بندر جاسْک یکی از شهرهای استان هرمزگان در جنوب ایران است مردم این شهرستان به خونگرمی، خوشاخلاقی ومهمان نوازی شهرت دارند. این شهرستان در کرانه دریای عمان و شرق تنگه هرمز قرار دارد. از شمال به شهرستان منوجان و میناب، از شرق به چابهار، ازغرب به دریای عمان و میناب، از جنوب به دریای عمان محدود می شود. از آن جا که سه طرف آن را آب های آزاد احاطه کرده اند، به صورت یک شبه جزیره درآمده است.
جاسک آب و هوای گرم و مرطوبی دارد که تحت تاثیر آب و هوای بیابانی و نیمه بیابانی است. بیشترین دمای هوا در تابستان ۴۱ درجه سانتی گراد و کمترین آن در زمستان به ۱۴ درجه سانتی گراد می رسد.
دین مردم جاسک اسلام است که اکثریت اهل سنت (حنفی و شافعی) و عده کمی را هم اهل تشیع تشکیل دادهاند و به زبان بلوچی وجاشکی «شهری» سخن میگویند. پوشش مردم لباس بلوچی وعمامه عربی است. آنها از راه های کشاورزی، دامداری، صیادی و تجارت امرار معاش می کنند.
شمال این شهرستان کوهستانی است. رشته کوه های بشاگرد غربی، نواحی شمالی این شهرستان را پوشانده که مهمترین قله آن، کوه سیبا است. رودهای فصلی بسیاری در سطح شهرستان جاری هستند، مانند: جگین، گابریک، سدیج، تار، بهمدی و جاسک.
نام این بندر به صورت های جاشک، کارپل، کفشک و .. نقل شده است. در دوره هخامنشی به آن بدیس یا بادیس گفته می شده و بندری آباد و پر جمعیت بوده است. در دوران پارت ها و ساسانیان مرکز بارگیری کالا و دادو ستد و استراحت بازرگانان شناخته می شده است. انگلیسی ها در سال ۱۶۱۴ میلادی از آن به عنوان بندر تجاری استفاده می کردند. اولین تجارت خانه شرکت کمپانی هند شرقی در سال ۱۶۱۹ میلادی در جاسک تاسیس شد. در سال ۱۸۶۴ میلادی انگلیس برای گسترش نفوذ و استحکام مواضعش، خطوط تلگراف و کابل زیر دریایی بین ایران و هند را در مسیر گوادر ـ جاسک ـ بندرعباس ایجاد کرد.
علاوه بر اهمیت این بندر به عنوان یک مرکز بازرگانی دریایی، در دوران بسیار قدیم یکی از کانون های معتبر آیین میترا بوده و معبدی به نام آناهیتا در آن باقی مانده است.
این شهرستان براساس تقسیمات کشوری دارای ۳ بخش، ۱ شهر و ۸ دهستان می باشد.
بخش مرکزی: شهر جاسک، دهستان: جاسک، کنگان، گابریک
بخش بشاگرد: دهستان: جگدان، سردشت، گافر و پارامونت
بخش لیردف: دهستان سورک، پی وشک
جاذبه های گردشگری بندرجاسک
غار سادرمن
غار سادرمن در ۳۰ کیلومتری شهرستان جاسک در ارتفاع تقریبی ۲۰۰۰ متری و ۲۰ کیلومتری دریا در رشته کوههای کوتاه و بلند سادرمن واقع شده است. متأسفانه این غار که متعلق به دوران پیش از اسلام است، طی دهههای اخیر دچار تخریبهای شدیدی شده به طوری که این غار در گذشته شامل ۵ غار بزرگ و ۳ غار کوچک بوده اما هماکنون تنها یک غار بزرگ به علت وجود ستونهایی که در میان دارد پابرجا مانده است. در اطراف غار تکههایی از سفال به دست آمده که متعلق به دوران ساسانی تا اوایل دوره اسلامی میباشند که نشان میدهد این غار پیش از اسلام و کمی بعد از دوران اسلامی کاربرد داشته است. در گوشههایی از غار طاقچههایی ساخته شده است. وجود آثار و نشانههای دریا بر روی کوه سادرمن بیانگر مجاورت دریا با این مکان بوده است.
رودخانه جگين
ازجمله نقاط زیبا و گردشگری استن هرمزگان رودخانه جگین می باشد . اين رودخانه از کوههای بشاگرد سرچشمه می گيرد و با پيوستن چند رودخانه ديگر از جمله رودخانه انگهران به آن، به دريای عمان می ريزد. آب اين رودخانه شيرين است. در هنگام بارندگی يا رگبارهای کوتاه، مقدار قابل توجهی از آب شيرين اين رودخانه به دريا سرازير می شود.
