ایوان شهری در بخش مرکزی شهرستان ایوان استان ایلام ایران است که بخش قابل توجهی از جاهای دیدنی ایلام را دربردارد . .طبق آخرین سرشماری جمعیت این شهر سرد سیری حدود ۲۷۸۸۳ نفر تخمین زده شدهاست. این شهر در شمالیترین نقطه استانایلام واقع شدهاست و زبان مردم ایوان کردی کلهری است
اِیوان به نشستنگاهی بلندتر از اطراف خود گفته میشود که معمولاً در بخش بیرونی بناها ساخته میشود.
ایوان در معماری ایرانی از زمان اشکانیان و شیوه پارتی (اشکانی) مورد استفاده قرار گرفتهاست و تاکنون به شیوههای گوناگون ساخته میشود. ایوانها معمولاً از یکطاق آهنگ تشکیل میشوند، از سه طرف بسته هستند، و به طرف میانسرا باز میشوند. ایوانها به صورت فضاهای ورودی و خروجی ساخته میشوند، در حالی که برای جریان یافتن هوا باز هستند، از تابش آفتاب جلوگیری میکنند، و به عنوان یکی از اجزای تشکیل دهنده اهمیت فوقالعادهای دارد و به بنا، برجستگی و شکوه میبخشد. ایوان کانونی است برای تزیینات مختلف بنا، مانند ایجاد مقرنسهایی با شیوهٔ آجرکاری، گچبری و کاشیکاری.به نوشته دانشنامه ایرانیکا، «ایوان» واژهای است پارسی که در زبانهای عربی و ترکی نیز به کار برده میشود.
شرق ایران به ویژه خراسان جایگاه ایوانهاست؛ و ایوانهای بزرگ از دوره اشکانی در ایران باقیماندهاست.زیباترین و عالیترین ایوانها در مساجد و بناهای اسلامی ایران است و ایوانهای ایرانی اغلب بلند و متناسب با بنا با طاقنماهای بسیار جالب و متنوع ساخته شدهاند.
آبشار پلیه ایوان
یکی از این جاذبه های طبیعی ایوان، آبشارهای هفت قلوی پلیه است که همواره بسان هفت برادر افسانه ای دست در دست هم در برابر دیدگان گردشگران به هنرنمایی رقص آب می پردازند. آبشارهای هفتگانه پلیه با ۲۵ متر عرض و هفت تا ۹ شیار ریزشگاه آب که تنها جلوه ای کوچک از زیبایی خاص این دیار است منطقه ای بکر و کمتر شناخته شده است که حتی بیشتر مردم استان ایلام هم از وجود این شاهکار طبیعی بی خبر و نا آگاه هستند. این آبشارهای هفت قلو که از جاذبه طبیعی شهرستان ایوان محسوب می شود با احداث زیرساخت های مورد نیاز گردشگران و مسافران از سوی مسوولان ذیربط یا بخش خصوصی قطعا در آینده به یکی از قطب های گردشگری این شهرستان تبدیل می شوند. آبشار هفت قلوی پلیه که به واقع جلوه ای از طنازی طبیعت منطقه ایوان است از رودخانه گنگیر سرچشمه می گیرد و آب آن از این رودخانه تامین می شود. همه بخش های هفتگانه این آبشار در فصول پر باران با ریزش آب به دریاچه پایین دست آبشار موجب شکل گیری نمایی زیبا در دامان طبیعت منطقه می شود و البته در زمان کاهش بارندگی ها تنها سه تا چهار ریزشگاه آب این آبشار طبیعی فعال است. وجود باغ های میوه، پوشش گیاهی انبوه، درختان جنگلی و نوای دلنشین و طنین انداز آب آرامش مطبوعی به بازدیدکنندگان این میراث طبیعی می بخشد و همواره افراد طبیعت دوست زیادی را به سمت خود می خواند.
روستای ساتیان
ساتیان یکی از روستاهای استان ایلام است که در دهستان نبوت بخش مرکزی شهرستان ایوان واقع شدهاست. روستای ساتیان در۷ کیلومتری شهرستان ایوان واقع گردیده واین روستا بافتی بسیار زیبا دارد واز نظر طرح هادی روستایی تا حد ۵۰در صد پیش رفته واز نظر خیابان بندی وکوچه بندی در حد بسیار عالی ومنظم چینش شده وبخش مرکزی شهرستان ایوان این روستا دارای بیشتر از صد خانوار اعم از کشاورزو دامدار میباشد که همگی در کنار هم ودر صلح وصفا زندگی میکنند، و در کنار کشاورزی و دامداری به بافتن فرشهای دستی میپردازند که این روستا میتوان گفت یکی از مهمترین مراکز صانیع دستی در استان ایلام در بافتن فرشهای تمام ابریشمی است .
