فیروزآباد شهری در ۹۶ کیلومتری جنوب شیراز و مرکز شهرستان فیروزآباد است.این شهر در ۳ کیلومتری محوطه باستانی گور قرار دارد که از شهرهای مهم دوره ساسانی و اوایل اسلام بود.
طبق آخرین رتبهبندی شهرهای استان فارس این شهر در رتبه ۸ استانی و رتبه ۱۲۸ کشوری در جمعیت و رشد جمعیت را دارا میباشد
فاصله هوایی این شهر تا شیراز ۱۱۰ کیلومتر و راه ارتباطی بین بندر عسلویه (پارس جنوبی) و شیراز میباشد.
کاخ اردشیر بابکان
کاخ اردشیر بابکان در دوران اردوان پنجم واپسین پادشاه اشکانی به دست اردشیر بابکان بنیادگذار سلسلهٔ ساسانی در سده ۳ میلادی ساخته شد. کاخ اردشیر بابکان از جاذبههای تاریخی و گردشگری فیروزآباد است.
قلعه دختر
قلعهٔ دختر فیروزآباد در شش کیلومتری جاده فیروزآباد به شیراز در دامنه کوهی مشرف به جاده قرار دارد که پس از طی مسافتی حدود ۳۰۰ متر میتوان به قلعه رسید.
جورجینا هرمان در کتاب تجدید حیات هنر و تمدن در ایران باستان، مینویسد:
اردشیر ساسانی احتمالاً این قلعه را در اواخر دوران اشکانیان و زمانی که هنوز بر اردوان پنجم، آخرین شاه دودمان اشکانیان، خروج نکرده بود ساختهاست.
مناره شهر گور
مناره شهر گور یا منار میلو سازهای بود برج مانند با طرحی منحصربفرد مربوط به دوره ساسانیان واقع در مرکز شهر باستانی گور (فیروزآباد)
که امروزه بقایای هسته آن به جا ماندهاست. نظریههای مختلفی پیرامون هدف از ساخت آن ارائه شدهاست.
سنگنگاره پیروزی اردشیر بابکان
سنگنگاره پیروزی اردشیر بابکان یا نقش پیروزی سنگنگارهای مربوط به دورهٔ ساسانیان است
که در آن صحنه نبرد پیروزمندانهٔ اردشیر بابکان با اردوان پنجم آخرین شاه اشکانی در سال ۲۲۴ حجاری گردیدهاست.
سد تنگاب
سد تنگاب در استان فارس، محل تنگاب و در ۱۲ کیلومتری شمال غربی شهر فیروزآباد (مسیر فیروزآباد – کوار) بر روی رودخانه فیروزآباد واقع شدهاست.سد تنگاب در فاصله ۹۰ کیلومتری جنوب شیراز قرار دارد. مختصات جغرافیائی محل سد در ۵۷-۲۸ عرض شمالی و ۳۲-۵۲ طول شرقی است.نامهای دیگر این سد : سد ساسانیان، سد اردشیر و سدآریوبرزن هستند.
ارتفاع سد از بستر رودخانه ۵۱ متر است.
سرآب اصلی رودخانه فیروزآباد از چشمههای حنیفقان بوده با آبدهی کل بین ۵/۲ تا ۵ متر مکعب بر ثانیه که حدود ۲۳ دهنه چشمه با دبیهای متفاوت در سر آب رودخانه را تغذیه مینماید.
از طرف دیگر آبهای جاری دشت شور آب، مهکویه، زنجیران و جووکان به این رودخانه ملحق شده و در حوالی محکویه به تنگ هلالو میرسد.بعد از طی حدود ۵ کیلومتر و با الحاق حوزه سرریزجان به تنگه تنگاب (محل سد) رسیده پس از طی مسیر نسبتاً طولانی تنگ تنگاب به دشت فیروزآباد وارد میشود.
پس از عبور از دشت فیروز آباد به سمت جنوب شرقی منحرف شده و از تنگ هایقر عبور مینماید و به رودخانه موند پیوسته و به خلیج فارس میریزد.سد مخزنی تنگاب بخشی از آب آبیاری دشت فیروزآباد را تأمین مینماید.
