محل نگهداری حیوانات در پارک کوهستانی صفه از مواردی است که اعتراضات وسیع و پردامنه دوستداران محیط زیست و حامیان حیوانات را به همراه داشته و علاوه بر آن موجب تالم خاطر و ناراحتی بازدیدکنندگان می شود.
حیواناتی که روزی در جنگل بوده اند، زندگی کرده اند، روال عادی حیات را طی کرده اند و چه بسا آماده شکار طعمه بوده اند امروز طعمه دست انسانها شده اند.
حیوانات صفه آپارتمان نشین شده اند!
شیرهایی که در قفسهای چند متری نگهداری می شوند یا دوندگانی و پرندگانی که در قفسهای بسیار کوچک مبحوس هستند و به گفته یکی از بازدیدکنندگان گویی این حیوانات را آپارتمان نشین کرده اند!
با وجود اینکه باغ وحش داری و نگهداری از حیوانات در ایران و به ویژه در اصفهان از پیشینه ای طولانی برخوردار است که برای نمونه می توان به باغ وحش های ایران در دوران ساسانی و باغ های طاوس خانه، قوش خانه، شیرخانه و… در دوران صفویه و قاجاریه اشاره کرد اما متاسفانه طی این زمان نسبتا طولانی هیچ گونه تحول چشمگیری در این زمینه حاصل نشده است.
مدیران شهر اصفهان نیز در این راستا به جای بهره گیری از دانش و فن آوری نوین جهانی، همچنین از شیوه های سنتی، مقطعی و غالبا نادرست گذشته استفاده می کنند که نمونه بارز این مهم در حیوانات ساکن باغ وحش صفه اصفهان به چشم می خورد این حیوانات تا مرداد ماه سال گذشته در باغ وحش صفه که البته این مکان نیز از وضعیت مطلوبی برخوردار نبود، زیست داشتند و پس از آن به بهانه اینکه شهرداری در تفکر احداث مکانی برای حیات وحش در اصفهان است این حیوانات را از این محل به دره ای در کوه صفه منتقل کردند.
با مراجعه به محل نگهداری کنونی این حیوانات به دنبال جمع آوری اطلاعات در این عرصه پرداخت و گر چه نگهبان این مجموعه اجازه بازدید از حیوانات را به هیچ شخصی نمی داد در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: در حال حاضر سه قلاده شیر و دو قلاده خرس در این مجموعه نگهداری می شود.
البته این در حالی است که شواهد امر مطالب دیگری را گواهی می دهد که در گزارشات تصویری نیز به چشم می خورد.
نگهداری حیوانات دونده در فضایی 3 در 3 / گرفتاری عقاب در قفس یک متری
از جمله این موارد نگهداری حیوانات وحش در محدوده ای حداکثر 3 در 3 است در حالیکه برخی از حیوانات وحش به طور طبیعی روزانه حدود 40 کیلومتر راه می روند و نگهداری آنها در محیط و قفس محدودی با ابعاد حداکثر 3 در 3 امری غیر منطقی است.
البته وضعیت حیوانات دیگری چون آهو، گوزن و خرگوشها و حتی میمونها در این محیط به مراتب بهتر از حیواناتی است که فضای بیشتری را نیاز دارند. به طوریکه عقاب این مجموعه به سبب نگهداری در قفس کوچکی که حداکثر ابعاد آن 1 در 1 بود که بالهای آن نیز حتی فرصتی برای باز شدن نداشت، دچار بیماری شده است.
در این خصوص رئیس انجمن حمایت از حیوانات کشور در گفتگو با خبرنگار مهر در اصفهان اظهار داشت: متاسفانه موضوع باغ وحشها در کل کشور دچار مشکل و بحران است و این امر تنها خاص اصفهان نیست، چنانچه حتی این مشکلات در باغ وحش ارم تهران نیز به چشم می خورد.
جاوید آل داوود در این خصوص ادامه داد: متاسفانه در کل کشور نظارت کافی از سوی مسئولان امر بر وضعیت باغ وحشها وجود ندارد زیرا بر اساس قانون، شهرداریها باید در این خصوص مجوزهای لازم را صادر و سازمان محیط زیست نیز نظارتهای لازم را بر حیوانات داشته باشد.
وی تصریح کرد: در این عرصه دامپزشکی نیز باید بر بیماریهای واگیردار حیوانات نظارتهای کافی داشته باشد که متاسفانه این مسائل اکنون آنگونه که باید و شاید لحاظ نمی شود.
این عضو هیئت علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران در ادامه به وضعیت نامطلوب نگهداری حیوانات اشاره کرد و اظهار داشت: در خصوص نگهداری حیوانات قوانینی وجود دارد که اکنون این موارد لحاظ نمی شود چنانچه باید برای حیوانات با توجه به بزرگی آنان فضای لازم را در نظر گفت.
آل داوود تصریح کرد: متاسفانه پیش بینی این فضای محدود برای حیوانات حاکی از نبود تخصص لازم در این عرصه است و بر این اعتقاد هستیم که باید باغ وحش بصورت حیات وحش باشد که این امر اکنون در دنیا لحاظ می شود.
