زردی برگ درختان در پاییز کوه ها و جنگل های مناطق کوهستانی را بیش از همیشه زیبا و دلنشین می کند و از سوی دیگر جاهای دیدنی استان گلستان که استانی در دامنه کوه است بیشتر نمود میدهد . البته جاهای دیگر دیدنی این استان به دلیل معتدل بودن
آب وهوای این منطقه دلچسب است .
جنگل نوردی در این فصل به دلیل رنگ آمیزی برگ درختان طرفداران بسیار دارد. بنابراین سفر به جنگل های پربرگ که در این فصل همچون تابلوی نقاشی می شود، خاطره ای فراموش نشدنی است. جنگل گلستان نیز که در مرز استان های خراسان شمالی و گلستان واقع شده، مجموعه ای سرشار از نشانه ها و نعمت های خداوند است و از این حیث که در پاییز دیدنی های بسیاری دارد بر کسی پوشیده نیست. اما ریختن زباله، روشن کردن آتش و شکار غیر مجاز خطراتی هستند که ممکن است، حس خوش استفاده از این نعمت ها را برای آیندگان از بین ببرند.
گلستان نام جدید سرزمین تاریخی است که در طول تاریخ و تا سده هفتم هجری به نام ایالت گرگان و از آن پس تا آغاز سده دهم به نام استرآباد و در نوشته های دوران اولیه اسلامی به نام (جرجان) و از اسفند ۱۳۱۶ گرگان نامیده شده است. این استان تا سال ۱۳۷۶ بخشی از استان مازندران بود، اما در آن سال به صورت استانی مستقل درآمد و شهرستان گرگان به عنوان مرکز آن برگزیده شد. بیشتر شهرهای کنونی استان از دیرینگی چندانی برخوردار نیستند و از بزرگ شدن روستاها به وجود آمده اند و به عبارتی روستا شهر به شمار می آیند. با این همه، شهرهای گرگان و گنبدکاووس ریشه ی تاریخی دارند.
جمعیت استان گلستان براساس بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ بالغ بر ۱٬۶۱۷٬۰۸۷ نفر است که از این تعداد ۷۳۲۶۹۹ نفر شهرنشین و ۸۹۴۵۳۹ نفر روستانشین می باشند. در استان گلستان، تنها دو شهر گرگان (۲۷۴٬۴۳۸) و گنبد کاووس (۱۲۹٬۱۶۷) دارای جمعیتی بیش از صد هزار نفر می باشند.
اقوام متعددی در استان گلستان زندگی می کنند که شامل ترکمنها، فارسی زبانان، سیستانیها، بلوچها، ترکها (آذربایجانی و قزلباش)، مازندرانی و قزاقها میشوند.
فارسها به دو دسته بومی و مهاجر تقسیم میشوند. فارسهای بومی بیشتر به گویشهای گرگانی، فندرسکی، کتولی و مازندرانی تکلم میکنند. مهاجرین به استان هم بیشتر سیستانی، بلوچ، سمنانی و خراسانی هستند.
استان گلستان با داشتن مناطق وشهرستانهای زیبا هرساله توریستهای داخلی وخارجی زیادی را به خود جذب میکند.جاجیم، صنایع دستی، ابریشم بافی رامیان، ماهی، خاویار، پنبه، حلوا اماج (مخصوص گرگان)، نون عیدی (کلمبو)، قطاب، پشت زیک (کنجدی) بابتو (مخصوص گرگان)، مارمرده (مخصوص گرگان)، پادرازی)، قالی، قالیچه، پشتی ترکمنی، عرق کشمش، حلوا گردویی (مخصوص کردکوی و بندر گز)، نان بهاره تورشو چرگ و نان کاک (مخصوص رامیان) و نان شیرمال (مخصوص آزادشهر) میتوانند رهاورد سفر مسافران به استان گلستان باشند.
