علامَرودشت شهری است در جنوب استان فارس ایران. این شهر در بخش علامرودشت از توابع شهرستان لامرد این استان قرار گرفته است. عمده فعالیت مردم در بخش کشاورزی و دامداری به صورت سنتی میباشد. محصولات کشاورزی علامرودشت عبارتانداز: غلات، خرما، تنباکو، کنجد، صیفی جات، کلزا، پیاز و… . آب مشروب و زراعتی کشاورزی از چاه تأمین میشود.
صنایع دستی رایج در علامرودشت بیشتر در زمینهی گلیم و گبهبافی میباشد که عمدتاً در بخش غربی منطقه علامرودشت و بهویژه در میان عشایر دیده میشود. همچنین از عمده صنایع دستی در زمانهای گذشته که دیگر اثری از آنها دیده نمیشود انواع سبد و زنبیل که از برگ نخل درست میکردند و همچنین انواع کیسه و طناب که تحت عنوانهای جوال، خورجین، اوور و… نامیده میشد و از مو و پشم حیوانات درست میکردند را میتوان نام برد.
زبان:مردم علامرودشت به زبان فارسی، با اندک تهلهجهای متمایل به لهجه فارسی شیرازی، سخن میگویند. برخی از زبانشناسان اعتقاد دارند که لهجه مردم منطقه علامرودشت، چون در بعضی کلمات و ادای بعضی کلمات با لهجه لری مشابهت دارد، پس شاخهای از لهجه لری است، اما جز شباهتهای اندک برخی کلمات که در خیلی از لهجههای دیگر نیز کم و بیش یافت میشود، هیچ سند و مدرکی که این موضوع را اثبات کند، وجود ندارد. بر این اساس، بهطور کلی میتوان گفت که پایه و مایه اصلی لهجه علامرودشتی ریشه در لهجه اصیل فارسی جنوبی دارد. همچنین در روستاهای غرب بخش علامرودشت که عشایر قشقایی ساکن شدهاند، زبان ترکی قشقایی رواج دارد.
دین:تمامی اهالی علامرودشت شیعه دوازده امامیاند.
جمعیت: بر اساس سرشماری آبان ماه ۱۳۹۰ جمعیت شهر علامرودشت به ۴۰۵۲ نفر رسید که شامل ۹۶۹ خانوار، ۱۹۸۶ مرد و ۲۰۶۶ زن بوده است.
آب و هوا:علامرودشت از نظر هواشناسی جزء رژیم رطوبتی خشک و رژیم حرارتی حرارتی گرم طبقه بندی شده است.
وجه تسمیه
نام علامرودشت طبق اسناد و سنگقبرهای بهجا مانده از سه-چهار قرن پیش به صورت «اعلامرودشت» ثبت شده است و اولین اثر مکتوب که نامی از علامرودشت آورده، آثار جعفری میباشد که در سال ۱۲۷۶ هجری قمری تالیف شده است. در مورد وجه تسمیه علامرودشت احمد اقتداری معتقد است که بخش اول آن (الا) مخفف «الار» نام قدیم لارستان است که تاریخ طبری ذکر کرده است و ممیزی برای مرودشت شمال شیراز از مرودشت الار (لارستان) میباشد. در میان عوام اعتقاد بر این است که اصلیت مردم این ناحیه از مرودشت شمال شیراز میباشد که با مهاجرت به این سرزمین، به یادبود سرزمین مادری خود آن را «اعلامرودشت» بهمعنای لارستان بهتر و اعلاتر نامگذاری کردند.
سابقه تاریخی
آثار بهجا مانده از دوران پیش از اسلام در علامرودشت ناشناخته مانده و در گذر زمان دچار آسیبهای جدی شدهاند، اما با وجود همین آثار میتوان بهتقریب اطلاعاتی را بهدست آورد. اطلاعی این موضوع که قبل از اسلام چه کسانی و در چه نقاطی از این سرزمین سکونت داشتهاند، در دست نیست. آما آثاری که در بین مردم به گبرنشین یا «قلعهگوری» (قلعهگبری) مشهور است، میتواند مختصر نقاطی را برای ما مشخص نماید. همچنین اشاره باستانشناس اروپایی هینس گابه به یک زیارتگاه و آتشکده عصر ساسانی که در مسیر راه ارتباطی شیراز به سیراف بوده که از منطقه علامرودشت میگذشته، و تاکید واندنبرگ دیگر باستانشناس اروپایی که از این مناطق بازدید کرده بر این موضوع که در این نواحی آثار و توههای متعددی از دوره ساسانی و ابتدای عهد اسلام وجود دارد، روایت از سکونت در این دشت در پیش از اسلام دارد. قرار گرفتن در راههای تجاری شمال به جنوب در ادوار مختلف که جغرافینویسان متعدد به آن اشاره نمودهاند نیز نشان از آبادی و گذشتهی این منطقه دارد.
جاهای دیدنی علامرودشت
رودخانه علامرودشت
این رودخانه يک رود فصلی به طول ۱۸۰ کيلومتر در شهرستان لارستان، لامرد و مهر واقع در جنوب استان فارس است.رودخانه فصلی علامرودشت جزیی از زیر حوضه مُند است که این زیر حوضه نیز بخشی از حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان محسوب میشود.شاخه اصلی این رودخانه از دهستان صحرای باغ لارستان سرچشمه میگیرد و با عبور از دهستان فداغ وارد دشت علامرودشت میشود. شاخه دیگر این رودخانه این رودخانه از کوه گاوبست در ۸۰ کیلومتری جنوب غربی لار واقع در شهر بیرم سرچشمه میگیرد و با ورود به دشت علامرودشت در شمال روستای چاه کور به شاخه دیگر رودخانه علامرودشت میپیوندد. در روستای دژگاه با رودخانه کورده لارستان و باز مخلوط میشود و رودخانه دژگاه را تشکیل میدهد.
منطقه حفاظت شده کوه هوا و تنگ خور
منطقه حفاظت شده کوه هوا و تنگ خور در شمال غرب، شمال و شمال شرق بخش علامرودشت در جنوب استان فارس قرار دارد. این منطقه حفاظت شده کوه هوا و کوه تنگ خور را شامل می شود. این دو کوه که به ترتیب میدان های گازی هما و شانول را در خود جای داده اند در سال های اخیر به علت فعالیت های اکتشاف، استخراج و بهره برداری از منابع گاز آسیب فراوانی دیده اند و چهره بکر طبیعی آن دستخوش تغییر گردیده است.
امامزاده شاه فرج الله
امامزاده شاه فرج الله از نوادگان امام موسی کاظم بهشمار میرود و مزار او مورد احترام و تکریم مردم است. روی سنگ قبر قدیمی این امامزاده تاریخ ۳۳۸ قمری دیده میشود. بقعه امامزاده شاه فرج الله با معماری سنتی و خاص مناطق جنوبی كشور بنا شده است و شامل امکاناتی مانند استراحتگاه و زائرسرا میشود.
طبیعت اطراف بقعه نیز با چشمههای آب، قنوات و درختان خرما و مركبات، چشمانداز زیبایی دارد.