محبوس شدن حیوانات آزار واقعی آنهاست/ روش نگهداری در قفس منسوخ شده است
وی محبوس شدن حیوانات در این فضای محدود را عاملی در آزار آنان دانست و گفت: در نهایت این مهم سبب خواهد شد تا حیوان پس از اینکه چند دور به دور خود می چرخد در یکجا دراز کشیده و بنشیند و در نهایت افسرده و بیمار شود.
همچنین در این خصوص دامپزشک اسبق باغ وحش صفه در گفتگو با خبرنگار افزود: متاسفانه در حال حاضر این حیوانات در وضعیت بسیار ناراحت کننده ای بسر می برند چنانچه به طور معمول یک شیر روزانه حدود 40 کیلومتر راه را می پیماید و اکنون این شیرها تنها در یک قفسی کوچک محبوس شده اند.
شهریار ادیبی ادامه داد: شهرداری اصفهان از زمان تخریب باغ وحش صفه همواره قول همکاری و راه اندازی حیات وحشی را برای نگهداری اینگونه حیوانات داده که متاسفانه هنوز این مهم عملیاتی نشده است.
وی تصریح کرد: مدیریت بالای شهرداری باید در این خصوص پاسخگو باشد که چه برنامه خاصی را برای نگهداری این حیوانات در دستور کاری خود قرار داده و اکنون وضع این حیوانات تا اندازه ای بحرانی است که تنها می توان آرزو کرد مرگ طبیعی این حیوانات فرا رسد.
ادیبی با اشاره به اینکه شهرداری تنها با جابجایی چند سنگ خبر از نگهداری حیوانات در یک مجموعه بزرگتر می دهد، اظهار داشت: باید علائم توجه مسئولان با شروع بزرگسازی پارک وحش صفه آغاز شود.
وی با اشاره به اینکه حیواناتی چون شیر و خرس نیازمند محوطه های بزرگی برای زندگی هستند، تصریح کرد: در جایگاه موجود که به عنوان جایگاهی موقتی تلقی می شود نیز قرار بود محوطه وسیعتری برای این حیوانات در نظر گرفته شود و اکنون با چنین محیطی هر روز از شادابی این حیوانات کاسته می شود.
دامپزشک اسبق باغ وحش صفه در پایان خاطرنشان کرد: تا سال 1380 که در این مجموعه فعالیت داشتم نزدیک به 15 قلاده شیر در این باغ وحش وجود داشت که با توجه به تدابیر اتخاذ شده جدید برای این حیوانات، اطلاعی در خصوص وضعیت کنونی آنان در دست نیست.
حیوانات باغ وحش صفه مسئول فنی و متخصص ندارند
همچنین در این خصوص مدیر علوم درمانگاهی دانشکده دامپزشکی شهر کرد در گفتگو با خبرنگار مهر بر این باور است که مشکلات موجود در باغ وحش صفه حاکی از نبود اطلاعات کافی و عدم تخصص مسئولان فنی امر است.
مهدی فرید ادامه داد: مجموعه های چون باغ وحش باید دارای مسئولان فنی باشد که ترجیحا دامپزشک باشند و از تجربه های کافی در این عرصه نیز برخوردار باشد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه اکنون در کشور حیواناتی چون اسب، گاو، گوسفند، شتر، کرم ابریشم و زنبور عسل جزو دام به شمار می روند و اخیرا نیز سگ و گربه به این مجموعه اضافه شده است، گفت: با توجه به اینکه حیواناتی چون خرس و شیر در این مجموعه قرار ندارند باید متخصصینی که از تجربه کافی در این عرصه برخوردارند و این مجموعه ها کار و فعالیت داشته اند در این عرصه فعالیت نمایند.
وی تصریح کرد: نبود چنین متخصصی در باغ وحش صفه عاملی در مشکلات موجود این محل است.
حقوق حیوانات در باغ وحش باید رعایت شود
همچنین در این خصوص دبیر انجمن حمایت از حیوانات اصفهان که طی سالهای گذشته اعتراضات بسیاری نسبت به وضعیت حیوانات در پارک صفه داشته است، اظهار داشت: متاسفانه مشخص نیست اکنون چه اصراری بر وجود باغ وحش یا پارک وحش در شهر اصفهان است و باید در درجه نخست این سئوال را مطرح کرد که آیا قرار است پارک وحشی با تعریف استاندارد جهانی در اصفهان ایجاد شود و یا با تعریف مسئولان شهرداری؟ زیرا مثلا به محل سابق نگهداری حیوانات نیز باغ وحش می گفتند در صورتیکه بیشتر به زندان وحش شبیه بود.
سپهر سلیمی افزود: در خصوص باغ وحش صفه اصفهان، انجمن حمایت از حیوانات اصفهان به همراه دیگر انجمنهای زیست محیطی و در کنار مردم شهر اصفهان از سالها پیش نسبت به شرایط نگهداری حیوانات اعتراض داشت که متاسفانه با بی توجهی مسئولان مواجه شده است.
