خراسان جنوبی جاذبههای گردشگری متنوع و بسیاری دارد و کویر در خراسان جنوبی یکی از مهمترین و بهترین قابلیتهایی است که میتواند به تحقق اقتصاد مقاومتی و فعال کردن جوامع محلی کمک شایانی داشته باشد.
کویر سه قلعه یکی از منحصر به فردترین کویرهای شرق کشور است که با ورود سرمایهگذاران بخش خصوصی و ایجاد اقامتگاههای بومگردی امسال از امکانات بسیار خوبی نیز برخوردار است.
این منطقه در 37 کیلومتری مرکز بخش سه قلعه شهرستان سرایان واقع شده و به عنوان نقطهای مناسب و مرجع در کشور شناخته شده است.
با توجه به اینکه این منطقه در کمتر از 25 روز در سال دارای آسمانی ابری و پرستاره است و حدقدر آن در بعضی از شبها به 7.2 نیز میرسد یکی از تاریکترین نقاط سیاره زمین و خاورمیانه به شمار میرود.
جغرافیای کویر سه قلعه به گونهای است که در مسیر جریان گرد و غبار محلی قرار ندارد و افق دید باز و حدود صفر درجه در محل رصدگاه، امنیت بالای منطقه، دارا بودن جاذبههای کویری زیبا و استثنایی شامل تپههای ماسه روان (تپه ماهور)، دریاچه نمک، دق (زمینی کاملاً صاف و سفت که دارای هیچ گونه پوشش گیاهی نیست) این منطقه را به عنوان جاذبه ای دیدنی و منحصر در منطقه معرفی میکند.
علاوه بر این وجود آثار متعدد تاریخی در شهر سه قلعه و همچنین بیابانهای اطراف سه قلعه که عمدتاً رباط و کاروانسرا است، روستاهای ییلاقی شمال شهرستان، مجموعه آثار تاریخی شهر سرایان، موزه و همچنین پتانسیلهای صنایع دستی شهرستان بر قابلیت کویر سه قلعه افزوده و همه ساله تورهای پیادهروی و کویرنوردی به مقصد این نقطه از استان برگزار میشود.
اسکیت سواری و سرخوردن از بالای رملهای شنی، شترسواری و گاهی هم مسابقه شتردوانی، موتورسواری از نوع چهار چرخهاش در وسعت بیحد و مرز بیابان لذتی بیش از آب تنی و شنا نداشته باشد، لذتی کمتر از آن ندارد.
البته میتوان به اینها آفرودسواری و جیپ سواری و تکانهای هیجان انگیز خودرو رافور را هم اضافه کنیم که این روزها در کویر نمکزار رواج زیادی یافته است.
در حال حاضر دو اقامتگاه بومگردی نمکزار و زرین چاه در کویر به بهرهبرداری رسیده است.
مجموعه گردشگری نمکزار سه قلعه بسیار خوب و آرامش بخش است
یکی از گردشگران مجموعه نمکزار سه قلعه نیز در گفتوگو با خبرنگار تسنیم در بیرجند اظهار داشت: با توجه به ظرفیت کویری که استان ما دارد وجود اینچنین مکانهایی برای این استان بسیار مفید است.
حمیددادرسمقدم با بیان اینکه امید است مسئولان فکری بردارند و برای احیای این مکانها تلاش کنند افزود: با توجه به اینکه مردم خراسان جنوبی تفریحگاهی ندارند وجود این مکانها میتواند برای آخر هفته هم استانیها لذتبخش باشد.
وی خاطرنشان کرد: این مکان به لحاظ طراحی و فضایی که دارد بسیار خوب و آرامش بخش است و محیطی لذتبخش است.
دادرس به مشکلات موجود در این منطقه اشاره و تصریح کرد: یکی از مشکلات این منطقه خاکی بودن بخشی از جاده بود که تردد ماشینها را سخت کرده بود.
یکی دیگر از مراجعه کنندگان به مجموعه نمکزار سه قلعه با بیان اینکه باید در جهت رفع این مشکل هرچه سریعتر اقدام شود افزود: مشکل دیگری که در این مجموعه به چشم میخورد نبود علائم است.
تورج ایزدپناه یکی از مشکلات مجموعه نمکزار سه قلعه را عدم شناخت این منطقه برای مردم استان و کشور دانست و گفت: این منطقه به درستی به کشور و مردم خراسان جنوبی معرفی نشده است.
