به ایلامی زیگورات دوراونتاش (Ziggurat Dūr Untash) یا با نام امروزی چُغازَنبیل نیایشگاهی باستانی است که در زمان ایلام (عیلامی‌ها) و در حدود ۱۲۵۰ پیش از میلاد ساخته شده‌است. چغازنبیل بخش به‌جا مانده از شهر دوراونتاش است و در نزدیکی شوش (شهر باستانی) در استان خوزستان قرار دارد.
این سازه در سال ۱۹۷۹ میلادی اولین اثر تاریخی از ایران بود که در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفت. جامعه بین‌المللی برای آن ارزش استثنایی و جهانی قائل است.
خاورشناسان چغازنبیل را نخستین ساختمان مذهبی ایران می‌دانند.
چغازنبیل خوزستان به جامانده از شهر دوراونتش است که در 40 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان شوش قرار گرفته است. چغازنبیل خوزستان در نزدیکی رود دز، توسط پادشاه اونتاش ناپیریش به عنوان پایتخت سیاسی و مذهبی ایلامی هاساخته و دوراونتاش نامگذاری شد. این نیایشگاه ارتفاعی حدود 25 متر دارد و دارای 5 طبقه است. نمای معبد، با آجر ساخته شده است. زیربنای آن مربعی به ابعاد 110 مترمربع است.
عکس معبد چغازنبیل خوزستان
چهار گوشه چغازنبیل خوزستان با جهات چهارگانه جغرافیایی همسو است. طبقه اول چغازنبیل استان خوزستان، یک متر از سطح زمین فاصله و دیوارهای آن 3 متر عرض دارند. طبقه دوم 16 متر عرض و 8 متر ارتفاع دارد. ورودی های طاقی شکل به ارتفاع 4 متر با اتاق های طبقه اول به هم راه دارند ولی اتاق های طبقه دوم از طریق پلکان مربوط به خود قابل دسترسی و مستقل هستند. چغازنبیل، از دو واژه چغا (در زبان لری به معنی تپه) و زنبیل (به معنی سبد) تشکیل شده و اشاره به مکان معبدی که تپه است دارد.
شهر چغازنبیل استان خوزستان دارای سه حصار خشتی است که در حصار بزرگ آن در ضلع شرقی دروازه اصلی قرار گرفته است. آرامگاه ها و کاخ های شاهی ما بین فاصله حصار اول و دوم قرار دارند. معبد اصلی، زیگورات در مرکز حصار سوم قرار داشت. تاسیسات آب رسانی در بین حصار دوم و سوم واقع شده است. آب تصفیه خانه از رودخانه کرخه توسط کانال تامین می شد.
یکی از شگفتی های معبد چغازنبیل خوزستان، ساخت تاسیسات آب رسانی است. به دلیل اینکه بستر رودخانه دز ، در سطح پایین تری از سطح دشت قرار گرفته بود امکان دسترسی به آب رودخانه برای ساکنان این منطقه وجود نداشته که با دستور اونتاش کانالی به طول 45 کیلومتر از رود کرخه بعد از عبور از هفت تپه به چغازنبیل کشیده می شود. اما به دلیل گل آلود شدن آب رودخانه، آب را در حوضچه هایی ریخته تا گل ته نشین شده و با عبور از تنبوشه ها، گل آن را جدا می کردند.
عقاید مختلفی در مورد دو سکوی مدور بریده که در اطراف معبد قرار گرفته است ابراز شده است. عده ای آن را مربوط به نجوم و ساعت خورشیدی و برخی آن را قتلگاه در نظر می پندارند. هم اکنون در موزه ی لوور پاریس تصویر اونتاش ناپیریش، بنیانگذار چغازنبیل و همسرش، ملکه نپیراسو نگه داری می شود.
چغازنبیل یکی از جاذبه های گردشگری خوزستان می باشد که به عنوان اولین بنای مذهبی ایران نیز شاخته می شود و با توجه به این که تا چند دهه گذشته بخش اعظمی از این معبد در زیر خاک پنهان شده بود، امروزه بسیار مورد توجه باستان شناسان قرار گرفته است.
چغازنبیل شوش خوستان در تاریخ 1 دی 1348 و با شماره ثبت 895 به فهرست آثار ملی اضافه شد. برای اینکه همه چیز درباره چغازنبیل را بدانید.
