معلم‌کِلایه شهری است در بخش رودبار الموت شرقی شهرستان قزوین استان قزوین ایران.این شهر در منطقهٔ کوهستانی استان قزوین واقع شده و الموت‌رود در فاصله‌ای از جنوب آن می‌گذرد. زبان این مردم تاتی و بقولی دیلمی است. منطقه الموت یا رودبار الموت در سلسله جبال البرز، واقع در شمال شرقی استان قزوین، جنوب مازندران و گیلان، شرق طالقان و غرب رودبار زیتون قرار دارد.
الموت در تقسیمات جغرافیایی
منطقه بزرگ رودبار و الموت در تقسیمات جغرافیایی کشوری اخیر ایران به دو منطقه رودبار الموت و رودبار شهرستان تقسیم شده است. رودبارالموت شامل سه دهستان میشود که عبارت‌اند از:
الموت پایین به مرکزیت روستای زوارک
الموت بالا به مرکزیت روستای مینودشت (شترخان)
معلم کلایه به مرکزیت معلم کلایه
رودبار شهرستان نیز سه دهستان
رودبارشهرستان
رودبارمحمدزمان خانی
و دستجرد را شامل میشود.
رودبارالموت از شمال به دهستان‌های دو هزار و سه هزار تنکابن، از شرق به قله شاه البرز و طالقان، از جنوب شرقی به طالقان، از جنوب به آبیک و از غرب به دهستان رودبار محمدزمان خانی محدود میشود.
مرکز این منطقه معلم‌کلایه است و قلعه الموت (مقر حسن صباح در ۵۰۰ متری روستای گازرخان) ، قلعه تاریخی عین‌السلطنه (در روستای زوارک) ، روستای بالاروچ (زادگاه کل احمد، ضد قهرمان داستان عزیز و نگار) ، روستای پیچ بن (مرتفع ترین منطقه رودبارالموت و برخوردار از جاذبه های گردشگری و کوهنوردی) ، روستای ورک (به کسر واو و سکون راء و کاف، زادگاه شیردل شاعر) ، روستای کلان (زادگاه جلال بیگ و ولی خان خواجوی) در آن قرار دارد.
جاهای دیدنی معلم کلایه
دره گرماگلو
دره گرماگلو در استان قزوین واقع است. این دره در مسیر دسترسی به قلعه الموت قرار گرفته است و پل فلزی از روی آن عبور می‌کند. دره گرماگلو در ارتفاع ۱۷۷۰ متری از سطح دریا واقع است و جهتی شمال شرقی-جنوب غربی دارد. دره از دو بخش با عرض بسیار کم و بخشی با عرض وسیع در وسط این دو بخش تشکیل شده است. طول دره در حدود ۶۰۰ متر است. در کف دره رودخانه‌ای جاری است. آب شرب مردم روستای گازرخان از چشمه‌های اطراف تامین شده و رودخانه‌های فصلی از کوه‌های هودکان و شاتان سرچشمه می‌گیرد، از دره‌های زیبای اغوزبن، خرازرو و دومکی می‌گذرد و از گرماگلو به طرف مزارع گزادشت سرازیر میشود. دسترسی به درون دره از طریق پایین‌دست روستای گازرخان و از طریق مسیر رودخانه امکان‌پذیر است.
روستای مرگ در دامنه های البرز
در قزوین و بخش الموت روستایی وجود دارد که مرگ نام دارد.اما نام آن “مَرگ” نیست. بلکه این روستا “مِرگ” نام دارد. که به اشتباه مَرگ نیز تلفظ می شود. این روستای دیدنی که در مسیر قزوین – معلم کلایه قرار دارد دارای جاذبه های گردشگری بسیاری می باشد.
این روستا در نزدیکی گردنه قسطین لار که در اکثر ایام سال پوشیده از گیاهان و مه سنگین است، واقع شده است. ارتفاعات این روستا به دره الموت و رودخانه زیبای شاهرود مشرف است و با رفتن به بالاترین نقطه روستا تمام دره الموت در یک چشم انداز زیبا نمایان می شود.
قلعه های باستانی متعدد در این منطقه از جمله جاذبه های گردشگری روستای مرگ به شمار می آیند.