وی خاطرنشان کرد: با وجود اینکه دسترسی به این نقطه نزدیک است اما مردم استان به دلیل اطلاع نداشتن از این منطقه زیاد استقبال نکردند بنابراین این امر نیازمند یک سری تبلیغات و معرفی در روزنامهها و سایتها است.
ایزدپناه تصریح کرد: در پایان از مسئولان درخواست دارم که یک سری تسهیلات به افرادی که در فکر اینگونه اقدامات که هم بحث اشتغالزایی و هم بحث توریست را در بر میگیرد ارائه دهند تا مردم بتوانند از این محیط لذت ببرند.
وی یادآور شد: امید است مسئولان این محیط ها را احیا کنند و دست افراد سرمایهگذار را بگیرند و آنان را حمایت کنند.
یکی از دیگر از مراجعه کنندگان به مجموعه گردشگری نمکزار سه قلعه هم با بیان اینکه تاکنون مراکز بومگردی استان به خوبی معرفی نشده است گفت: اگر یک نظرسنجی از همشهریان درباره اقامتگاه بومگردی در خراسان جنوبی بگیریم حتی نام این اقامتگاهها و مراکز بومگردی را تاکنون نشنیدهاند و علت این امر نتیجه عدم اطلاع رسانی مناسب بوده است.
مرتضی فوداجی افزود: اقامتگاههای بومگردی یک پدیده جدید در کشورمان به شمار میرود که در روستاهای کوچک و حومه شهرهای بزرگ ایجاد شده است اما متأسفانه زیرساختهای این اقامتگاه سالیان خیلی دور در کشورهای دیگر ایجاد شده است.
وی از مجموعه گردشگری نمکزار سه قلعه به عنوان یکی از مراکز اقامتی با استانداردهای لازم درکویر سه قلعه یاد کرد و گفت: جاده دسترسی به این منطقه بسیار نامناسب است که این امر نیازمند توجه ویژه مسئولان استان در راستای توسعه مراکز گردشگری استان است.
آسمان سه قلعه پنجمین آسمان تاریک در خاورمیانه است
مدیر مجموعه گردشگری نمکزار سه قلعه نیز در گفتوگو با خبرنگار تسنیم در بیرجند اظهار داشت: مجموعه نمکزار در فاصله 30 کیلومتری سه قلعه و 55 کیلومتر از مرکز شهرستان سرایان واقع است.
جواد ضیائی با بیان اینکه کویر سه قلعه به واسطه کویر زیبا، بکر و آسمان منحصر به فردش هم در استان و هم در کشور شناخته شده است افزود: آسمان سه قلعه پنجمین آسمان تاریک در خاورمیانه است که یکی از مکانها برای احداث رصد است و این مجموعه به عنوان یکی از سه کاندیدای نهایی برای احداث رصدخانه ملی ایران انتخاب شده است.
وی بیان کرد: در بحث نجوم نیز آسمان سه قلعه فاکتوری برای حد قدر یا شفافیت آسمان دارد و حد قدر آسمان سه قلعه بالاترین حد قدر در آسمان ایران است یعنی اگر حد قدر تاریکترین نقطه دنیا 7.5 است حد قدر آسمان سه قلعه 7.2 است و تاریکترین آسمان ایران را دارد.
مدیر مجموعه گردشگری نمکزار سه قلعه تصریح کرد: کم بودن گرد و غبار در طول سال در این منطقه باعث شده است که این منطقه آسمان خوبی برای فعالیتهای نجومی داشته باشد و کویر آن نیز کویری بکر و منحصربه فرد و زیبا است.
ضیائی خاطرنشان کرد: متخصصان کویرنوردی میگویند در مجموع 4 نوع تیپ کویر در ایران داریم که یکی از آنها کویر نمکزار یا دریاچه نمک است که در فصلهای گرم سال به علت گرما آب زیرزمینی بسیار بالا میآید و در نهرها جریان پیدا میکند و بومیان منطقه نمک خالص خوردنی را برداشت میکنند و راهی برای درآمد عشایر منطقه است و گلنمک موجود در نمکزار برای بیماران رماتیسمی و پادرد خوب است که میشود در زمینه توریسم سلامت رویش کار کرد.
