اَهِـل شهری کوچک وکم جمعیت اما زیبا دربخش اشکنان، شهرستان لامرد واستان فارس است. نام قدیم این شهر کوچک نهل بوده است که نام پادشاهی است در روزگار ساسانیان. دین مردمان اَهِل مسلمان (شیعه وسنی) می باشد. شهر اَهِل از سمت غرب به بخش جناح استان هرمزگان محدود است. آب وهوای آن گرم و خشک است. درتابستان براثر وزش بادهای موسومی که درمحل به آن باد کوش می گویند وازطرف دریای عمان و هند می‌وزد باعث ریزش باران‌های موسومی به نام حـَمِنه می‌گردد. ارتفاع اَهِل از سطح دریا ۸۵۰ تا ۹۰۰متر ودمای متوسط آن ۲۴درجه سانتی گراد می‌باشد. وسعت حوضـــه استحفاضی شــهر ۶۴ کیلومتر و وسعت محدودهٔ خدماتی آن ۱۰ کیلومتر مربع می‌باشد .
زبان ولهجه مردم شهر اَهِل
زبان مردم اَهِل همان زبان لاری می‌باشد. در واقع اَهِلی یکی از گویش‌های این زبان به شمار می‌رود و برای اطلاع از ساختار دستوری، واژگانی، معنی شناختی، آواشناختی، واج شناختی و نحو این گویش باید به مادر این گویش یعنی لاری مراجعه کنیم. در ذیل نگاهی گذرا داریم به تعاریفی که نویسندگان متفاوت ایرانی و خارجی در مورد این زبان ارائه داده‌اند و سپس نیز به کارهای تحقیقی انجام شده در این مورد اشاره می‌کنیم: محمد کریمی نژاد (۱۳۸۱) این زبان را “اچمی” نامیده و در این مورد چنین می‌نویسد که “این زبان شاخه‌ای از زبان بازمانده پارسیک و پارسی عهد ساسانی بوده و زبان پهلوی نیز شکل دگرگون شده وتحول یافته زبان دوره هخامنشیان بوده است. فارسی دوره ساسانی که به نام‌های فارسی میانه، پارسیک، پارسی و پهلوی ساسانی خوانده می‌شود، حدفاصل بین فارسی عهد باستان و فارسی دری و جدید می‌باشد. زبان لارستانی و چند زبان دیگر مناطق پیرامونی فلات ایران (کردی، بلوچی، لری، مازندرانی، گیلکی و شماری دیگر) ظاهراً شکل بازمانده و متحول شده گویش‌های مختلف پهلوی اند. از رهگذر شباهت‌های واژگانی و ساختاری بین آنها می‌توان به قرابت‌های آنها با یکدیگر پی برد (و نیز به قرابت هر یک با پهلوی به واسطه همان گونه شباهت‌ها میان هر یک از آنها با پهلوی). اختصاصاً در مورد لارستانی، می‌توان به یک مورد منحصربه‌فرد شباهت بین آن و زبان پهلوی اشاره کرد. این مورد عبارت است از تفاوت بین چگونگی تصریف افعال لازم و متعدی. (خنجی، ۱۳۸۴: ۱۵). وی در مورد قلمرو این زبان ونوعا مردم شناسی آن چنین می‌نویسد که علاوه بر لارستان فارس، برخی از کرانه هاو جزایر ایرانی خلیج فارس، کشورهای آن سوی خلیج فارس (امارات متحده عربی، قطر، بحرین، و به درجات کمتر کویت و عمان) نیز بدین زبان تکلم می‌کنند.