آتشکده سیاهگل
آتشکده سیاهگل در ۲۵ کیلومتری شهرستان ایوان در بخش زرنه در ۱۵ کیلومتری جنوب غربی روستای سرتنگ و در مسیر رودخانه خروشان کنگیر شهرستان ایوان قرار دارد. این آتشکده که بر روی چهار پایه بنا شده، مربوط به دوره ساسانیان است و یکی از سالمترین آتشکدههای دوران قبل از اسلام در این استان میباشد. این آتشکده که تا زمان صفوی روشن بوده، در چهار طرف دارای دالان برای طواف زرتشتیان به دور آتش مقدس بوده است.
در مجاورت این بنا معدن زغال سنگی وجود داشته که سبب سیاه رنگ شدن خاک این منطقه بوده است و به همین دلیل این منطقه سیاهگل نامیده میشده است.
گردشگاه ییلاقی خوران
منطقه تفریحی خوران ایوان در جنوب غربی دشت ایوان و در دامنههای کوههای شرهزول تفرجگاه جنگلی خوران با انبوهی از درختان و زلالی از چشمه ساران وجود دارد.
دهکده توریستی خوران ایوان با داشتن انواع باغات میوه و گردو و چشمهسارهای از دل کوه بیرون آمده چشم انداز لطیف و دلنوازی را بر روی میهمانان و مسافران خسته میگشاید.
نزدیکی به شهر ایوان و وجود اردوگاه تفریحی توریستی در وسط باغات این دهکده و نیز امکانات رفاهی موجود در اطراف این روستا زمینه جذب گردشگران زیادی از نقاط مختلف ایران و همچنین کشورهای دیگر را فراهم آورده است.در اطراف این روستای همیشه بهار انواع درختان و میوه های وحشی از جمله تمشک وجود دارد که چشم هر بینندهای را به خود جلب میکند.
طاق شیرین وفرهاد
طاق شیرین و فرهاد برای دوستداران تاریخ، یادآور افسانههای ایران باستان و نماد فداکاری و آرامشخواهی فرهاد برای شیرین لقب گرفته است. طبق روایات شفاهی مردم محلی، بنای طاق در موقع گذر شیرین و فرهاد از این منطقه بنا شده و نقل است که فرهاد در کمتر از یک نیم روز برای استراحت شیرین این بنا را برپا کرد و به همین دلیل اکثر مردم محل این بنا را با نام طاق شیرین میخوانند. اما به نظر میرسد از پادگانهایی است که در مسیر راهها میساختند. بنا به نظر برخی از باستانشناسان، این بنا نیایشگاهی است که در زمان اشکانیان برای پرستش مهر میترا ساخته شده است. بیشتر باستانشناسان نیز معتقدند این بنا برای نگهبانی از مویرگهای جهان راه ابریشم بوده است.
این بنا مربوط به دوره ساسانیان است که در منطقه تنگ کوشک روستای چهل زرعی از توابع بخش زرنه شهرستان ایوان قرار دارد. این بنا از نوع طاقهای سنگی است که اولین بار در سال ۱۳۷۹ خورشیدی طی برنامهای پژوهشی و مرمتی از زیر خاک بیرون آمد. اساس این بنا را طاقی سنگی با پلانی مربع شکل تشکیل میدهد که به دلیل وجود یک اتاقک نیمه زیرزمینی در آن، به نام طاق خوانده میشود. این بنا تماماً از سنگهای حجیم تراشخورده تشکیل شده که به صورت خشکهچین و بدون ملاط و به صورت رَج به رَج بر روی هم قرار گرفتهاند. تغییر حالت پشت بام طاق از هلالی به حالت مسطح و یکنواخت، مهمترین تفاوت این بنا با طاقهای دیگر است که شیوه معماری آن را منحصر به فرد میسازد.
بقعه حاجی حاضر
دسترسی: استان ایلام،شهرستان ایوان، بخش زرنه، دهستان کلان، روستای حاجی حاضر
بنای بقعه حاجی بختیار در ۱۳ کیلومتری شمال غرب شهر ایوان و در قسمت شمالی روستایی به همین نام واقع شده است.این بقعه تنها زیارتگاه موجود در استان ایلام میباشد که ورودی آن در ضلع جنوبی قرار دارد.
بقعه حاج حاضر علیه الرحمه در كنار جاده اصلی ایلام- كرمانشاه و در ۵۵ كیلومتری شهرستان ایلام قرار گرفته، در جوار این بقعه متبركه مزار شهداء شهرستان ایوان قرار دارد كه این خود زینت بخش بقعه و منطقه گردیده است.بقعه دارای امكاناتی از قبیل جاده آسفالت، آب، برق، سرویس بهداشتی و غیره جهت رفاه حال زائران میباشد.