وی تپههای ماسه یا رملهای ماسهای، دق و کلوتها را از جمله کویرهای موجود در کشور عنوان کرد و یادآور شد: از 4 نوع شکل کویر موجود در ایران 3 نوع کویر اعم از دق، نمکزار و رملهای ماسهای به صورت همزمان در نزدیکی اقامتگاه بومگردی کویری نجومی نمکزار وجود دارد که این یک امتیاز و وجه تمایز نسبت به دیگر مکانهای کویری کشور است.
بازدید بیش از 70 گردشگر خارجی از مجموعه گردشگری نمکزار سه قلعه
مدیر مجموعه گردشگری نمکزار سه قلعه تشکیل مجموعه گردشگری را یکی از راههای نجات این منطقه و یکی از راههای شکوفایی اقتصاد استان به دلیل قابلیتهای منحصر به فردی که دارد عنوان کرد و اظهار داشت: خراسان جنوبی استان زیبایی است و کویرهای زیبایی در بشرویه، نهبندان، قاین و طبس دارد و از همه جای ایران برای دیدن این کویرها علاقهمند هستند.
ضیائی افزود: با توجه به خشکسالیهای زیاد این منطقه و اینکه بحث کشاورزی و دامداری در منطقه هر سال نسبت به سال قبل بحرانیتر میشود و همچنین گردشگرانی که به این منطقه سفر میکردند کمپ و چادر میزنند و بسیاری درخواست اقامتگاه داشتند در این راستا تصمیم گرفتیم این امر را انجام دهیم و 2 سال پیش استارت آن زده شد و این کار آغاز شد و از اوایل نوروز 96 کار بهرهبرداری از این مجموعه آغاز و گردشگر پذیرفته شده است.
وی با بیان اینکه پروسه اجرایی این مجموعه به دلیل طولانی بودن مسیر و سختی حمل مصالح 2 سال طول کشید گفت: در حال حاضر در این مجموعه از اکثر نقاط کشور و خارج از کشور گردشگر داریم.
سرمایهگذاری یک میلیارد تومانی در مجموعه گردشگری نمکزار سه قلعه
مدیر مجموعه گردشگری نمکزار سه قلعه بیان کرد: در این راستا از ابتدای امسال تاکنون بیش از 70 گردشگر خارجی از کشورهای اروپا، آمریکا و کشورهای آسیایی از این منطقه بازدید کردند.
ضیائی میزان سرمایهگذاری انجام شده برای اجرای ساختمان و اقامتگاه را حدود 600 تا 700 میلیون تومان عنوان کرد و تصریح کرد: در این راستا از بانک سینا تسهیلاتی به مبلغ یک میلیارد تومان دریافت کردیم و آورده ما نیز 300 میلیون تومان بوده است.
وی با بیان اینکه تقریبا یک میلیارد تومان در این مجموعه سرمایهگذاری شده است اظهار داشت: در حال حاضر 5 سوئیت کامل در این مجموعه وجود دارد و سعی شده در تجهیز این مجموعه از وسایل سنتی استفاده شود.
مدیر مجموعه گردشگری نمکزار سه قلعه با بیان اینکه بحث غذاها بومی و محلی این منطقه، رصد آسمان، موسیقی سنتی و شترسواری در این منطقه وجود دارد گفت: در حال حاضر مساحت کل اقامتگاه حدود 500 متر مربع است.
ضیائی به بیشترین زمان مراجعه گردشگران اشاره کرد و افزود: پیک سفر در فروردین ماه تا نیمه اردیبهشت ماه بیشتر است و همچنین از نیمه شهریور ماه تا اواخر آبان ماه نیز حضور گردشگران در این منطقه بیشتر است.
وی با اشاره به مشکلات موجود در منطقه گردشگری نمکزار یادآور شد: مهمترین مشکلات در این مجموعه بحث یک سری زیرساختها است که در این راستا قولهایی داده شده است.
مناسب نبودن 30 کیلومتر از جاده مجموعه گردشگری نمکزار سه قلعه
مدیر مجموعه گردشگری نمکزار سه قلعه تصریح کرد: بحث جاده دسترسی به مجموعه یکی از دغدغههای ما است که اگر این جاده مناسبتر شود و زیرساختهای آن انجام شود و در برخی مناطق نیز شنریزی انجام شود وضعیت جاده بهتر خواهد شد.
