مِهران شهری در استان ایلام ایران است و مرکز بخش مرکزی شهرستان مهران است.شهر مهران در ۸۵ کیلومتری جنوب غربی شهر ایلام واقع شدهاست. مهران بخشی از مناطق گرمسیری استان ایلام محسوب میشود.
در جنگ هشت ساله بین ایران و عراق، این شهر دو روز قبل از هجوم سراسری ارتش عراق یعنی ۲۹ شهریور ماه ۱۳۵۹ اشغال شد. ۱۰ تیر ماه ۱۳۶۵ سالروز آزاد سازی این شهر است.
مهران به ۴ بخش فرخآباد، هرمز آباد، رستمآباد و بهین و بهروزان تقسیم میشود. طایفههایی به نامهای بهین و بهروزان و صیفی زرگوش در این شهرستان ساکن هستند.
مرز مهران
خروجی مهران از فعالترین مرزهای رسمی ایران است که نزدیکی به شهرهای مذهبی کشور عراق این مرز را به یکی از مهمترین کانونهای رفت و آمد زائران به ویژه در اربعین و صدور کالا به کشور عراق تبدیل کردهاست.مرز مهران در سال ۱۳۸۲ با پیشنهاد وزارت امور خارجه کشور از سوی سازمان ملل متحد به عنوان مرز بینالمللی شناخته شد.
اماکن مذهبی
امامزاده سید حسن بن موسی کاظم فرزند امام هفتم و برادر امام هشتم شیعیان در ۵ کیلومتری شهر مهران یکی از زیارتگاههای این شهر بهشمار میآید. همچنین امامزاده علی صالح در بخش صالح آباد و ۴۵ کیلومتری شهر مهران و در جاده ایلام مهران قرار دارد.
جاذبه های گردشگری مهران
آتشکده قينقر
آتشکده کوشک قينقر مربوط به دوره ساسانیان است و در شهرستان مهران، بخش ملک شاهی، روستای گنبد پیر محمد واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۶۴۶۸ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.در ارتفاعات كوه پشمين قنقير ملكشاهی مهران آثاری از يك آتشكده ساسانی ديده ميشود . ارتفاع سقف اين آتشكده ۵ متر و مساحت آن ۲۷ متر ميباشد.اين آتشكده چهار در ورودی دارد و در كنار باغی زيبا با درختان زيتون و چشمه ای واقع است و مجموعه ای زيبا را تشكيل داده است . بر ساختمان اين آتشكده آسيبهای زيادی وارد شده است.
رودخانه کنجانچم
رود کنجانچم، از کوههای سیوان در جنوب ایلام سرچشمه گرفته است و در جهت شمال شرقی به جنوب غربی، پس از طی ۱۲ کیلومتر از خط مرزی ایران و عراق در نزدیکی مهران به رودگاوی میپیوندد. سرچشمۀ اصلی این رودخانه کوههای چنگینه، علیبیگی و کوه ملاشاوه هستند و جریان آب آفتاب، که از میشخاص سرچشمه میگیرد، نیز به آن میپیوندد. رودخانه چشمه ملک، که از کوه شاهنخجیر سرچشمه میگیرد نیز به آن ملحق میشود. این رود پس از عبور از بخش صالحآباد و شهرستان مهران به رودخانۀ دجله در کشور عراق میریزد. طول این رود تا مرز ایران و عراق ۹۰ کیلومتر است. روی این رودخانه، سد انحرافی کنجانچم احداث شده است.
قلعه کنجانچم
قلعه کنجانچم مهران یکی از قلعههای تاریخی است که سابقه آن به عصر قاجاریه میرسد. امروزه این قلعه به یکی از مراکز مهم گردشگری تبدیل شده است.قلعه کنجانچم در ۱۵ کیلومتری شمال شهر مهران در منطقه امیرآباد در میان تنگهای موسوم به کنجانچم و در نزدیکی رودخانه کنجانچم ساخته شد. این قلعه در جاده ایلام-مهران در مسیر راه کربلا قرار گرفته است. سابقه قلعه کنجانچم به اواخر دوره قاجار میرسد. این قلعه در سال ۱۳۲۶ هجری قمری به دستور غلامرضا خان ابوقداره آخرین والی ایلام ساخته شد. قلعه مزبور به قصد سکونت خاندان والی در فصل زمستان ساخته شد که مقر حکومتی خود را در آن قرار داد و برای گرفتن عوارض و مالیات از آن استفاده کرد. این اثر تاریخی در ۲۲ تیر ماه ۱۳۹۷ با شماره ثبت ۲۷۴۳ بهعنوان یکی از آثار تاریخی ایران ثبت ملی شد. امروزه این قلعه با خلاقیت، ابتکار و بازاریابی مناسب به یکی از مراکز مهم گردشگری کشور تبدیل شده است. تلفیق مناظر اطراف با نمای قلعه، جلوهای زیبا به این مکان گردشگری داده است.
