خوی شهری است که در گذشته به دلیل موقعیت جغرافیایی آن، گردشگران، جهانگردان و تجار بسیاری به آن رفت و آمد داشتند؛ حتی در سفرنامهی ناصر خسرو هم به شهر خوی اشاره شده و در مورد آن مطالبی را میتوانید بخوانید.
این موقعیت امروزه هم برقرار است و به دلیل قرارگیری این شهر در مرز ایران وترکیه، مسافران زیادی از آن عبور میکنند. در ادامهی معرفی دیدنیهای این شهر زیبای تاریخی، میخواهیم به جاذبههای کمتر شناختهی خوی اشاره کرده و شما را به سفر به این مقصد تاریخی آذربایجان غربی ترغیب کنیم.
آبشار بدلان خوی
آبشار بدلان در ۳۵ کیلومتری خوی و ۱۰ کیلومتری روستای بدلان، در مسیر کوههای اورین قرار دارد. این آبشار را به نام آبشار قزل چیر نیز میشناسند. ارتفاع این آبشار به بیش از ۵۰ متر میرسد. آب آبشار بدلان از یک گودال غارمانند سرچشمه میگیرد و از سمت همین گودال، امکان دسترسی به بالای آبشار وجود دارد. در اطراف این آبشار درختچههای کوچکی وجود دارد و طبیعت بکر منطقه، همواره میزبان گردشگران عاشق طبیعت است.
جهنم دره خوی
جهنم دره در نزدیکی خوی، به سمت چالدران، در نزدیکی روستای قریس قرار دارد. جهنم دره منطقهای کوهستانی با کوههای بلند، درههای خطرناک و صخرههای سنگی بسیار تیز است. طول این دره ۱۳ کیلومتر و عمق آن بین ۱۷۰۰ تا ۲۸۰۰ متر متغیر است. در کف این دره همواره رودی جریان دارد. این دره شیب تند ۷۰ درجهای دارد و فقط گروههای کوهنوردی خاص با تجهیزات کامل توانستهاند به آن بروند. افرادی نیز برای رفتن به این دره تلاش کردهاند که متاسفانه سقوط کرده و در برخی موارد به علت صعبالعبور بودن دره، جنازهی آنها نیز پیدا نشده است.
شاید علت نامگذاری این دره نیز همین خطرناک بودن آن است. در طول تاریخ، به علت اقلیم خشن این منطقه، جهنم دره مرکز تجمع گروههای مخالف حکومتهای منطقه بوده است. همان طور که گفته شد، مسیر جهنم دره صعبالعبور است و به همین علت طبیعت بسیار بکری دارد. همچنین در این منطقه حیواناتی همچون خرس، قوچ، آهو، گراز، کفتار، شاهین، عقاب و … وجود دارد.
آرامگاه پوریای ولی
پوریای ولی یکی از پهلوانان ایرانی است و نسبت به موقعیت آرامگاه دو نظریه وجود دارد. برخی میگویند آرامگاه او در شهر خیوه کشورازبکستان قرار دارد. برخی نیز معتقد هستند وی در خوی مدفون است. در آرامگاهی که در شهر خوی قرار دراد، نام پوریای ولی حک شده و مردم آن را «پیر ولی» مینامند.
موقعیت آرامگاه پوریای ولی روی نقشه
در چندین سند و کتاب قدیمی، آمده است که پوریای ولی در خوی زندگی میکرد و در این شهر دفن شده است. طبق این اسناد، احتمال این که قبر موجود در خوی، متعلق به پوریای ولی باشد، قوت میگیرد.
مسجد حاجی بابا
مسجد حاجی بابای خوی، در ضلع شرقی بازار قدیمی این شهر قرار دارد. قدمت این مسجد به سال ۱۲۵۶ هجری قمری میرسد که توسط علی اصغر حاجی بابا ساخته شده است. این مسجد دو در دارد که به طرف بازار حاجی بابا باز میشود. یکی از این درها را با کتیبهای از آیات قرآن کریم آراستهاند و به صحن مسجد باز میشود؛ کاشیهای لاجوردی آذیندهندهی حاشیههای آن است. درب دوم طاق نمایی ساده دارد و رو به حیاط مسجد است. در دوران انقلاب اسلامی، این مسجد یکی از سنگرهای مردم این شهر بود.