فهرست جاذبه های گردشگری، جاهای دیدنی، اماکن مقدس و مذهبی، و امکانات توریستی و تفریحی شهرهای استان گلستان به شرح زیر در آریا زمین در دسترس می باشد:
شهر آزاد شهر، شهر آق قلا، شهر بندر ترکمن، شهر بندر گز، شهر بندرترکمن، شهر ترکمن، شهر رامیان، شهر علی آباد، شهر کردکوی، شهر کلاله، شهر گالیکش، شهر گرگان، شهر گمیش تپه، شهر گمیشان، شهر گنبد کاووس، شهر مراوه تپه، و شهر مینودشت
جای جای گلستان ، سراسر دیدنی هائی است که نمی توان با یک نوروز همه آن را به نظاره نشست . گردشگران نوروزی می توانند با انتخاب چند گزینه سالی خاطره انگیز را آغاز کنند.
پارک جنگلی ناهارخوران:
اين پارك از قديمي ترين تفرجگاه هاي استان گلستان بوده كه در 4 كيلومتري جنوب شهر گرگان واقع شده است. داراي فضاي جنگلي در طرفين جاده براي تفرج است و با داشتن آب و هواي مناسب و دامنه پر شيب جنگلي مورد استفاده تفرج كنندگان داخلي و خارجي قرار مي گيرد.
پارك ملي گلستان:
پارك ملي گلستان نخستين پاركي است كه در ايران عنوان پارك ملي را به خود اختصاص داده است. اين پارك با داشتن اقليم هاي متفاوت و مناطق زيستي متنوع جنگلي، استپي و چشم اندازها و مناظر متبوع طبيعي از جمله جاذبه هاي گردشگري استان گلستان محسوب مي گردد.
جنگل النگدره :
در نزدیکی شهر زیبای گرگان و درست در جنوب غربی این شهر جنگلی باشکوه و زیبا به نام «النگدره» وجود دارد.
این جنگل در مسیر جاده ناهارخوران واقع شده و رودخانهی قلاشی از قسمت جنوب پارک تا شمال آن امتداد دارد و تقریباً از میان آن میگذرد. النگدره از آن دست جنگلهای به شدت زیبایی میباشد که در هر فصل لباسی رنگارنگ به تن میکند اما در فصل پاییز مادر طبیعت زیباترین لباس خود را بر تن این بچه چند صد سالهی میپوشاند.
پارك جنگلي النگ دره:
اين پارك در جنوب غربي شهر گرگان به فاصله 3 كيلومتري شهر واقع شده است. پارك جنگلي النگ دره در دامنه جنگل هاي انبوه شمالي از پوشش درختان منحصراً جنگلي برخوردار بوده و رودخانه اي از وسط آن مي گذرد.
پارك جنگلي دلند:
پارك جنگلي دلند در 11 كيلومتري غرب آزادشهر و در كنار جاده اصلي گرگان – مشهد واقع شده است. اين پارك پوشيده از درختان با ارزش جنگل هاي شمال مانند بلوط، آزاد، افرا و انجيلي است و از امكانات تفرجگاهي مانند آب آشاميدني، سرويس بهداشتي و كمپ چوبي برخوردار است.
پارك جنگلي كردكوي:
اين پارك در 4 كيلومتري جنوب شهر كردكوي واقع شده و مساحت آن 54 هكتار است. از ويژگي هاي آن داشتن آب و هواي مناسب و نسبتاً خنك در تابستان و همچنين وجود رودخانه پلنگ پا مي باشد.
پارك جنگلي قرق:
اين پارك در 23 كيلومتري شرق گرگان در كنار جاده اصلي ترانزيت واقع شده و مساحت آن 650 هكتار است. بخش اعظم پارك جنگلي قرق در محيط جلگه اي قرار گرفته و داراي امكانات تفرجي است. اين پارك محل نگهداري گوزن هاي بومي جنگل هاي شمال ايران است.
دریاچهی توشن:
«دریاچه توشن» درست در جنوب گرگان واقع شده است و به عنوان یکی از تفرجگاه بهشتی ایران زمین به شمار میآید؛ همچنین توشن به معنای کم شدن آب است و اهالی آن را آب بندان نیز مینامند.