این دشت بطور ناخالص در حدود ۵/۲۷۵ کیلومتر مربع وسعت دارد و بین ۴۵-۲۸ تا ۳۳-۲۹ عرض شمالی و ۱۲-۵۲ تا ۴۵-۵۲ طول شرقی واقع شدهاست.ارتفاع متوسط دشت ۱۲۵۰ متر میباشد. شبکه آبیاری زهکشی در حدود ۱۳۸۶۰ هکتار خالص از اراضی دشت فیروزآباد را زیر پوشش قرار میدهد، که ناخالص آن ۱۵۳۵۰ هکتار است.
سدتنگاب از نوع سنگ ریزهای خاکی با هسته رسی با عرض تاج سد ۱۰ متر طول تاج ۲۷۰ متر و حجم مخزن ذخیرهای آن ۱۴۰ میلیون متر مکعب و اعتباری بالغ بر ۷۰۰ میلیارد ریال احداث شده که ۲۵ درصد آب آن صرف مصارف صنعتی از جمله پتروشیمی فیروزآباد و امور کشاورزی خواهد شد.
گنبد نمکی کنار سیاه
گنبد نمکی کنار سیاه در ۹۰ کیلومتری جنوب شرقی شیراز و در فاصله ۲۰ کیلومتری جنوب غرب شهرستان فیروزآباد قرار دارد. دستیابی به گنبد از جاده آسفالته فیروزآباد-فراشبند امکان پذیر است. تعدادی آبراهه فصلی در اطراف گنبد نمکی وجود دارد. در یال جنوب غربی تاقدیس آغاز، سه چشمه به نام نارک، کنار سیاه و منگرک وجود دارد.
آب چشمه های کنار سیاه و منگرگ در اثر تماس با گنبد نمکی کنار سیاه آلوده و شور شده اما آب چشمه نازک شیرین می باشد، این گنبد با وسعتی حدود ۳۷/۵ کیلومتر مربع دارای ارتفاع بیشینه ۱۹۰۰ و کمینه ۱۵۰۰ متر از سطح دریا می باشد. هدف از این مطالعه بررسی غلظت فلزات سنگین در آب و رسوبات منطقه کنار سیاه، مقایسه غلظت فلزات سنگین با استانداردها، بررسی تاثیر گنبد نمکی کنار سیاه بر غلظت فلزات سنگین آب و رسوبات منطقه و بررسی روش های جلوگیری از کاهش کیفیت آب های سطحی و زیرزمینی در منطقه می باشد.
نمونه های آب و رسوب در فصل تر(اسفند ۸۵) جمع آوری شد. PH آب ، دما و EC در محل اندازه گیری شد و نمونه ها پس از آماده سازی به روش ICP-MS آنالیز شدن. به نظر می رسد که آلودگی موجود در آب و رسوبات منطقه گنبد نمکی کنار سیاه از نوع آلودگی های پراکنشی باشد، که به صورت هرز و رواناب و متشکل از مواد شیمیایی، رسوبات و فلزات سنگین است که از نقاط مختلف گنبد و ابشویی کانی های مختلف و آزاد شدن عناصر سمناکآن حاصل شده اند و به افزایش غلظت این عناصر درآب و رسوبات رودخانه منجر می شوند. بنابراین اصلی ترین منبع عناصر بالقوه سمناک در منطقه فرایندهای زمین زاد می باشد.
منطقه شکار ممنوع پادنا
پادنا نام منطقه ای زیبا و پرآب واقع در دامنه شرقی زاگرس و تقریبا مرز میان استانهای اصفهان و کهگیلویه و چهارمحال میباشد که بدلیل وجود زمینهای حاصلخیز و آب و هوای مناسب طی چند دهه اخیر به یکی از قطب های تولید سیب در کشور تبدیل شده است. از طرفی بعلت واقع شدن تمام این روستاها در منطقه حفاظت شده زاگرس و نزدیکی اهالی بخصوص عشایر کوچ نشین به زیستگاههای طبیعی ٬ آسیبهای جبران ناپذیری به طبیعت بی نهایت زیبای این منطقه وارد آمده است.