ساحل دریای عمان
سواحل زیبای دریای عمان مهمترین جاذبه گردشگری شهرستان جاسک در استان هرمزگان به شمار میرود. پهنه آبی دریای عمان یا به معنای صحیحتر؛ خلیج عمان، پیشروی آب اقیانوس هند به داخل خشکی در جنوب غربی آسیا است که در شمال غربی دریای عرب و اقیانوس هند و شرق تنگه هرمز و خلیج فارس و میان کشورهای ایران، عمان و پاکستان قرار دارد. این خلیج در حقیقت، از سه سمت به خشکی و از یک سو به دریای آزاد (اقیانوس هند) مرتبط است. این حوضه کوچک اقیانوسی، باقیمانده یک اقیانوس وسیع قدیمی به نام «نِئو تِتیس» است که به علت برخورد ورقه عربی به اوراسیا، کوچک شده است.
اگرچه عرض دریای عمان از عرض آبهای خلیج فارس کمتر است اما در مقابل، عمق آن از خلیج فارس بیشتر است و هرچه به سوی غرب پیش رویم، عمق آن به سرعت کم میشود. عمق دریای عمان در اطراف بندر چابهار (در استان سیستان و بلوچستان) حدود ۳۳۹۸ متر و در نزدیکی تنگه هرمز به ۷۳ متر میرسد. آب دریای عمان تا حدودی شور است و شوری آن به طور متوسط ۳۷ در هزار میباشد. طول ساحل ایران در امتداد دریای عمان، از خلیج گواتر تا بندرعباس، ۷۸۴ کیلومتر است و این مسافت، نیمی از کنارههای جنوبی ایران را تشکیل میدهد.
در حاشیه این دریای تاریخی، شهرهای مهمی چون بندر چابهار و جاسک (در ایران) و مَسقَط و صحار (در عمان) واقع شدهاند. در واقع بندر چابهار در استان سیستان و بلوچستان، نزدیکترین و آسانترین راه دسترسی کشورهای آسیای میانه به آبهای آزاد است.
نام دریای عمان پیش از اسلام به درستی روشن نیست. به نقل از هرودوت (۵۱۲ پیش از میلاد)، نخستین بار ناوگان داریوش بزرگ به دریاسالاری اِسکیلاس یونانی، از رود سند وارد دریای اریتره (دریای احمر و بحر عمان و خلیج فارس) شد و سواحل مُکران* و عربستان ]عمان[ را بازدید کرد. در قرن چهارم هجری قمری، دریای عمان جزو دریای اعظم به شمار میآمد و هر بخشی از دریای اعظم به نام ناحیه یا شهری که در کنار آن قرار داشت، خوانده میشد مانند دریای پارس، دریای بصره و دریای عمان. ظاهراً به لحاظ رونق بازرگانیِ بندر و شهر عمان در دوره اسلامی، بحر عمان نیز اهمیت یافت زیرا در آن دوره بندر و شهر عمان، بارکده جهان به شمار میآمد و ظاهراً با بندر تیز در خلیج فارس ارتباط دائمی داشته است. بازرگانان آن ثروتمندترین تجار شهرها بودند و از مغرب و مشرق و جنوب و شمال، کشتیها به آنجا میآمدند. در جنوب این بندر، دریای سبز یا بحر اخضر یا خلیج اخضر که امروز کمابیش مطابق با دریای عربستان است، قرار داشت.
سرزمین مُکران، نام ناحیه اصیل آریایینشین در جنوب شرقی ایران زمین میباشد که دارای اقوامی دلاور و جنگجو با قدمتی بیش از ۳۰۰۰ سال میباشد. نام این منطقه که امروزه بلوچستان خوانده میشود، در سنگنبشتههای داریوش بزرگ هخامنشی بر بیستون و تخت جمشید در سده ششم پیش از میلاد مسیح، «مکا» یا «مُکران» نوشته شده و از آن به عنوان استان چهاردهم فرمانروایی هخامنشی نام برده شده است.
دخمه وگورستان جاسک
جگین بخش مرکزی، دهستان گابریک، روستای جگین (قدمت این روستا را هزاره اول قبل از میلاد دانسته اند). در ۱۵ کیلومتری شمال شرقی جاسک، در محلی به نام سعادتمند، در بالای کوهی دخمه و گورستانی افسانه ای وجود دارد که تخمین زده می شود، قدمت آن به پیش از اسلام باز می گردد.
اتاق های ساسانی
در آخرین قسمت دماغه کوه مبارک، دو اتاق از سنگ تراشیده وجود دارد که گویا از دوران ساسانی به جا مانده است.
تلگرافخانه
در روزگار استقرار شرکت هند شرقی، در جاسک بناهایی ساخته شده که از جمله آنها ساختمان تلگرافخانه است. این بنا در سال۱۸۶۹م/۱۲۸۶هـ.ق توسط انگلیسی ها ساخته شده ساختمان بنگله سرخ هم در سال ۱۸۷۷م/۱۲۹۴هـ.ق توسط هلندی ها ساخته شده است.
امامزاده امیر دیوان
آرامگاه امامزاده امیر دیوان یکی از مهمترین بناهای مذهبی مردم جاسک است که ساکنان محلی به ویژه بلوچ ها از آن دیدن و زیارت می کنند.