منطقه شکار ممنوع کولک
منطقه شكار ممنوع كولك ۷۶ هزار هكتار مساحت دارد، كه ۵۰ هزار هكتار آن به منطقه حفاظت شده ارتقا می یابد. بر اساس این گزارش، موافقت وزارت صنایع و اداره كل منابع طبیعی نیز در این زمینه اخذ شده است و به زودی در دور سوم سفرهای استانی به تصویب نهایی خواهد رسید. نزدیکی به منطقه نمونه گردشگری ˈزینگانˈ و شهر زیارتی ˈصالح آبادˈ از یک طرف و قرار گرفتن در نوار مرزی با کشور عراق را از ویژگی های ممتاز این منطقه می توان برشمرد.
حیات وحش
منطقه كولك یكی از بازمانده های محیط زیست بكر استان ایلام و مهمترین زیستگاه حیات وحش بوده كه از نظر چرخه زیستی و وجود گونه های كل و بز و قوچ و میش بسیار حائز اهمیت است. گونه های جانوری منطقه حفاظت شده کولگ شامل کل، بز، قوچ و میش، انواع گربه سانان و پرندگان شکاری است
بازارچه مرزی مهران
ازارچه مرزی مهران، با وسعت ۱۴ هکتار در نقطه صفر مرزی بهرام آباد درتیرماه سال ۸۲ راهاندازی شد و فعالیتهای اقتصادی و تردد زوار در این منطقه رسمیت یافت. این بازارچه ازسال ۱۳۸۲ با مدیریت فرمانداری شهر مهران عملاً فعالیت اقتصادی خود را با کشور عراق شروع کرده است. بازارچه مهران ۱۲۳ غرفه دارد که از این تعداد ۱۱۰ غرفه فعال هستند و ۱۳ غرفه دیگر به دلیل نامناسب بودن بنا مورد استفاده نیستند.
امامزاده سید حسن بن موسی کاظم
آستان متبرک امامزاده سید حسن (ع) فرزند بزرگوار امام موسی کاظم (ع) در سه کیلومتری جاده مهران–دهلران واقع شده است. این بقعه که بر اساس سنگ نوشتهای که در آن وجود دارد مربوط به دوره قاجار است دارای هشت شبستان و گنبدهای کوچک و آینهکاری شده است و یک گنبد بر روی ضریح مطهر وجود دارد که با معماری زیبای ایرانی و آینهکاری شده ساخته است. این مکان سه در ورودی از ضلع شمالی و شرقی و غربی دارد و در اصلی ضلع شمالی ضریح است که دارای یک ایوان زیبا و کاشیکاری شده است.
غار زینگان
غار زینگان در 52 کیلومتری جنوب غربی ایلام و در 5 کیلومتری جنوب شرقی صالح آباد واقع شده است.
این غار در اصل یک غار نیست بلکه یک تنگه است که به اشتباه در منطقه به عنوان غار شهرت یافته است، دو سر مسیر باز است و هیچ شباهتی به غار در آن دیده نمیشود.
مسیر دسترسی به غار زینگان بدین ترتیب است که باید از از شهر ایلام به صالح آباد واقع در 50 کیلومتری غرب ایلام سفر کنید، این غار در صالح آباد کاملا شناخته شده است و تابلویی در نزدیکی امامزاده صالح مسیر را نشان میدهد.
از درون صالح آباد تا ورودی تنگ زینگان حدود 5 کیلومتر جاده خاکی نه چندان مناسب برای ماشینهای سواری وجود دارد که عبور از اینجاده خاکی نزدیک به 40 دقیقه زمان نیاز دارد.
درون تنگه و در تمام طول مسیر آب زلالی جاری است و در بیشتر قسمتها باید از درون آب عبور کنید. مسیر در قسمتهایی بسیار تنگ میشود و به سختی میتوان از آن عبور کرد.
طول تنگ زینه گان به گفته یکی از اهالی منطقه حدود 6 کیلومتر است که البته در جاهایی از آن کاملا باز میشود.
هوای درون تنگ بسیار خنک و مطبوع بوده و به همین دلیل به آن «غار بهشت» نیز میگویند. بهترین زمان برای پیمایش غار زینگان بهار و تابستان است.
امامزاده علی صالح
امامزاده علی صالح که در گویش کردی خاصِهعلی نامیده میشود در بخش صالحآباد شهرستان مهران در ۲۵ کیلومتری جاده ایلام- مهران واقع شده است. بنای قدیمی این امامزاده در زمان قاجار ساخته شده است. گنبد این امامزاده بر روی یک چهارطاقی ساخته شده و شبستانی با هشت گنبد کوچکتر اطراف آن را احاطه کرده است. این مقبره از اماکن متبرکه بسیار زیبا و مورد احترام است که مردم از تمام نقاط استان ایلام برای زیارت آن به صالحآباد مسافرت میکنند.