شرق این روستا «رودبار الموت» و غرب آن «رودبار شهرستان» نام دارد. قلعه الموت در شرق و قلعه «لمبه سر» در رودبار غربی قرار دارد. روستای مرگ مملو از باغ های میوه و بیدهای بلند است که وزش نسیم دایمی در میان مه، تجسم یک تصویر رویایی از روستاهای نقاشی شده بر بوم نقاشان بزرگ را تداعی می کند.
روستای کامان
روستای کامان یکی از روستا های بسیار زیبای منطقه الموت غربی می باشد و در مسیر جاده قزوین به الموت غربی قرار دارد. ناحیه ای است کوهستانی سردسیر. از چشمه سار مشروب میشود و محصولاتش : غلات ، لوبیا، نخود. اهالی به کشاورزی ، کرباس و جوال بافی مشغولند. معدن ذغال سنگ دارد. همچنین پیست اسکی کامان در ۲۵ کیلومتری قزوین و در منطقه الموت واقع شده است که از نظر چشم‌انداز و آب و هوا، این منطقه در وضعیت بسیار مطلوبی قرار دارد.برای رسیدن به کامان باید از محور قزوین بهرام آباد استفاده کرد و پس از پشت سر گذاشتن بوستان باراجین و روستای زرشک به دوراهی کامان رسید.در سر دوراهی از جاده اصلی خارج شده و بعد از طی ۲ کیلومتر به کامان رسید.
قلعه الموت
قلعه الموت در شمال غربی استان قزوین و در نزدیکی روستای گازر خان قرار دارد. شهرت این قلعه به خاطر حسن صباح مروج مذهب اسماعلیه در دوره سلجوقی است. حسن صباح پس از رانده شدن از دربار ملکشاه سلجوقی برای فراگیری اصول مذهب اسماعلیه نزد فاطمیان مصر رفت و در مدت کوتاهی به داعی کبیر ملقب شد او پس از بازگشت سر تاسر ایران را جهت پیدا کردن مقری برای فعالیت های خود زیر پا نهاد و در نهایت منطقه الموت را به عنوان مکانی برای فعالیت های خود انتخاب کرد در مورد سال ساخت این قلعه میان مورخان اختلاف نظر است اما باید آن را متعلق به اوایل دوره اسلامی دانست. حسن صباح در سال ۴۸۲ ﮬ .ق این قلعه را تصرف و بهای آن را که معادل هزار یا سه هزار دینار طلا بود به حاکم رانده شده آن پرداخت. این قلعه در سال ۶۵۴ﮬ.ق به تصرف هولا کو خان مغول درآمد. با تصرف این قلعه و به آتش کشیده شدن کتابخانه نفیس آن این قلعه از رونق افتاد و به زندان و تبعید گاه تبدیل شد.
روستای پیچه بن
روستای پیچه بن از دهستان الموت بالا بخش رودبار الموت در فاصله ۳۴ كیلومتری شرقی معلم كلایه واقع است. یكی از جاذبه های روستای پیچه بن ، آبشار پیچه بن در جنوب روستا و دشت سرسبز و پرآب و وجود كوهای سربه فلك كشیده معروف «زنگولان نرگس» و «تخت سلیمان» است. وجود كاروانسرای كوهستانی پیچه بن به زیبایی این منطقه افزوده است. این بنا دارای ۲۴۰ متر مربع زیربنا و یك اتاق و اسطبل می باشد. این بنا متعلق به اواخر دوره صفویه و اوایل قاجاریه می باشد. روستای پیچه بن در شهرستان الموت در حد فاصل دو رشته کوه شاه البرز درجنوب وسیالان درشمال ودره ای عمیق و ناهموار با رودخانه خروشان وآبادی های دور ونزدیک می باشد. کوه های سیالان وخشچال وسرخه کوه هیر همچون سدی مرتفع مانع رسیدن ابرهای باران زای شمال کشور به داخل دره الموت می شوند.
روستای زرآباد قزوین
زرآباد روستايی در شمال شهرستان قزوين و در منطقه الموت بخش رودبار الموت است که در نزديکی درياچه اوان واقع شده است. روستای زرآباد به واسطه داشتن درخت چنار خونبار معروف است که مزار امام زاده علی اصغر (ع) در آنجا است.روستای زرآباد از مناطق خوش آب و هوای این منطقه است . زبان رايج اهالی روستای زرآباد گيلکی و فارسی بوده که عمده فعاليت آن ها باغداری، کشاورزى و دامدارى است.
