طبیعی است که لاریجان آمل با توجه به این که در استان مازندران می باشد ، دارای طبیعت بکر و جاهای دیدنی فراوانی باشد اما جاذبه های متفاوت گردشگریش لاریجان را خاص میکند.
آبشار قلعه دختر
آبشار قلعه دختر در شهرستان آمل و در بخش لاریجان قرار دارد.هنگامی که از گردنه امامزاده هاشم (هراز) به سمت پلور سرازیر می شویم، درست بعد از اولین پل و در نزدیکی تاسیسات تونل امامزاده هاشم، آبشاری بر روی صخره های غرب جاده به نام آبشار دائمی قلعه دختر دیده می شود که برای کوهنوردان، ابتدای مسیر شرقی صعود به قله گل زرد به حساب می آید. چشمه زیبای قلعه دختر نیز در مجاورت آبشار واقع است. زیبایی این آبشار مسافران بسیاری را به توقف و استراحت در کنار آن مجبور می کند و همچنین آب این آبشار معدنی بوده و هر ساله گردشگران زیادی برای دیدن این آبشار در جاده هراز متوقف می شوند.
لاریجان شهری تاریخی در جنوب مازندران و نشسته بر دامنههای رشته کوه البرز است.
لاریجان یکی از بخشهای شهرستان آمل است . این بخش جنوبی ترین ناحیه استان مازندران است و در دامنههای شمالی رشته کوه البرز قرار گرفتهاست. کوه دماوند در لاریجان قرار داشته و راههای صعود به آن در لاریجان جای دارد.لاریجان یکی از شهرها و منطقههای تاریخی و باستانی ایران است که جاذبههای طبیعی تاریخی زیادی در خود جای داده است. این منطقه دارای روستاهای کوهستانی، دشتها و مراتع زیادی میباشد. در حال حاضر بدلیل وجود رودخانه هراز که از قله دماوند سرچشمه میگیرد بهترین و باکیفیت ترین ماهی قزل الا خاورمیانه در این منطقه پرورش داده میشود. این منطقه یکی از مناطق اسطوره ی ایران نیز می باشد.
تقسیمات کشوری
بخش لاریجان دارای دو شهر رینه، گزنک و 73روستا و آبادی است و از دو دهستان بالا لاریجان و پایین لاریجان تشکیل شدهاست.
بخش لاریجان:
دهستان بالا لاریجان: شامل وانا، بایجان، آبگرم، گرنا، نوا، گیلاس، نیاک، اسک، ایرا و امیری{پلور}
دهستان لاریجان سفلی: پنجاب دلارستاق و نمارستاق شامل هفده روستامی باشد که به هفده بلوک معرف است و به دو قسمت شمالی وجنوبی تقسیم گردید . قسمت شمالی شامل روستاهای، سوآ، امره اطاق سرا، شیخ محله، پلریه، کلری، کفا، نمار و دیوران منطقه خوش منظره دریوک قسمت جنوبی نمارستاق شامل نسل–دره کنار–نیزه(علی آباد )–حسن آباد-امامزاده عبدالمناف- کردچالک– روستای خوش منظره فیس (ارتفاع با سطح دریا 2350متر می باشد).
شهر: رینه، گزنک
کوه دماوند، بلندترین قله ایران، در لاریجان قرارداد. دشت لار، دریاچه لار، رودخانه لار، رودخانه دیو آسیاب و غار گل زرد از دیگر نواحی لاریجان است که در دامنه کوه دماوند جای دارد.
وجه تسمیه
کلمه لار و لَر که در سر آغاز برخی اسامی اماکن فلات ایران دیده میشود غالباً به معنی جوی و نهر است. چنانکه در دریاچه لار و رودخانه لار در لاریجان نیز واژه (لار) وجود دارد. در مجموع یعنی لاریجان در اصل لاری گان یعنی جایگاه منسوب به نهر است. ریشه کلمه علی القاعده همان زار (جریان یافتن آب است، طبق قاعده تبدیل ز، ذ به ل از پهلوی به فارسی): مصرع مثالی از دهخدا:بهشت و جوی شیرش آب لار است.
