پشته , گچ ونك, شركت صنایع جانبی سیب اروم سانكوك ودو سرد خانه 5هزار تنی وحدود 30 تا 40 كارگاه متوسط وكوچك صنایع تولیدی همچون صندوق سازی وبلوك زنی اشاره كرد كه با توجه به ظرفیت ها واستعداد های بالقوه وبالفعل منطقه بسیار نا چیز است. معادن معادن موجود در سطح شهرستان سمیرم در 3 گروه طبقه بندی می شود كه عبارتند از :معادن سنگهای تزئینی :معدن سنگ مرمریت قبر كیخا با ذخیره 75,000 تن واستخراج سالیانه 8,750تن سنگ مرمریت كهنور چه با ظرفیت 1,250,000تن واستخراج سالیانه 7,000تن ومعدن سنگ مرمریت مهرگرد با ظرفیت 450,000متر مكعب استخراج سالیانه 15,000متر مكعب .معادن خاك نسوز : معدن خاك نسوز شمالی با ظرفیت 2,437,000تن واستخراج سالیانه 15,000تن معدن خاك نسوز جنوبی با ظرفیت 165,000تن واستخراج سالیانه 1000تن ,ومعدن سنگ گچ ونك سمیرم كه این معدن از نظر زمین شناسی متعلق به سازندگچساران بوده وبا آهك ومارن همراه می باشد .میزان ذخیره این معدن 5/1میلیون تن ومیزان تولید آن روزانه 300تن می باشد .

جاهای دیدنی سمیرم ، شهر کوهستانی باطبیعت فراوان

معادن مس و سرب خانقا , معدن مس چاه پلنگ ,و معدن مس و سرب آب باغ كهرویه (كیلو متر 23 جاده سمیرم شهرضا )با نوع ماده گالن كه تاكنون 6هزار تن از آن استخراج شده است. مناطق دیدنی سمیرم **آبشار زیبای آب ملخ (تخت سلیمان )شاید یكی از بی نظیر ترین منا طق دیدنی ایران این آبشار زیبا باشد. **دنا ار بلندترین قله های ایران در 70 كیلومتری سمیرم سمیرم شهرستانی در 160 كیلومتری اصفهان دارای آب وهوای معتدل تابستانی ومناطق طبیعی سرشار وغنی می باشد حدود صدها گونه گیاهان این منطقه در دنیا منحصر به فرد می باشد. نمونه ای از مناطق تفریحی سمیرم : الف – آبشار معروف سمیرم در 5كیلو متری شهر سمیرم ,آب وهوای خنك. ب-آبشار تنگ خشك در 45 كیلومتر سمیرم محیط زیبای طبیعی ج-سد حنا 30كیلو متری سمیرم دیدنی وجالب د-آبشار خفر در حدود 70كیلو متری سمیرم منطقه های جذاب وبكر , طبیعی در پناه كوه های سر به فلك كشیده دنا ,هنوز مقداری برف در كنار این آبشارطراوت خاصی به آن می بخشد. ه-چشمه نول در حدود 140كیلو متری سمیرم در پناه كو های دناچشمه ای بسیار زیبا كه از زیر دل برفها بیرون می زند. و-چشمه بابا زرنگ در 45 كیلومتری سمیرم منطقه ای زیبا ودیدنی نزدیك شهر كمه. به هر سمت این شهرستان كه می روی رودی جاری ,چشمه ای جوشان,كوهی سر به فلك كشیده چرا سمیرم در مورد وجه تسمیه سمیرم سخنان زیادی گفته اند كه می توانیم به جرات بگوییم هیچكدام از آنها قطعیت ندارد بجز یك مورد كه در اینجا به چند مورد آن اشاره می كنیم .

جاهای دیدنی سمیرم ، شهر کوهستانی باطبیعت فراوان

بنا به قولی سمیرامیس مله بابل به این منطقه آمده است واین سهر را بنا نهاده است وبه همین دلیل به سمیرم موسوم شده است كه مخفف نام سمیرامیس می باشد.

محصولات سفر

دیدگاه خود را بنویسید