رشته کوه های بشاگرد
رشته کوه بشاگرد در شهرستان جاسک به شکل عدد هشت قرار گرفته و دو رشته کوه نسبتاً متمایز را به نام های رشته کوه بشاگرد شرقی(در کهنوج کرمان) و بشاگرد غربی(در میناب) پدید آورده است. این کوه ها از نقاط زیبا و دیدنی این شهرستان هستند. بلندترین قله آن کوه مهر در دهستان بشاگرد غربی با ارتفاع ۲۰۴۶ متر است. رودهای بسیاری از جمله جگین از آن سرچشمه می گیرد و به دریای عمان می ریزد.
خلیج جاسک غربی و شرقی
خلیج های جاسک غربی و شرقی، در کناره آب های دریای عمان قرار دارند. زمانی که ارتفاع امواج دریا به یک متر می رسد، در این خلیج ها هیچ گونه موج خطرناکی مشاهده نمی شود و بسیار آرام هستند. این خلیج ها از بهترین مناطق برای ورزش های دریایی می باشند.
صخره های شنی
یکی از ویژگی های شهرستان جاسک، وجود مناطق صخره ای و شنی است که تپه ماهورها و احجام بسیار زیبای طبیعی ایجاد کرده اند و چشم هر بیننده را به خود جلب می کنند. بیشتر این تپه ماهورها در مسیر میناب به جاسک قرار دارند و از چشم انداز طبیعی زیبایی برخوردارند و پس از جاسک به سمت چهابهار ادامه پیدا می کنند.
جنگل حرا
یکی از جاذبه های زیبا و طبیعی بندرجاسک جنگل حرا می باشد که گردشگران زیادی را جلب می کند. جنگل حرا به طور دائم در معرض جزو و مد منظم آب دریا قرار دارد، به طوری که در زمان جزر، درختان بستر لجنی آن از آب بیرون می آیند و به صورت جزایری پراکنده نمایان می شوند و در موقع مد تمام جنگل زیر آب رفته و ناپدید می شود. پرندگان زیبا و نادر مانند، گیلان شاه، اگرت بزرگ در کنار پلیکان ها و فلامینگوها مناظر جالبی را پدید می آورند. در منطقه جاسک به درختان حرا «تمر» می گویند. این جنگل ها بیشتر در حومه ی شهر جاسک(خلیج لوران) و در شرق آن به صورت پراکنده دیده می شوند که در امتداد خور خلاصی کشیده شده اند.
چشمه های آبگرم پوراف
چشمه های ساحلی و آب معدنی بسیاری در این منطقه بویژه جاسک وجود دارد که برای مردم بسیار قابل احترام و مقدس بوده و خواص درمانی دارند؛ یکی از شناخته شده ترین و حیرت انگیزترین آنها به نام پوراف در ۲۰ کیلومتری شرق جاسک و در ساحل دریا قرار دارد.
این منطقه دارای جنگل حرای وسیعی است که مانند جزیره زیبایی در مقابل خورپوراف، سر از آب بیرون کشیده و چشم اندازی دلپذیر خلق نموده است. چشمه های آب گرم، دریا، پرندگان مهاجر، سواحل زیبا، منطقه صید ماهی ویژه مردم، از مهمترین جاذبه هایی هستند که مسافران زیادی را به سوی خود جلب می کنند.
آب گرم سدیج
چشمه آب گرم از نوع گوگردی است که در ادامه رودخانه و در جنوب کوه های گرد قرار گرفته است. آب این چشمه برای دردهای روماتیسمی بسیار سودمند است.
برج سیاه و سفید جاسک
این برج در خیابان مطهری، به فاصله ۵۲ متری دریا از دوره ی قاجاریه باقی مانده است.
صنایع دستی
صنایع دستیدر گذشته مردم شهرستان جاسک و بخش بشاگرد به صورت خودکفا زندگی خود را می گذراندند و در هر منطقه علاوه بر صیادی و دامداری و کشاورزی، در ساخت صنایع دستی هم مهارت داشتند و از این طریق امرار معاش می کردند. هر چند که در حال حاضر رونق بازار صنایع دستی کم شده، ولی باز هم توسط مردمان بی ادعا و خونگرم جاسک صنایع زیبایی ساخته می شود.
حصیر بافی: مواد اولیه بافت حصیر، برگ خرما و ضایعات درخت خرما است . پس از تبدیل آنها به نوارهای باریک، مدتی آن را در آفتاب قرار می دهند تا نرم شود و سپس با آن وسایل حصیری مختلفی را می سازند.
خرسک بافی: نوعی فرش با پرز بلند و بافت درشت با رنگ های محدود است که با پشم بافته می شود. دار آن افقی کار گذاشته می شود.
چنته بافی: چنته شبیه کیف یا خورجینی کوچک از جنس پشم و موی بزر است که با نقش های ذهنی بافته می شود و اطراف آن با مهره های رنگی، صدف دریایی و منگوله هایی تزیین می شود.
غذاهای محلی
در کناره های ساحل خلیج فارس و دریای عمان، قوت اصلی مردم از دریا تامین می شود، به همین دلیل بیشترین و بهترین غذاهای محلی منطقه جاسک نیز از فرآورده های دریایی تهیه می شود.
قلیه ماهی، ماهی شوری، هواری ماهی(پلوماهی)