آب وهوای معتدل و مرطوب، منطقه جنگلی اطراف آن، وجود ماهیهای مختلف در آب دریاچه، در تمامی فصول سال گردشگران و اهالی گرگان را برای تفریح و ماهیگیری و کمپینگ جذب میکند.
آبشارهای لُوه:
در فاصله 14 کیلومتری غرب پارک ملی گلستان و در جنوب روستای لوه در شهر گالیکش شهرستان مینودشت، مجموعه آبشارهایی به همین نام واقع شده است.
آبشار کبودوال:
این آبشار در 4 کیلومتری جنوب شهرستان علیآباد کتول و در عمق درهای از جنگلهای انبوه قرار دارد. آب این آبشار که از چشمههای جنوبی ارتفاعات تشکیل شده است، زلال و شفاف و قابل آشامیدن میباشد.
آبشار آق سو در پارک ملی گلستان
آبشار زيارت :
اين آبشار در 18 كيلومتری شهر گرگان و در 5 كيلومتری جنوب روستای زيارت واقع شده است. آبشار زيارت در مسير يكی از شعبات فرعی رودخانه خاصه رود قرار دارد.
آبشار رنگو:
آبشار رنگو در 6 كيلومتری جنوب غربی شهرستان گرگان واقع شده است. اين آبشار كه بستری نيم دايرهای شكل دارد، شامل يک محل ريزش اصلی و چند محل ريزش فرعی است و حدود 7 متر ارتفاع دارد.
قلعه ماران:
استان گلستان منبع غنی از انواع جاذبههای طبیعی، تاریخی و ورزشی میباشد!
بله ورزشی، «قلعه ماران» از آن دست جاذبههای ورزشی استان گلستان به شمار میآید که هر ساله کوهنوردان زیادی را به خود جذب میکند.
برای رسیدن به بالای ماران چندین راه وجود دارد. یکی از راه های مناسب از جاده جنوب رامیان به سمت روستای پاقلعه (ارتفاع ۱۱۵۰ متر)است. با عبور از مرکز روستا جاده خاکی ادامه دارد و پس از کمتر از ۲ کیلومتر جایی است که می بایست پیمایش را آغاز کرد.
آبشارهای شیرآباد:
آب این آبشارها که با درخشندگی و شکوه خاصی از ارتفاع زیاد به داخل استخرهای پاییندست فرو میریزند، بهعنوان عنصر ممتاز طبیعی بهشمار میآیند و قابلیتهای فوقالعادهای را برای جذب جهانگردان و محققان ایرانی و خارجی فراهم آورده است.
آبشار لاشو شهرستان آزادشهر
باران کوه:
یکی از نقاط بسیار دیدنی و جذاب واقع در جنگل شصت کلاته است که در جنوب شرقی شهر گرگان واقع شده است.
آبشار شادان( هفت طبقه):
7 کیلومتری جنوب شهرستان کردکوی در دل جنگل های بکر و طبیعی دامنه کوه البرز قرار دارد.
چشمه گل رامیان:
يك استخر طبيعي بيضي شكل است كه طول آن 90 متر، عرض آن 80 متر و عمق آن بين 44 تا 80 متر مي باشد. گل راميان در 5 كيلومتري جنوب شهر راميان واقع شده است.
چشمه لاله:
در شهرستان مینودشت روستای بش اویلی قرار گرفته است.
اسکله بندرگز
اسکله بندر ترکمن
جزیره آشوراده
جهان نما:
روستای جهان نما را باید در ۷0 کیلومتری جنوب شرقی شهر کردکوی و 85 کیلومتری جنوب غربی گرگان دید.
تپه هزارپیچ
میل گنبد:
بنایی تاریخی از سده چهارم هجری است که در شهر گنبد کاووس، شمال ایران در استان گلستان قرار دارد. سبک معماری بنا شیوه رازی است.
