اسلامشهر از شهرهای پرجمعیت استان تهران است که از شرق و جنوب به ری از غرب به رباط کریم و از شمال غرب به شهریار محدود می‌شود. قدمت این منطقه را حدود ۵ هزار سال پیش از میلاد می‌دانند و اهمیت این شهر در دوران‌های مختلف تاریخی با کشف آثار تاریخی اثبات شده است. در این منطقه تپه‌های تاریخی پراکنده بسیاری وجود دارد که قدمت برخی از آن‌ها به ۷ هزار سال می‌رسد که گواهی بر پیشینه تاریخی و فرهنگی این منطقه است.
اسلامشهر همچنین با توجه به موقعیت جغرافیایی و طبیعی خود، نزدیکی به شهر تهران، زمین‌های مستعد کشاورزی و وجود رودخانه‌های پرآب از گذشته مورد توجه بوده است. برای مثال در دوران قاجار از این شهر به‌عنوان محل اردوی شاه استفاده می‌شد. این شهر بناهای مذهبی و آثار باستانی متعددی دارد؛ با ما همراه باشید تا با دیدنی‌های اسلامشهر بیشتر آشنا شوید.
تپه مافین‌آباد
تپه مافین‌آباد یکی از تپه‌های باستانی این منطقه است که در حاشیه روستایی با همین نام قرار دارد. براساس کاوش‌های باستان‌‌شناسی قدمت این تپه به هزاره چهارم و پنجم پیش از میلاد می‌رسد؛ با این حال آثاری از دوران اسلامی نیز از این تپه کشف شده است. این تپه باستانی که اهمیت بسیاری دارد، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تپه چیچکلو
تپه چیچکلو در دو کیلومتری روستایی با همین نام قرار دارد. قدمت این تپه باستانی به دوران اسلامی می‌رسد و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تپه واوان
تپه واوان در روستایی با همین نام در بخش مرکزی اسلامشهر قرار دارد که قدمت آن به دوران اشکانیان می‌رسد. این تپه باستانی به ثبت ملی رسیده است.
تپه‌های ده عباس، سفید گلدسته و نظام‌آباد نیز از دیگر تپه‌های باستانی این منطقه محسوب می‌شوند که قدمتی تاریخی اسلامی دارند و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اند.
یخچال‌های تاریخی اسلامشهر
یخچال علی‌آباد
یخچال تاریخی علی‌آباد در روستای علی‌آباد مجموعه‌ای از تاسیسات تاریخی و فرهنگی این منطقه است که از یک آب‌انبار و دیواری برای انبار کردن آب در پشت آن تشکیل شده است. آب پس از یخ زدن در پشت آن به درون یخچال منتقل می‌شد. این بنای تاریخی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
یخچال جعفرآباد
یخچال جعفرآباد از سه بخش آسیاب، منبع آب و یخچال بنا شده و قدمت آن متعلق به دوران قاجار است.
یخچال ترشنبه
یخچال ترشنبه بنایی تاریخی از دوران صفویه است که در جاده احمدآباد قرار دارد. در گذشته به دلیل شرایط خاص جغرافیایی در مناطق کویری و کمبود آب و گرمای شدید عموما از این یخچال‌ها استفاده می‌شد.
گورستان ارامنه
گورستان ارامنه در کمربندی شهر قرار دارد که گواهی بر اختلاط فرهنگی و دینی این منطقه محسوب می‌شود. این گورستان قدمتی چند ده ساله دارد و یکی از ویژگی‌های تاریخی اسلامشهر به شمار می‌رود.
امامزاده‌ها
امامزاده جعفر ابوطالب (ع)
امامزاده جعفر ابوطالب (ع) در شمال اسلامشهر در میان بوستانی با درختانی تنومند و قدیمی در مجاورت گورستانی احداث شده است که در حال حاضر بنایی ندارد. قدمت برخی از گورهای این گورستان به بیش از صدسال پیش بازمی‌گردد.
امامزاده غیبی (ع)
امامزاده غیبی (ع) در جنوب غرب اسلامشهر با گنبدی کاهگلی و کوتاه بدون ضریح و صندوق و سنگ قبر واقع شده است.
امامزاده عیسی (ع)
امامزاده عیسی (ع) شامل گنبدخانه، دو شبستان شمالی و جنوبی در دو طرف گنبدخانه، ایوان ورودی در شرق مجموعه و دو اتاق مرتبط به ایوان است. این امامزاده در جنوب غرب اسلامشهر قرار دارد.
امامزاده سید رضا (ع)
امامزاده سید رضا (ع) در شرق این منطقه با ۱۵ هزار متر مربع مساحت، گنبد خانه‌ای به شکل شمسه‌ی هشت ضلعی دارد. در حال حاضر ضریح فلزی و سبز رنگ آن جایگزین ضریح قبلی چوبی شده است. براساس گفته محلی‌ها در داخل حرم، سنگی شبیه سنگ مرمر وجود داشته که بلند کردن آن به معنای برآورده شدن حاجت بوده است.
امامزاده اسماعیل (ع)
امامزاده اسماعیل (ع) از یک گنبدخانه و دو ایوان شمالی و شرقی تشکیل شده است و در غرب اسلامشهر قرار دارد. این امامزاده گنبدی قیرگونی و ضریحی چوبی دارد.