سلیمی در مورد احداث پارک وحش گفت: ما نه تنها با باغ وحش و پارک وحش مخالف نیستیم بلکه معتقدیم این نیاز برای شهر اصفهان احساس می شود اما باید کار کارشناسی صورت بگیرد و برنامه ها مطابق ضوابط باشد، نگهداری حیوانت در باغ وحش مثل نگهداری از کبوتر در خانه نیست که هر کس در حیاط خانه اش یک قفس بگذارد در آن از کبوتر نگهداری کند بلکه برای این کار باید مسائل زیادی را مد نظر گرفت و از همه مهمتر باید به حقوق حیوانات توجه کرد.
وی تصریح کرد: حیوانات باید دارای برنامه غذایی و بهداشتی مشخص باشند و اکنون این سئوال مطرح می شود که چه بلایی بر سر 25 قلاده شیری که روزی در این مکان بودند، آمده است؟
سلیمی تصریح کرد: باید قبل از آنکه طرح جدیدی اجرا شود و هزینه ای صرف شود مسئولان جایگاه نگهداری صفه، گزارشی در مورد سالهای گذشته ارائه دهند به طور مثال برای نمونه برنامه غذایی و واکسیناسیون دوره ای این حیوانات را ارائه دهند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه مدیران شهرداری وعده داده اند که می خواهند پارک وحشی ایجاد کنند که در ایران و خاورمیانه بی نظیر است، اظهار داشت: متاسفانه باید در جواب این عده گفت که جایگاه سابق نگهداری از حیوانات نیز از لحاظ پایین بودن سطح استانداردها نه تنها در خاورمیانه بلکه شاید در جهان بی نظیر بوده زیرا چنین وضعیت بدی در هیچ کجای دنیا برای حیوانات وجود ندارد.
سلیمی در بخش پایانی سخنان خود خاطرنشان کرد: شاید علت راه اندازی باغ وحش صفه بر این بود که این محل دارای جاذبه های گردشگری شود و از این حیوانات به عنوان وسیله و ابزار گردشگری استفاده شود اما اکنون که این امر محقق شده این حیوانات نیز فراموش شده اند.
وی با اشاره به اینکه اکنون حیواناتی چون خرس، شیر و .. در محل بسیار نامناسبی نگهداری می شوند، اظهار داشت: متاسفانه این مهم اکنون به جای جذب گردشگر عاملی برای آزار گردشگران و بوی تعفن حیوانات سبب آزار گردشگرانی می شود که شاید از سر منشاء آن نیز اطلاعی نداشته باشند.
پس از تماسهای مکرر با سازمان محیط زیست اصفهان با سرپرست محیط زیست طبیعی اداره کل منابع طبیعی اصفهان نیز به گفتگو پرداخت که وی در خصوص وضعیت کنونی حیوانات در این محل اظهار داشت: هر ارگانی باید برای ایجاد باغ وحش از سازمان محیط زیست مجوز کسب کند و این در حالیست که باغ وحش پیشین صفه اصفهان نیز مجوزهای لازم را نداشت.
مریم فرهمند ادامه داد: در نهایت پس از بازدیدهای فراوان کارشناسان این سازمان از محل اسبق، باغ وحش صفه اصفهان جمع آوری و در نهایت حیوانات به مکان فعلی منتقل شدند و اکنون نیز شهرداری مجبور به نگهداری حیوانات در این محل است گرچه این مکان مورد تائید ما نیست.
وی ادامه داد: شهرداری اصفهان در تلاش است تا باغ وحش جدیدی را احداث کند و اخیرا نیز با یکی از اساتید دانشگاه اصفهان مباحث مقدماتی را انجام داده و طرح احداث باغ وحش نیز کشیده شده است.
فرهمند تصریح کرد: شاید یکی از دلایلی که ما تاکنون آنگونه که باید و شاید تذکرات جدی به شهرداری نداده ایم اطلاع از پیگیری آنان برای احداث باغ وحشی در شان اصفهان است.
وی در پاسخ به این سئوال که “چرا تا کنون در خصوص محل نگهداری حیوانات وحشی که در قفسی بسیار کوچک نگهداری می شوند، تذکرات لازم داده نشده است؟” گفت: در بازدیدی که چند ماه پیش از این محل داشتیم برخی تذکرات به شهرداری داده شد و اکنون نیز مجددا به شهرداری اخطار لازم را خواهیم داد تا شرایط زندگی این حیوانات بهینه شود.
در هر صورت نگهداری چنین حیواناتی که بعضا نیز در جهان نادر هستند و باید در راستای حفظ آنان تلاش و اهتمام ورزید با چنین رفتارهای غیر علمی و غیر کارشناسی، امری مذموم است و باید شهرداری اصفهان با تدابیر بیشتری اقدام کند و در صورتی که حتی قدرت نگهداری این حیوانات نیز از عهده آنان خارج است باید با فروش یا انتقال آنها به کسانی که توانایی انجام چنین مهمی را دارند در راستای حمایت از این حیوانات فعالیت کند.