جمعیت
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت بخش لاریجان شهرستان آمل در سال ۱۳۸۵ برابر با ۸۷۲۱ نفر بوده است
منابع آب لاریجان
تقریبا در همه نقاط لاریجان چشمه و رودخانه های فراوانی وجود در نواحی کوهستانی در فصل زمستان واوایل بهار پر آب و در تابستان کم آب و گاهی خشک است. از دیگر منابع آب این منطقه دریاچههای کوچک محلی است که به هنگام طغیان رودها در قسمتهایی که سطح آبهای زیرزمینی بالا است به وجود میآید و برای کشاورزی، صید و شکار مورد استفادع قرار میگیرد. رودی که از جنوب به شمال در جریان است رود هراز، که به دریای مازندران میریزد.نوع دیگر ذخایر آبی که در آن ماهی پرورش مییابد. و از جاذبههای گردشگری استان است. در لاریجان چشمههای آب معدنی فراوانی یافت میشود که خاصیت درمانی دارد و در معالجه امراض پوستی، مفصلی، عصبی، و گوارشی موثرند، چشمههای (آب اسک) (آبگرم لاریجان) و (استراباکو) حمامهای آب معدنی (گوگردی) از آن جملهاند.چشمههاي آبگرم در سراسر ايران و به ويژه در دامنة كوههای البرز و زاگرس پراكندهاند و بسياري از آباديها به علت داشتن اينگونه چشمهها، شهرت و اهميت يافته و آبگرم نام گرفتهاند.برخي از اين آبها به علت در بر داشتن پارهای مواد شيميايی، داراي رنگ، بو يا مزه خاصي ميشوند. برخي تركيبات گوگرد)سولفور و سولفات) به آب رنگ شيري يا آبی ميدهند، و آبي كه ئيدروژن سولفوره داشته باشد، بوي تخممرغ فاسد دارد. آبگرمهاي داراي تركيبات آهن، رنگ سرخ يا اُخرايی و مزة گس دارند. نمكهاي ديگر، مانند كلرور سديم (نمك طعام) و يدور سديم، آب را شور يا تلخ می سازند.
آبگرم لاریجان
این آبگرم جایی است که قله چشم گیر دماوند در آن قرار دارد و تعداد زیادی چشمه دارد. این مکان معروف ترین حمام آبگرم لاریجان است به نام حمام شاه عباسی است که در طبیعی بودن آن شکی نیست ولی چون شلوغ است زیاد تمیز نیست.
پس از حمام شاه عباسی ، استخر آب آهن معروف ترین چشمه ی منطقه است. در آب این این چشمه مقدار زیادی آهن وجود دارد که از رنگش معلوم است!!!! این آب برای بیماری های پوستی بسیار مفید است ودر بالای کوه قرار دارد.
جاذبه های دیدنی و گردشگری لاریجان
طبیعی و تحقیقاتی
رودخانه هراز
پارک ملی لار
سد لار
آبشار شاهاندشت
آبشار آب مراد
دشت و آبشار دریوک
دریاچه ساهون
آب گرم لاریجان
آبشار یخی
آبشار لار
آبشار قلعه دختر
آبشار پرومد
آبشار تماره یا تمیره
دشت شقایق پلور به رینه
غار گل زرد
آبشار ناندل
آبشار دو کوهک
آب معدنی استراباکو
غار آب اسک
آبشار زیار (آب شیخ علی خان)
آبشار پلاس
منطقه حفاظت شده امیری
منطقه حفاظت شده لاسم
استله سر
منظریه
نقره سر
آبشار دو کوهک
آب های معدنی عمارت فرنگی
کاعون
پاشوره
دو برار
دریاچه امامزاده علی
دره يخار
دشت لرا
کوه کرنا
طرح آبریز هراز
کوه گل اندام
رود پنجاب
گرمنون
آبشار الآمل
قله گل زرد
رستم چال
آبشار یخی نوا
غار کبوتر کلی
دشت سنگسری ها
قبر ضحاک
انر
سه سنگ
چشمه چم بن
چشمه انگمار
چشمه ها و مرتع متعدد دیگر
آبشار شگفت انگیز یخی لاریجان
آبشار یخی، آبشاری است در ارتفاع ۵۱۰۰ متری از جبههٔ جنوبی کوه دماوند.
ارتفاع این آبشار بین ۷ تا ۱۲ متر گفته شده و به جز در زمانهای کوتاهی از تابستان که برای مدت کوتاهی باریکهٔ آبی از کنار آن جاری میشود، در سایر زمانها یخزده است. دسترسی به این آبشار، نیازمند منحرفشدن از مسیر اصلی جبههٔ جنوبی است.
این آبشار با قرار داشتن در ارتفاع ۵۱۰۰ متری، از نظر ارتفاع از سطح دریا مرتفعترین آبشار خاورمیانه است.
پارک ملی لار
منطقه حفاظت شده لار بین ولایتهای تهران و مازندران و در موقعیت N3554 عرض شمالی و E5133 طول شرقی واقع شده است.
مساحت آن در حدود 31000 هکتار است. منطقه لار با وسعتی حدود ۷۳۵۰۰ هکتار در دامنه جنوبی رشته کوههای البرز قرار دارد که در سال ۵۴ به پارک ملی تبدیل شد و از سال ۶۱ طبق مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست به عنوان منطقه حفاظت شده اداره می شود و از سال 70 بعضی از مناطق آن برای شکار و تیراندازی ممنوع اعلام گردید.