مدرسه عمادیه:
این مدرسه در مرکز محله دربنو واقع شده است. بانی و معمار آن شیخ اسماعیل قاضی و معمار کربلایی رمضانعلی بوده اند. مدرسه عمادیه از جمله بناهای تاریخی است که وقفنامههای موجود قدمت آن را به صفویه(شاه طهماسب- شاه سلیمان) می رساند.
کوه های استان گلستان:
رشته کوههای البرز در قسمت جنوب و شرق استان گلستان به طور موازی و در جهت شرقی- غربی کشیده شده است و از مرز استان مازندران و گلستان شروع شده و به صورت نواری هلالی امتداد یافته و در شرق و شمال شرقی استان به کوههای آلاداغ، بینالود و هزار مسجد در استان خراسان شمالی میپیوندند. رشته کوههای البرز در سرتاسر جنوب استان، به منزله سدی است که از عبور رطوبت و ابرهای بارانزا به داخل فلات مرکزی جلوگیری کرده، و سبب بارشهای بیشتر در این منطقه میشود. به همین دلیل سراسر بخش جنوبی استان، به جز برخی از مناطق مرتفعتر تا 2400 متر، پوشیده از جنگلهای انبوه است. ارتفاعات البرز شرقی که جنوب شهرستان کردکوی را فرا گرفته است، دارای قلههایی چون درازنو، وزمه کوه، چلستان، جهاننما و پلاش است.
بلندترین کوههای این ناحیه، شاهوار و شاهکوه نام دارند که ارتفاع آنها به ترتیب 3945 و 3816 متر و اغلب پوشیده از برف با دامنههایی مهآلودند. در ارتفاعات شاهکوه یخچالهای طبیعی وجود دارد. در این بخش، آبشارها و مناطق حفاظت شده قرار دارند که از میراثهای طبیعی استان بهشمار میروند.
از دیگر ارتفاعات این استان میتوان از قلعه ماران (3010 متر)، كوه وج متو و چالو (2758 متر)، قله چالويی (3750 متر)، شمشيربر و قزلق (2850 متر)، قله خوش ييلاق (2802 متر) و كورخود در شرق گنبد كاووس (2819 متر) اشاره نمود. قله کهکشان نیز با ارتفاع 3813 متر، بین استان گلستان و سمنان قرار دارد که از مرتفعترین قلههای ایران به شمار میآید.
غار های استان گلستان:
غار كيارام :اين غار كه در محل به نام «غار وسط دل دل» معروف است، در نزديكی روستای فرنگ فارسيان از توابع شهر گاليكش شهرستان مينودشت قرار دارد. بر اساس آثار به دست آمده از حفاری، قدمت اين مكان به دوره پارينه سنگی ميانه (حدوداً صدهزار سال قبل از ميلاد) میرسد و اين غار در اين دوران محل سكونت گروههای شكارچی و جمعآوردگان غذا بوده است.
غار شیرآباد:
از غارهای مهم طبیعی و جالب غار شیرآباد در شهرستان رامیان است که ضمن جاری بودن آب از آن و ایجاد آبشارهای گوناگون، زیستگاهی بسیار مهم برای بعضی از گونهها از جمله سمندر کوهستانی بهشمار میرود. بر قسمت اعظم غار تاریکی مطلق حکم فرماست و در انتهای آن نیز چشمهای وجود دارد که منشأ ایجاد غار در طول قرنهای گذشته بوده است.
غار پشمکی:
این غار در ارتفاع 1199 متر از سطح دریا قرار دارد و دارای یک دهانه میباشد. این غار دارای 30 متر طول و 2 متر عمق است و در شهرستان رامیان در روستای پاقلعه قرار دارد.
غار حمام خدایی:
در قدیم به دلیل شکل خاص غار، مردم روستای پنو در زمستان برای استحمام از آب داخل غار و در تابستان از آب موجود در مقابل غار استفاده میکردند در شرق روستای پنو و در کنار راه فرعی روستای پنو به دوزین، دهانه بزرگ این غار به خوبی در کنار دره کم عمقی که اهالی محل به آن اریبی میگویند، مشخص میباشد.