امامزاده ابراهیم ( ع)
امامزاده ابراهیم ( ع) در کنار رودخانه‌ی کن در اطراف گورستانی محلی در جنوب اسلامشهر واقع شده است. بنا، شبستانی با طاق‌های جناغی و ستون دار، ایوان ورودی و گنبدخانه‌ای استوانه‌ای، گنبدی خشتی و ضریح هشت ضلعی دارد. این امامزاده تاریخی در فهرست آثار تاریخی میراث فرهنگی استان تهران به ثبت رسیده است.
امامزاده محمد (ع)
امامزاده محمد (ع) از دیگر بناهای مذهبی و تاریخی این منطقه است که قدمت آن به دوران قاجار می‌رسد.
امامزاده عقیل (ع)
امامزاده عقیل (ع) با مساحتی بالغ بر ۳۰ هزار متر مربع در داخل گورستان و گلزار شهدای اسلامشهر واقع شده است. قدمت بنای بقعه به دوره صفویه می‌رسد و در دوره‌های قاجار و معاصر نیز مورد مرمت قرار گرفته و قسمت‌هایی به آن افزوده شده است. این بقعه تاریخی در فهرست آثار تاریخی میراث فرهنگی استان تهران به ثبت رسیده است.
پیشینه اسلامشهر
اسلام شهر را در آغاز روستاهای چندی تشکیل می‌داد؛ به گونه‌ای که کهن‌ترین قنات، مدرسه، گرمابه همگانی، آتشکده زرتشتیان باستان (درنزدیکی ایرین) و گردشگاه‌های ثروتمندان شهرنشین در روستای ضیاآباد بوده‌است. سالور به دلیل نزدیکی به رودخانه از آبادی‌های بسیار قدیمی و زیبا بوده‌است. قاسم‌آباد و ایرین و چیچکلو و محمدآباد چهار طاقی از دیگر آبادی‌های اسلامشهر بوده‌اند.
محلات اسلامشهر
تجاری:سرنوری (پاساژکامپیوتر، بازار گوشت، میدان تره بار و میوه)، باغ فیض، بخش‌هایی از کاشانی ،۲۰ متری، زرافشان، مهدیه و محمدیه و بخش‌هایی از قائمیه
مسکونی: شهرک میان آباد(امام حسین)، کاشانی، ۲۰ متری امام خمینی (ره)، ایرین، باغ نرده، مطهری، مهدیه، محمدیه، سعیدیه، شهرک لاله، مافین آباد، قاسم‌آباد شاهی، شیرودی، واوان، موسی‌آباد و قائمیه و شهر موسی
آثار باستانی و مذهبی و افراد مشهور
- تپه مافین آباد مربوط به هزاره ۵ و ۴ قبل از میلاد است و در اسلامشهر، جنوب شهرک قائمیه واقع شده. این اثر در تاریخ ۳ اسفند ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۲۳۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
همچنین آتشکده ضیاءآباد که چیز زیادی از آن باقی نمانده.
- امامزاده عقیل: از نوادگان حضرت عباس بن علی بن ابی طالب است. بقعه او در خیابان شهید مدنی اسلام شهر واقع شده‌است. بنای بقعه در مساحتی حدود ۳۷۰۰۰ متر مربع قرار دارد. پلان بنا مستطیل شکل دارای گنبدی خشتی است. نمای بیرونی بقعه با کاشی‌های معرق آبی، زرد و فیروزه‌ای رنگ پوشیده شده و بر روی کاشی‌ها کتیبه‌های زیادی به خط کوفی و نستعلیق وجود دارد. ضریح مشبک روی مرقد در سال ۱۳۷۲ در اصفهان ساخته شده و در حرم مطهر نصب گردیده‌است.
اصالت بنای بقعه به دوره صفویه بازمی‌گردد و در دوره‌های قاجاریه و معاصر نیز مورد مرمت قرار گرفته و قسمت‌هایی به آن افزوده شده‌است. نام این بقعه در فهرست آثار تاریخی میراث فرهنگی استان تهران به ثبت رسیده‌است.
- امامزاده عیسی در شهرک واوان، بلوار ولی عصر واقع شده‌است. نسب ایشان به علی بن ابی طالب امام اول شیعیان می‌رسد. گنبدخانه، دو شبستان شمالی و جنوبی در دو طرف گنبدخانه، ایوان ورودی در شرق مجموعه، دو اتاق مرتبط به ایوان، نمازخانه و … از مشخصات و اجزای این آستان مقدس است. در سال ۱۳۸۱ نیز ضریحی مشبک و فلزی که مزین به اسامی ائمه شیعه است، جایگزین ضریح چوبی و مشبک پیشین شد.
- حجت‌الاسلام نوروزی (امام جمعه شهرستان)،برادران پایداری (بنیان گذاران و مالکین کارخانه لبنیات میهن،دومینو و پاندا)،مرحوم حاج صحبت فرهادی،مرحوم حاج جلال شریف زاده،کریم نایبی،ابوالفضل نصرت آبادی و …از افراد مشهور و سرشناس شهرستان می‌باشند.
