تخت جمشید شیراز

تخت جمشید شکوه و عظمت ایران بزرگ در دوران پادشاهی کوروش کبیر بود.تخت جمشید یا پارسه (به پارسی باستان: ????، Pārsa) (یا پرسپولیس، پرسه‌پلیس، هزارستون، صدستون (به پهلوی: ???????,sadstūn) یا چهل‌منار) نام یکی از شهرهای باستانی ایران است که طی سالیان، پیوسته پایتخت باشکوه و تشریفاتی پادشاهی ایران در زمانامپراتوری هخامنشیان بوده‌است.

 در این شهر باستانی کاخی به نام تخت جمشید وجود دارد که در دوران زمامداری داریوش بزرگ، خشایارشا و اردشیر اول بنا شده‌است و به مدت حدود ۲۰۰ سال آباد بوده‌است. در نخستین روز سال نو گروه‌های زیادی از کشورهای گوناگون به نمایندگی از ساتراپی‌ها یا استانداری‌ها با پیشکش‌هایی متنوع در تخت جمشید جمع می‌شدند و هدایای خود را به شاه پیشکش می‌کردند.

تخت جمشید کجاست؟

تخت جمشید یکی از زیباترین جاذبه های گردشگری و تاریخی شیراز می باشد که در فهرست میراث فرهنگی جهانی یونسکو به ثبت آثار ملی رسیده است. بنای تخت جمشید شیراز در 57 کیلومتری جاده شیراز-اصفهان قرار گرفته است. در تور شیراز گردی حتما به این نقطه زیبا هم سری بزنید.

معماری تخت جمشید

تخت جمشید در شیراز، دارای مجموعه کاخ هایی است که مساحت 125 هزار مترمربع را به خود اختصاص می دهند. این کاخ ها در ارتفاع 8 تا 18 متر از سطح جلگه مرودشت بر روی سکویی ساخته شده اند. مجموعه تخت جمشید شامل کاخ های تشریفاتی، کاخ های اختصاصی، خزانه شاهی، دژ حفاظتی، نقش های برجسته، دو آرامگاه سنگی و پلکان های ورودی سکو دروازه خشایارشاه می باشد.

دو پلکان که روبه روی هم قرارگرفتند، ورودی سکوی مجموعه تخت جمشید هستند، بر دیواره ی این پلکان ها حجاری هایی با تصویر سربازان هخامنشی را شاهد هستید. این بنا از سنگ هایی که در بین آن ها ملاتی وجود ندارد ساخته شده است. در بعضی نقاط تخت جمشید سنگ ها را با چفت های سربی به هم متصل کرده اند. بنای تخت جمشید دو دروازه خروجی دارد که در سمت جنوب و شرق واقع شده اند.

کاخ های تخت جمشید

تخت جمشید دارای هفت کاخ است که با عناوین زیر نام گرفته اند:

1- کاخ آپادانا، از بین کاخ های تخت جمشید قدیمی تر و دارای عظمت و شکوه خاصی است که روبروی دروازه جنوبی قرارگرفته است. این کاخ برای برگزاری جشن های نوروزی مورد استفاده قرار می گرفت.

2- کاخ تچر که کاخ اختصاصی داریوش کبیر بود.

3- کاخ ملکه که نسبت به کاخ های دیگر تخت جمشید در سطح پایین تری واقع شده و توسط خشایارشاه ساخته شد.

4- کاخ هدیش که نسبت به کاخ های دیگر تخت جمشید در سطح بالاتری واقع شده و کاخ خصوصی خشایارشاه بود.

5- خزانه شاهی که توسط دیوار بزرگی از بقیه تخت جمشید جدا شده است.

6- کاخ صد ستون که سقف آن به وسیله صد ستون نگه داشته شده است.

7- کاخ شورا یا تالار مرکزی که مخصوص بحث و مشورت شاه با بزرگان بوده است.