غار سم:
نام این غار (سُم) در زبان محلی به معنای حفره و غار میباشد. این غار دومین غار عمیق کشور میباشد.
غار گرو (گرآو):
غار گَرُو در ارتفاع 1189 متری از سطح دریا واقع شده است و دارای یک دهانه میباشد. طول این غار تقریباً 200 متر است. این غار در شهر گالیکش شهرستان مینودشت، روستای دوزین قرار دارد.
از دیگر غارهای استان غار اژدر کوه، غار جهان نما (واقع در منطقه حفاظت شده جهان نما)، غار دیواره شمالی قلعه موران، غار سیامرز کوه، غار سید رشید، غار گنجخانه، غار لنجرود، غار مبارکآباد، غار یخچال میباشند.
فهرستی از مهمترین جاذبه های طبیعی گردگشری در استان گلستان:
شهرستان گرگان
موزه گرگان
مدرسه عمادیه
امامزاده نور
مسجد جامع گرگان
پارک جنگلی النگدره
جنگل رنگو
جنگل شصت کلا
باران کوه
آبشار دوقلوی زیارت
آبگرم زیارت
تورنگ تپه
پارک جنگلی ناهار خوران
پارک جنگلی قرق
روستای زیارت
ارتفاعات هزار پیچ
کارونسرای قزلق
روستای چهار باغ
شهرستان گنبد کاوس
بقعه دانشمند امامزاده یحیی بن زید
میل گنبد
بقعه دانشمند
امامزاده یحیی بن زید
خرابه های شهر جرجان
میدان سوار کاری اسبدوانی
سد گلستان
بازارچه مرزی اینچه برون
تالابهای آلماگل،آلاگل،آجی گل
یاریم تپه
شهرستان مینودشت
آبشار لوه
قلعه بوقوتو
چشمه لال
زیارتگاه پیربخش
غار کیارام
پارک ملی گلستان
پارک و جنگل باقرآباد
پارک جنگلی چهل چای یا آق چشمه
موزه حیات وحش پارک ملی
موزه تاریخ طبیعی پارک ملی
شهرستان بندرترکمن
جزیره آشوراده
تالاب گمیشان
اسکله بندرترکمن
پادگان روسها
قدمگاه بهاء الدین نقش بندی
شهرستان علی آباد کتول
آبشار کبودوال
جنگل زرین گل
امامزاده الازمن
امامزاده ساور کلاته
امامزاده معصوم آباد
امامزادههای ماهیان،گنو،زیلان،آخران
روستای سیامرز کوه
روستای افراتخته
ذخیره گاه جنگلی افراتخته
ذخیره گاه جنگلی سورکش
روستای سیارودبار
آسیاب قدیمی
شهرستان آق قلا
پل آق قلا
سد وشمگیر
تالاب اینچه
گلفشانهایقارنیارق، اینچه، نفتیجه
شهرستان کلاله
زیارتگاه خالدنبی
چشمه زاو
چشمه آق سو
مدرسه و مسجد کریم ایشان
زیارتگاه امام زاده عبدالله
آرامگاه مختوم قلی فراغی
شهرستان بندرگز
اسکله بندرگز
جنگل قل قلی
جنگل باغو
فانوس دریایی
چشمه قل قلی
جر کلباد
امامزاده حبیب الله
شهرستان کردکوی
آبشار دو آب
امامزاده روشن آب
امامزاده چهار کوه
امامزاده هزار منزل
امامزاده النگ
میل رادکان
جاده و پلهای شاه عباسی
پارک جنگلی امام رضا (ع)
دهکده توریستی درازنو
دهکده توریستی جهان نما
غار گنج خانه
غار جهان نما
دهکده رادکان و کنداب
خرابه های شهر تاریخی تمیشه
شهرستان آزادشهر
آق امام
پارک شهر
شهرستان رامیان
چشمه نیلبرگ
چشمه سید کلاته
چشمه گل رامیان
ارتفاعات قله ماران
آبشار شیر آباد
غار شیر آباد
گل رامیان له
پارک جنگلی دلند.