دریاچه 20 کیلومتری لار یکی از مراکز تفریحی این منطقه است.این دره در70 کیلومتری شمال شرقی تهران واقع شده است و از قسمت شمال به کوه های نور، از غرب به خاتون بارگاه و گرمابدر، از قسمت جنوب به لواسانات و از قسمت شرق به کوه دماوند و پلور محدود می شود. راه های اصلی ورود به منطقه از مسیر جاده تهران ـ آمل (هراز) پس از ورود به پلور از طریق سه راهی لار به پست ورودی محیط بانی دلیچای می رسد و از طریق جاجرود یا گلندوک می توان وارد جاده سد لتیان شد.
پس از گذشتن از گردنه ایرا به پست محیط بانی قوش خانه و سپس کمر دشت رسید. همچنین جاده رودهن به ایرا نیز به ورودی قوش خانه منتهی می شود. به دلیل کوه ها و ارتفاعات فراوان اطراف این منطقه و وضعیت جوی نامتغیر از ناحیه خزر بارندگی و نزولات جوی را در این منطقه شاهد هستیم که عمدتا به صورت برف مشاهده می شود.
منطقه حفاظت شده لار دارای دو اکوسیستم کوهستانی و آبی است. این منطقه دارای انواع گونه های گیاهی و جانوری است که در این میان ماهی قزل آلای خالدار که از نادرترین گونه های آبزی جهان است بر اهمیت این پارک افزوده است.
این پارک دارای چشم اندازهای بسیار زیبایی است. چشمه ها و رودخانه های پرآب زیستگاه های امن در دوسوی این دره زیبا طراوت و جذابیت آنرا دوچندان کرده است.
پوشش گیاهی این منطقه به علت چرای بی رویه تغییراتی در آن صورت گرفته ولی به طور کلی پوشش گیاهی آن علفزار است که شامل گنسیان، بوته زارها ، پوشش های آلپی, و شقایق وحشی است این دره دارای گیاهان صنعتی و دارویی و غذایی است که از میان آنها می توان به قارچ، کاسنی، گلپر، آویشن, شیرین بیان، باریجه، چای کوهی، بار هنگ و شنگ … اشاره کرد.
از لحاظ حیات وحش جانوری به دلیل موقعیت ویژه کوهستانی و آبی دارای گونه های متفاوتی است. پرندگان این منطقه که جمعاً صد گونه است شامل: کبک، عقاب، سارگپه، درنا، فلامینگو، دلیجه ,کبک دری و … را نام برد. عقاب طلایی، گونه ای بی همتا تنها در این حوزه از ایران زیست می کند و بومی این منطقه است.
پستانداران این منطقه شامل کل و بز، قوچ ، خرگوش، سمور, میش البرز مرکزی, خرس قهوه ای ,پلنگ , گرگ, روباه , گراز و گربه وحشی و … است. در این دره به علت داشتن زیستگاه امن و مناسب، پستاندارانی چون کل و بز رشد خوبی در این سال ها داشته اند.
دوزیستان و خزندگان این منطقه شامل: افعی, افعی دماوندی، افعی البرزی, مار، مارمولک، بز مجه, لاک پشت، قورباغه.
آبزیان: ماهی قزل آلای خال قرمز.از این منطقه به علت وجود پوشش گیاهی مرتعی و همچنین تنوع زیاد گیاهان و گلها جهت زنبورداری نیز استفاده می گرددکه این کار از اوایل خرداد شروع و تا اواخر شهریور همان سال ادامه دارد.
از این منطقه به علت وجود ارزش ها و جاذبه های طبیعی و چشم اندازهای زیبا به عنوان یک منطقه اکوتوریستی و تحقیقاتی و جهت پژوهش و آموزش نیز استفاده می گردد که به علت وجود تنوع بسیار در میان گونه های گیاهی و جانوری مورد توجه مردم و دوستداران طبیعت قرارگرفته است. این منطقه به علت وجود کوه ها و دریاچه لار باعث شده مورد توجه بسیاری از کوهنوردان و صیادان صید ورزشی ماهی قرار بگیرد.
این دره با داشتن هوای پاک و دل انگیز خود در روزهای تعطیل اکثر مردم را به طرف خود جذب می نماید.دوستداران ورزش ماهیگیری هر هفته برای صیدماهی به این دره می آیند. فصل مجاز صیدماهی معمولاً از اول خردادماه هر سال آغاز و تا شهریور ادامه می یابد.
دوستداران این ورزش با کسب پروانه ویژه صیدروزانه که در واحدهای محیط زیست قوشخانه، پلور و دلیچای صادر می شود، می توانند به صید ماهی بپردازند. اولین مسابقه ماهیگیری بعد از انقلاب در سال ۷۰ در دریاچه سد لار برپا شد و از سال ۷۳ همه ساله این مسابقات برگزار شده است.به علت ویژگی های خاص و تنوع گونه های گیاهی و جانوری، حفظ و حراست از این منطقه ضروری است و باید به گونه ای از آن استفاده شود تا بهره وری از آن نیز امکانپذیر باشد.
آبشار لار یکی دیگر از جاذبه های ناحیه لار، آبشار آن است که در محلی در نزدیکی روستای وانا واقع شده است.