مرمت های صورت گرفته در تخت جمشید شیراز بسیار است و از زمان اردشیر سوم که تغییراتی را در پارسه ایجاد کرد تا زمانی که کاووشگران آن را از زیر خاک بیرون کشیدند ادامه داشته است. هخامنشیان دومین سلسله ی شاهنشاهی ایرانی بودند، این سلسله باشکوه در تخت جمشید نمایان است. تخت جمشید پس از دوران هخامنشی دست خوش تغییرات و اضافه شدن بنا و کتیبه ها در دوران مختلف از اشکانی تا ساسانیان بوده است. در دوران پهلوی اول پس از بیرون کشیدن کل محیط تخت جمشید از دل خاک، شروع به بازسازی ها و مرمت ابنیه کردند. موزه هخامنشی که یکی از کاخ های تخت جمشید است مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت و در سال 1381 به عنوان موزه در این مجموعه افتتاح گشت.

سرگذشت تخت جمشید شیراز

مستندات حاکی از آن است که تخت جمشید در سال 330 قبل از میلاد توسط اسکندر مقدونی که سردار یونانی بوده، سوزانده شد. در این حمله وحشیانه قسمت های عظیمی از تخت جمشید به آتش کشیده شد و کتاب های بسیاری به همراه وسائل و … که نشان از فرهنگ و تمدن آن دوران بوده، ویران گردید. پس از حمله اسکندر کاخ آپادنا کمترین آسیب را دید و امروزه حتی این کاخ جزو سالم ترین قسمت های مجموعه می باشد.

امروزه از تخت جمشید در شیراز تصویر مبهمی از بزرگی و شکوه کاخ ها می توان در ذهن به تصویر کشید. نکته باور نکردنی این است که این بنا هزار سال زیر خاک مدفون بوده و در سال 1310 هجری شمسی کشف شد، امّا هنوز مقتدرانه و باشکوه پابرجاست. پس از خاکبرداری در قسمت ضلع شمال غربی تخت جمشید حدود 40 هزار لوح گلی با خط میخی کشف شد. پس از خواندن لوح ها متوجه شدند این الواح عیلامی اسناد ساخت مجموعه تخت جمشید است. این الواح که در میان آنها خطوط پارسی و عیلامی نیز کشف شده سند مزد گرفتن کارکنان از معمار تا کارگر در این مجموعه است.

آرامگاه های اردشیر دوم و سوم در کوهپایه ی شرقی تخت جمشید واقع شده است. اردشیر سوم پسر اردشیر دوم بوده است. وهوک یا اخوس نام های دیگر اردشیر سوم دهمین پادشاه هخامنشی است و نام همسر وی اساتیرا می باشد. در فاصله ی 7 کیلومتری از کاخ های تخت جمشید منطقه ای به نام نقش رستم وجود دارد که فضایی برای مقبره ها و آرامگاه های شاهان هخامنشی می باشد. داریوش بزرگ، خشایار شا، اردشیر یکم و داریوش دوم در این بناها جای گرفته اند. این مقبره ها همگی در دل کوه قرار دارد و با حجاری در اطراف ورودی آنها شاخص شده اند.

عکس های تخت جمشید شیراز

 آرایش نقوش نمادهای تخت جمشید

معماران و هنرمندانی که در ساخت تخت جمشید نقش داشتند، نقش‌ها را از سه طریق می‌آراستند. یکی چسباندن فلزهای گران‌بها به صورت رویهٔ تاج، گوشوار، طوق، یاره و نظایر آن به اصل نقش و توسط سوراخ‌هایی که در دو طرف شی مورد نظر برای گوهرنشانی می‌کندند. دوم نگاریدن و نقر کردن تزئینات اصلی لباس، تاج و کلاه با سوزن، به نحوی بسیار ظریف که نمونهٔ آن بر درگاه‌های کاخ داریوش (تچر) و حرمسرا وجود دارد. سوم رنگ‌آمیزی، که نمونه‌هایی از آن در کاخ سه دری و صد ستون موجود است.