آثار باستانی شهر اَهِل
از آنجایی که اَهِل شهری بسیار قدیمی است آثار بازمانده از آنها به عنوان جاهای دیدنی می‌توان نام برد که عبارت اند از: طاق ساروجی روی روخانه مهران که مخروبه آن باقی است و آب کاریز را از سرچشمه اَهِل به روستای پاقلات در ۱۲ کیلومتری اَهِل می رسانده است، آسیابی که به وسیله آب کاریز کار می کرده ور در دهانه تانگ مشهور به اَیلو یا اَهِلان واقع شده است – سدهای سه گانه ساروجی در دره اَیلوکه اکنون خرابه آن باقی است – ویرانه قلعه باستانی مِهرَک در ۱۵ کیلو متری اَهِل متعلق به قوم رئیس که اکنون عده‌ای از دامداران اَهِلی در آن ساکن می‌باشند – بنگر نامو که جای بسیار جالب و قابل توجهی است به صورت حوضی دایره‌ای شکل درون غاری واقع و قطره قطره آب از سقف کوه سنگی در آن می‌چکد و آب آن بسیار شیرین می‌باشد، این بنگر در بین راه اَهِل به بوچیر در کوهستان واقع است – امام زاده میر احمد که در کوهستان اَهِل ودر ۲۵ کیلومتری آن (با پیچ و خم‌های کوهستان) در دشتی سرسبز و پوشیده از در ختان بنفشه و اَخور= اَلوک با بادام کوهی و گل نرگس پوشیده شده است و زیارتگاه مشتاقان است. امام زاده سید جلال الدین قتالی در ۳۰۰ متری اَهِل و کنار جاده شرقی آن – امام زاده عبدالله معروف به پیر حاجی در اراضی کشاورزی موسوم به کنار دو در غرب اَهِل واقع است.
فرهنگ و آداب و رسوم مردم شهر اَهِل
فرهنگ مجموعه‌ای از آداب و رسوم و سنت‌ها، معاشرت‌ها، زبان، نحوه لباس پوشیدن و نحوه کار و زندگی می‌باشد. بنا بر این هیچ قومی در جهان – حتی عقب مانده ترین آنها – بی فرهنگ نیست، چه بسا اقوامی با فرهنگ ضعیف (ولو بدوی) خود را متمدن و با فرهنگ بداند و گاهی اوقات افرادی متمدن و با فرهنگ، ممکن است ایرادهایی بر فرهنگ خویش بگیرند و آن را کامل ندانند. اما بنده با جرات و اطمینان عرض می‌کنم که غنی ترین و کامل ترین فرهنگ‌ها فرهنگ اسلامی است. که اگر دقیقاً بر طبق سخن خداوند و شیوهٔ پیامبر عمل شود مسلماً کاملترین فرهنگ‌ها خواهد بود.
مردم اَهِل مردمی روشن و با فرهنگ و متمدن و با فرهنگ خوش نشین زندگی می‌کنند و اهل علم و دین و علاقه‌مند به آن می‌باشند و در این زمینه فعالیت‌هایی انجام داده‌اند که قابل ذکر است: تاسیس مدارس مقاطع مختلف و تعداد جوانانی که هرساله به دانشگاه‌های کشور راه پیدا می‌کنند دلیل همین مدعاست. از اول فروردین سال ۱۳۷۶ که اهل از رتبهٔ روستا به درجهٔ شهر ارتقا یافته دلیل فکر روشن و بینش و فرهنگ آن هاست. ده باب مسجد نشانه علاقه و اهمیت مردم اَهِل به دین و عبادت خداوند ودالّ بر فرهنگ اسلامی آنها است. وجود آثار باستانی باقی‌مانده از گذشتگان ما از قبیل آسیاب آبی، سدهای سه گانه، کاریز طاق رود خانه مهران و غیره دلیل آن است که اجداد ما مردمانی زحمتکش و متمدن و پیشرفته بودند و به جدید ترین امکانات روز مجهز بوده‌اند و از همسایگان مترقی تر و جلو تر بوده‌اند زیرا چنین امکاناتی را در روستاهای اطراف اَهِل دیده نمی‌شود.
جاذبه های دیدنی
آسیاب آبی اهل
سیابی که به وسیله آب کاریز کار می کرده ور در دهانه تانگ مشهور به اَیلو یا اَهِلان واقع شده است .
سدهای سه گانه ساروجی در دره اَیلوکه اکنون خرابه آن باقی است.