منطقه پادنا همانطور که از نامش پیداست پای قله « دنا »ست و بعلت همین همجواری دارای نقاط دیدنی بسیار است . از میان آنها به چند مورد اشاره میکنم: منطقه تفریحی بابازرنگ دره زیبای تنگ ریگان و روستای تنگ ریگان غار دنگزلو منطقه قره بولاق و تنگ کرمو روستای خفر و …
موقعیت جغرافیایی
این منطقه با وسعت ۴۰۰۰۰ هکتار بین E5232 تا E5052 طول شرقی و N2838 تا N2858 عرض شمالی در جنوب شیراز ودر شرق و شمال فیروزآبادواقع گردیده است.
پوشش گیاهی
پوشش گیاهی عمدتا” درختان جنگلی : بنه (پسته وحشی )،بادام وحشی ،کیکم ، زیتون ،ارس ،داغداغان ،ارژن ،زالزالک ،گیاهان مرتعی ،درمنه و گونه های علفی یکساله از خانواده گرامینه ولگومینوز
ارس و سرو کوهی، پسته وحشی – بنه، کلخنگ، بادام کوهی،تنگرس، ارژن،کیکم، گون، کنگر
حیات وحش
پستانداران :کل وبز ،قوچ ومیش ،گراز ، گرگ ،کفتار ، گربه وحشی، روباه، شغال ،تشیپرندگان : کبک ،تیهو کبوتر جنگلی ، قمری دارکوب ،چک چک ، هد هد ،سنگ چشم ،کمر کلی، سبز قبا ،کلاغ زاغی ،خانواده گنجشک،زنبور خوار و پرندگان شکاری
آتشکده کنارسیاه
آتشكده كنار سياه به همراه ساختمانهای اطراف آن مجموعه ای ديدنی را شامل ميشود كه در قرن ۵ ميلادی ساخته شدهاند. اين آتشكده از مجموعه آثار تاريخی شهر فيروز آباد به شمار می آيد.
آبشار خرقه
آبشار خرقه فيروزآباد دراستان فارس واقع است. این شهر در ۱۰۳۵ کیلومتری تهران و ۱۰۰کیلومتری جنوب شیراز ,۲۴۰ کیلومتری شمال بندر عسلویه قرار گرفته و در منطقهای کوهستانی با آب و هوایی معتدل قرار دارد.شهر کنونی فیروز آباد در ۳ کیلومتری جنوب شرقی یک اثر تاریخی به نام گور که توسط اردشیر بابکان، بنیان گذار سلسلهٔ ساسانیان ساخته شده، واقع است. گور مرکز منطقهٔ اردشیر خوره بودهاست که عربهای مسلمان آن را در سال ۲۸- ۲۹ ه.ق. تسخیر کردند. آثار تاریخی زیادی در این شهر وجود دارند که اکثراً به جا مانده از دورهٔ ساسانی اند. خرقه (فیروزآباد)، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان فیروزآباد در استان فارس ایران است.
تنگ خرقه درهاى سرسبز و خرم در شهرستان فيروزآباد است. اين دره که پوشش جنگلى زيبا، چشمهسارهاى فراوان و باغهاى پربار دارد، يکى از گردشگاههاى ديدنى استان فارس است. افزون بر اين، بقعهٔ امامزاده خرقه، در اين دره به آن جنبهٔ زيارتگاهى نيز بخشيده است. قلعهٔ خرقه نيز به نوبهٔ خود در جذب ايرانگردان علاقهمند به آُثار تاريخى بسيار مؤثر است. از مکان هاي سياحتی و طبيعی فيروزآباد می توان به آبشار تنگ خرقه، چهل چشمه حنيفقان، رودخانه تنگاب، رودخانه کنارسياه، تنگ هايقر و چشمه رنجبيران نام برد.