وجود امامزاده علی اصغر زرآباد و نزديکی به درياچه اوان و چشم اندازهاي زيبای طبيعی از جاذبه‌های اين منطقه است.
امامزاده علی اصغر
امامزاده علی اصغر در ۸۶ کیلومتری شهر قزوین در روستای زرآباد از توابع بخش رودبار الموت قرار دارد. بنای این امامزاده به شکل چهارگوش است.
امامزاده علی اصغر بن موسی الکاظم(ع) که با نام «امامزاده زرآباد» نیز نامیده میشود، معروف‌ترین امامزاده در بخش رودبار الموت شهرستان قزوین است و همه ساله عده زیادی در ایام تاسوعا و عاشورا از شهرهای دور و نزدیک و روستاهای همجوار به زیارت آن می‌آیند. در مقابل بنای امامزاده درخت چنار کهنسالی وجود دارد که گفته میشود صبح روز عاشورا از میان بعضی شاخه‌های آن مایع قرمز رنگی همچون خون جاری میشود.
روستای اندج قزوین
روستای اندج از توابع بخش رودبار الموت، شهرستان قزوین می باشد.
در سه جهت شمال جنوب و شرق روستا زمین های مزروعی گسترش یافته اند. رودخانه اندج نیز از غرب روستا می گذرد. مسیر رودخانه نیز روستاهای زیادی را به وجود آورده که حتی بقایایی از این روستاها یافت شده است که تاریخ آن به دوره پیش از اسلام باز می گردد و خانه های آن با سنگ های کوچک و بزرگ اطراف رودخانه ساخته شده است..میانگین ارتفاع روستا از سطح دریا ۱۵۹۰ متر است. از نظر اقلیمی آب و هوای سرد و نیمه خشک دارد.
اراضی روستای کنونی اندج از ییلافات و مراتع حشم داران و رمه گردانان نواحی الموت و قزوین بوده است که طی دو قرن پیش به روستا تبدیل شده است. اما در دره اندج رود آثار یک آبادی به نام فرندج یا پرندج دیده می شود. در حوالی آن نیز بر بالای کوه بقایای دژ ویرانی وجود دارد که با سنگ و گچ ساخته شده است. به نظر می رسد این مکان از قدمت بالایی برخوردار باشد.
مردم روستای اندج تات هستند و با زبان باستانی ایرانی تاتی با یکدیگر سخن می گویند. زیان تاتی از دستهٔ زبان‌های ایرانی شاخه شمال غربی است. گویش‌های این زبان روزگاری از آذربایجان تا شمال خراسان گسترده بود ولی امروزه با ترک‌زبان و فارسی‌زبان شدن بخشی از شمال‌باختری ایران تنها جزیره‌هایی از گویش‌های تاتی در منطقه به جا مانده‌است. مهمترین شهر ها روستاهایی که به زبان تاتی صحبت می کنند استان قزوین شامل شهر تاکستان، اسفرورین، شال، دانسفهان، روستای تاریخی سگزآباد، خیارج، خوزنین، اندج می باشد.
جاذبه های گردشگری روستای اندج
این روستا دارای آب و هوایی مطلوب و مساعد است. انواع رستنیهای خودرو، گیاهان داروئی گاوزبان، شنگ، شیرین بیان، غاز ایاقی، کنگر، آویشن، ریواس، بومادران، گون و روناس و نیز انواع گل های وحشی، زیبایی های طبیعت روستای اندج را چند برابر کرده است. در طول دره اندج و در مسیر رودخانه، چند غار طبیعی دیده می شود که از نظر موقعیت جغرافیایی و شرایط زیست محیطی به نظر می رسد در گذشته محل سکونت انسان بوده است. یکی دیگر از جاذبه های گردشگری روستای اندج منطقه خرسه گلو است که به دلیل احاطه شدن توسط صخره‌های بلند و وجود شکاف‌ها و غارهای فراوان در دل این صخره‌ها مهمترین جاذبه روستای اندج بشمار می آید.
صخره های روستای اندج
دره و صخره های اندج در شمال شرق الموت قرار دارند و یکی از زیباترین چشم اندازهای طبیعی در استان قزوین به شمار می روند. دره و صخره های اندج با شماره ۳۸۲ در فهرست میراث طبیعی کشور به ثبت رسیده اند، این مکان همجوار با قلعه حسن صباح و دریاچه اوان است و سالیانه هزاران گردشگر را به خود جذب می کند.