ضیائی خاطرنشان کرد: در این جاده در حال حاضر به دلیل وجود مشکلات اتوبوس نمیتواند به خوبی رفت و آمد کند و حدود 30 کیلومتر از این جاده مشکل دارد.
وی گفت: در این راستا میراث فرهنگی و فرمانداری سرایان اعتبار محدودی در حد 10 تا 15 میلیون تومان گذاشتهاند که کافی نیست و تجهیز این جاده نیازمند 100 تا 150 میلیون تومان است و همچنین جاده نیازمند زیرسازی اولیه و نصب علائم است.
مدیر مجموعه گردشگری نمکزار سه قلعه اظهار داشت: در حال حاضر برق این مجموعه با دیزل ژنراتور تامین میشود در این راستا اگر اعتباری، یارانهای و یا نهاد دیگری به ما کمک کند تا در بحث تأمین برق از پنل خورشیدی استفاده کنیم بسیار خوب است چراکه نصب پنل خورشیدی در این منطقه دو منظوره است و از این انرژی هم عشایر و هم گردشگران استفاده میکنند.
ضرورت توسعه واحدهای اقامتی در این منطقه
ضیائی با بیان اینکه در حال حاضر ظرفیت این مجموعه برای 40 نفر است گفت: در بسیاری موارد که زمان پیک سفر بوده ما شرمنده بسیاری از گردشگران شدیم بنابراین برای توسعه این منطقه به واحدهای اقامتی بیشتری نیاز داریم.
وی با بیان اینکه برای توسعه این مجموعه حداقل باید 10 تا 20 واحد اقامتی دیگر حتی به صورت سنتی داشته باشیم افزود: در بحث کویرنوردی و بحث کویرعلاوه بر واحد اقامتی چیزی که زیاد هزینهبر است تجهیزات کنار آن است.
مدیر مجموعه گردشگری نمکزار سه قلعه اظهار داشت: اگر وسایل تفریحات کویر اعم از شتر، موتور 4 چرخ، ماشینهای آفرود بیشتری داشته باشیم میتواند به رونق این منطقه بسیار کمک کند.
ضیائی تصریح کرد: طبق برآوردی که در طرح اولیه در این منطقه داشتیم در افق 5 ساله میتوان 4 تا 5 میلیارد تومان سرمایهگذاری کرد تا این منطقه جواب دهد.
برگزاری ماراتن کشوری نجومی در سه قلعه
وی با اشاره به اینکه گردشگران میتوانند با مراجعه به میراث فرهنگی سرایان و تماس با ما از این منطقه بازدید کنند بیان کرد: اقامتگاه دیگری در این منطقه وجود دارد که اقامتگاه زرین چای است که به شکل خانههای سنتی قدیمی است که تجهیز شده است.
مدیر مجموعه گردشگری نمکزار سه قلعه با بیان اینکه قابلیت خوبی که کویر این منطقه دارد این است که در سرایان نیز جاهای دیدنی و گردشگری بسیاری وجود دارد افزود: یکی از خوبیهای کویر این منطقه این است که ما از کویر تا مناطق ییلاقی شهرستان 60 کیلومتر فاصله داریم و گردشگران می توانند با فاصله کم با بازدید از آبشارهای مناطق ییلاقی دره سبز رود سرایان به کویر برسند.
ضیائی با بیان اینکه از وضعیت سرمایهگذاری در این منطقه راضی هستیم و تنها مشکل جاده است اظهار داشت: در این منطقه به دلیل قابلیت نجومی که دارد تاکنون چند ماراتن کشوری نجومی در سه قلعه برگزار شده است.
وی گفت: با بررسیهایی که از آسمان سه قلعه انجام شده است قرار است به فاصله 600 متر از اینجا مکانی به عنوان رصدگاه نیمه آماتوری احداث شود و کار اجرایی آن تا حدودی انجام شده است که در این راستا بحث نجومی این منطقه تکمیل میشود.
بدون شک حضور گردشگران داخلی و خارجی در خراسان جنوبی میتواند بر فعالیت نبض اقتصاد استان بیفزاید. کویر شرق و وجود دیگر آثار باستانی نقش بسزایی در جذب گردشگر داشته که باید مورد توجه قرار گیرد از این رو ایجاد اقامتگاهها باعث استقبال و حضور بیشتر کویرنوردان و گردشگران در این خطه کویری شده که نباید از نگاه مسئولان دور بماند.