روستای مشکول
روستای مشکول در دهستان سنجبد جنوبی به مرکزیت فیروز آباد، شهرستان کوثر استان اردبیل قرارداردوازروستاهای تاریخی ، بافرهنگ وبامردمان مقیدبه رعایت مسائل شرعی واسلامی می باشد .اکثراهالی به شغل کشاورزی، دامداری وباغداری مشغولند . روستاهای همجوارش عبارتنداز:افشار،امیرآباد،ام آباد،علاءالدین،هشین،دوگر،بنه خلخال،فیروزآباد،شوراخانه،دیز و… مردم روستای مشکول دارای مذهب شیعه دوازده امامی وبه زبان ترک آذربایجانی تکلم می کنند در روستای مشکول درختان میوه ای مانند پسته وحشی،گلابی وحشی،انواع گون،گیاهان دارویی،ریواس ،زالزالک وجود دارد .مشکول به معنی مشک کوچکی که برای مسافر و یا هنگام کار در باغ مورد استفاده قرار می گیرد.
باتوجه به اینکه روستای مشکول ازقدیم الایام دارای مراتع باوسعت زیادوزمینهای صخره ای وسنگلاخی بوده وچنین جاهایی معمولامحلی مناسب برای پرورش بز می باشدحتی الان نیزاهالی تمایل بیشتری برای پرورش بز دارند چراکه این نوع دام سازگاری زیادی باچنین محیطهایی دارند لذا باتوجه به موضوع مذکورومعنای مشکول درلغتنامه های معتبربه نظرمی رسددرقدیم مشکول محلی برای تولیدمشک آب بوده وسایرمناطق برای تهیه مشک باکیفیت عالی به این روستامراجعه می کردندواهالی نیزازآن استفاده های متنوع وزیادی داشته اند فلذاروستارامشکول ویابه عبارت بهترمحلی که درآنجامشک تولیدو استفاده می شود نامیده اند. این روستا علاوه برداشتن منابع عظیم طبیعی،گردشگری،تاریخی و… دارای منابع عظیم ومستعدانسانی است . از آثار تاریخی این روستا می توان به این موارد اشاره کرد : منبرتاریخی مشکول ، برج تاریخی مشکول ، کوه تاریخی قلعه بوینی مشکول ، زیارتگاه پیرتقی مشکول و قبرستان قدیمی واهل سنت مشکول . از مناطق گردشگری روستا مشکول می توان به این موارد اشاره کرد : دربند مشکول ، پل معلق مشکول برروی رودخانه قزل اوزن ، غارهای طبیعی ، منطقه حفاظت شده جانوری وشکارممنوع مشکول و ژئوپارک جاده سرچم –اردبیل که درمنطقه مشکول قراردارد. وقوع جنگ بین عشایرمنطقه یعنی طرفداران میرزا کوچک خان جنگلی باارتش رضاخان درروستای مشکول به تاریخ۱۳۰۲هجری شمسی اتفاق افتاده است .
برج بابا نجم
برج بابانجم مربوط به دوره صفوی است و در شهرستان فیروزآباد، بخش مرکزی، منطقه بابانجم واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۱ شهریور ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۹۸۲۴ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تنگ هایقر
تنگ هایقر در موقعیت جغرافیایی N283943 E524202 در استان فارس واقع است. تنگ هایقر در ۳۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان فیروزآباد و بعد از روستای رودبال واقع شده است. این تنگ ما بین شهرهای قیر و کارزین در جنوب غربی جهرم واقع در استان فارس است. طول تنگ در حدود ۸ کیلومتر است و رودخانه قره آقاج در بستر آن جریان دارد. عملکرد زمين ساخت پويا در اين بخش از رشته کوه زاگرس تاقديس هاى زيادى پديد آورده است.
تنگ هايقر يک برش در پهناى تاقديس دهبين است که نخست عملکرد زمين ساخت آن را پديد آورده و سپس فرسايش آب آن را گسترش داده و ژرف نموده است. ديواره هاى بلند دره، رودخانه پرآب جارى در کف آن و پژواک صداى پرندگان، منطقه اى کم نظير پديد آورده که بسترى ارزشمند براى گردشگرى طبيعت به شمار مى رود. اين تنگ در سازندهاى آسمارى – جهرم شکل گرفته است.