جاهای دیدنی ایزدخواست| شهر تاریخی و تمدن ایران در استان فارس

شهر تاریخی ایزد خواست در بخش مرکزی شهرستان آباده دراستان فارس واقع شده است. در فاصله ۱۴۰ کیلومتری جنوب شرقی اصفهان زمانی که از مرزهای این استان می گذریم و به استان فارس وارد می شویم، اولین شهری که استان فارس به آن قدم می گذاریم شهر قدیم ایزدخواست است.

فهرست نمایش

این شهر با نام های یزدخواست و ایزدخواست و یزدخاست و ایزدخاست نیز خوانده ونوشته می شود. در فرهنگ دهخدا در وصف این شهر چنین آمده است :نام قلعه ای است دراراضی ولایت فارس که به اصفهان اقرب است و آن را ایزدخواست گویند. سبب تسمیه اش را نوشته اند که لشکری بدانجا مقام کرده بودند چندان برف ببارید که بیشتر آنها در زیر برف بمردند. فردا که سوال وگفتگو شد که چرا چنین وهنی اتفاق افتاد بزرگ ایشان گفت: ایزد خواست و در آنجا توقف کردند و اموات را دفن کرده قریه ای بنا نمودند به این نام معروف و موسوم شد(انجمن آرا) (آنندراج) : در آن موضع دیهی بنا کردند و یزدخواست نام نهادند یعنی خدا هلاك ایشان خواست.

قلعه ایزدخواست متعلق به دوران ساسانیان را می توان یکی از شاخص ترین آثار این منطقه توصیف کرد که با سبک معماری خود یکی از عجایب و نمونه های چشمگیر شهرسازی و مهندسی زمان قدیم ایران است. اما زیبایی های ایزدخواست به قلعه آن محدود نمی شود. بسیاری آثار ساسانی دیگر و همچنین دو بنای صفوی مهم هم در حوالی این قلعه به چشم می خورند. کاروانسرای شاه عباسی و پل صفوی که از روی رودخانه ایزدخواست عبور می کند هم در مجاورت قلعه ایزدخواست جای خوش کرده اند.

جاذبه های ایزدخواست

قلعه ایزدخواست

شهر تاریخی ایزدخواست در بخش مرکزی شهرستان آباده و در شمال استان فارس قرار دارد و دارای آثار تاریخی از دوران و اعصار مختلف تمدنی ایران است.قلعه ایزدخواست بر روی یک صخره رسوبی ساخته شده است که مساحت نسبتا کمی دارد، به همین دلیل سازندگان آن مجبور بوده اند برای اسکان جمعیت بیشتر، اغلب خانه ها را به صورت دو یا سه طبقه طراحی کنند. رو به روی تنها دروازه و پل ورودی شهر که در ضله جنوبی آن قرار دارد، خندقی کنده اند تا دست مهاجمان و غارتگران را از مال و جان ساکنان کوتاه کنند.

در میانه های قلعه، آتشکده قرار داشته که نشان از رونق و اهمیت این قلعه در دوران گذشته است. حمامی بسیار زیبا نیز در گوشه ای از این قلعه طبقاتی قرار دارد که از مهم ترین بناهای عمومی حاضر در این بنا می باشد. از قلعه ای که روزی نفوذ به آن غیر ممکن بوده، اکنون به جز ویرانه بناهای آن چیزی باقی نمانده است.

نکته دیگری که قلعه ایزدخواست را از دیگر قلعه‌ها مجزا می‌کند شیوه ساخت پلکانی خانه‌های درون قلعه است، چیزی شبیه به معماری ماسوله و یا بخشی از شهرهای کردنشین پاوه یا مریوان. به طوری که هیچ خانه‌ای حیاط مجزا نداشته و پشت بام هر خانه حیاط دیگری است.

آتشکده ایزدخواست

در میانه‌های قلعه یک چهار طاقی نسبتا بزرگ وجود دارد که یکی از نشانه های اصلی تعلق این قلعه به دوره ساسانی است. این چهار طاق به “آتشکده” ای درون قلعه متعلق است که پس از ظهور اسلام و مسلمان شدن مردم این شهر بدون درگیری، به عنوان اولین آتشکده تاریخ ایران به مسجد تبدیل می‌شود. محراب این مسجد اگرچه تخریب شده اما بخش اعظمی از چهارطاقی آن هنوز سالم مانده و نیازمند مراقبت و نگهداری است.

امامزاده سید علی

در ۶۵ کیلومتری شمال شهرستان آباده در مسیر جاده اصلی اصفهان – شیراز ودر قسمت بلندای شهر ایزد خواست قرار دارد .امام زاده سید علی (ع) معروف به گل سرخ از نوادگان امام موسی کاظم (ع) می باشد که از مدینه به قصد دیدارحضرت امام علی بن موسی الرضالمرتضی (ع) به سمت خراسان حرکت می کند اما در مسیر راه در ایزدخواست توسط مأموران حکومت عباسی دستگیر وبه شهادت می رسد.
ساختمان اين امامزاده در وسط قبرستان ونزدیک لبه غربی دره واقع شده در قدیم به صورت سردابی بوده که بعد از چند قرن ساختمان گنبد آن به دستور سلطان محمد خدابنده ساخته می شود.وهم اكنون طرح جامع ساختمان اين امامزاده واجب التعظيم آماده وبه فضل خداوند در آينده ای نزديك عمليات عمرانی ان آغاز می شود.
همچنين این امامزاده دارای امکاناتی از قبیل آشپز خانه ، زائر سرا ، سرویس بهداشتی ، حمام و فضای سبز می باشد که همه ساله پذیرای خیل عظیم مسافران وزائران محترم از سراسر نقاط کشور بویژه در ایام تعطیلات نوروز و محرم وصفر می باشد.

کاروانسرای شاه عباسی

از نام آن پیداست که در دوره صفوی احداث شده است. کاروانسرای شاه عباسی شهر تاریخی ایزدخواست ۴ هزار متر زیر بنا دارد و استادکاران و معماران به نام دوران صفوی به زیبایی هر چه تمام آن را ساخته اند. یکی از زیباترین تزئینات به کار رفته در این بنا، کتیبه زیبای سر در آن است که با خط ثلث سفید بر روی زمینه لاجوردی آن نگاشته شده است. در اطراف حیاط مستطیل شکل این کاروانسرا، سنگ قبرهای ارزشمندی وجود دارند که هر کدام نمونه های ارزشمندی از از هنر حجاری ایرانیان هستند.

حمام صفوی

بر روی یکی از ستون های سربینه این حمام تاریخی، کتیبه ای نستعلیق نصب شده است که قدمت ساخت آن را سال ۱۱۱۰ هجری قمری، همزمان با سلطنت شاه سلطان حسین صفوی نشان می دهد. این حمام از دو بخش سربینه و بخش گرمخانه تشکیل شده است و تمامی عناصر یک حمام ایرانی را درون خود دارد. وجود چنین حمامی در دل این شهر تاریخی، نشان از رونق و اعتبار این شهر در دوران صفوی دارد.

پل ایزدخواست

اگر رودخانه ایزدخواست را ۷ کیلومتر به سمت جنوب ادامه دهید، به سد صفوی ایزدخواست خواهید رسید. این سد با شکوه که ۶۵ متر طول و ۴۲ متر ارتفاع دارد، از معدود سدهای قوسی ایران در دوران گذشته است.