موقعیت مسجد حاجی بابا روی نقشه
مسجد داش آغلیان
مسجد داش آغلیان در اواخر دوران قاجار ساخته شده و یکی از مساجد تاریخی خوی است که هنوز هم فعالیت دارد. این مسجد در خیابان خیابان انقلاب (خیابان تبریز)، کوچه حاتم خان (از سمت دیگر میتوان از خیابان شهید صمدزاده، کوچه صابونچی به مسجد رسید) قرار دارد و زیربنای آن حدود ۴۰۰ متر مربع است. در ساخت بنای مسجد از هیچ ستونی استفاده نشده و سقف آن چوبی است. بام مسجد شیروانی است و در ساخت کل مسجد علاوه بر چوب، از سنگ و آجر استفاده شده است. این مسجد در دوم شهریور ۱۳۷۸ با شمارهی ۲۳۹۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
موقعیت مسجد داش آغلیان روی نقشه
دلیل نامگذاری این مسجد برخی کتب تاریخی چنین نوشتهاند که محل مسجدی که در آن بنا شده، خانهی سیدی بود که در شب عاشورای یکی از سالها، در خواب چند نفر زن سیاهپوش را در حیاط و دور سنگ میبیند که در حال عزاداری هستند. وی از خواب میپرد و به سوی حیاط و سنگ میرود، میبیند قطرات اشک سنگ سرازیر است؛ موضوع را با یکی از عالمان درمیان میگذارد و به او میگوید خوابش رویای صادقه است. سپس با موافقت سید، خانهی او را به مسجد تبدیل کرده و سنگ را در آن نگهداری میکنند. داش آغلیان به معنی سنگی است که گریه میکند.
مقبره آل یعقوب
آرامگاه آل یعقوب در خیابان طالقانی خوی، روبه روی ضلع غربی بازار قدیمی و داخل بافت قدیمی شهر قرار دارد. پنجرههای شبستان مقبره مشرف به حیاط است و در کنار آن دو اتاق قرار دارد که سقف یکی از اتاقها گنبدی است. زیر گنبد، ضریح قرار دارد. در ضلع جنوبی اتاق دیگری وجود دارد که در آن فرزندان و اقوام آل یعقوب دفن شدهاند.
در داخل مقبره، سنگی روی دیوار وجود دارد که مردم معتقدند اگر نیت کنند و مهر به آن بچسباند، اگر مهر به سنگ بچسبد، حاجت آنها برآورده میشود. آرامگاه آل یعقوب در ۲۵ اسفند سال ۱۳۷۹، با شمارهی ثبت ۳۲۵۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مقبره شیخ نوایی
مقبرهی آخوند نوائی در جنوب غربی خوی، ابتدای بلوار شیخ نوائی قرار دارد. این مکان آرامگاه حاج ملا زینالعابدین نوائی، معروف به شیخ نوائی است که در روستای نوائی شهر خوی، همزمان با حکومت کریم خان زند به دنیا آمد. این آرامگاه دو مناره با کاشیکاریهای زیبا و طاق و گنبد طلایی دارد و ضریح مقبره نیز دارای قلمکاری زیبایی است که آیات الهی، گل و بوته در آن حک شده است.
موقعیت آرامگاه شیخ نوایی روی نقشه
وی یکی از عالمان و بزرگان زمان خود بود و در زمان قاجار به ملکوت اعلا پیوست. مدتی پس در گذشتاش ، بقعهای برای او ساختند و مردم برای زیارت به آرامگاه او آمدند. مردم خوی ارادت زیادی به این عالم دارند و نقل قولهای بسیاری در مورد کرامات شیخ نوائی در زمان حیات و پس از مرگاش وجود دارد.