شهرستان وَرامین یکی از شهرستان‌های استان تهران است. مرکز آن شهر ورامین است که در ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر تهران
واقع شده‌است. شهرستان ورامین از شمال شرق به شهرستان‌های پیشوا و پاکدشت ، از شمال غرب به شهرستان قرچک، از غرب به شهرستان ری، از جنوب به استان قم و از جنوب شرق و شرق به استان سمنان محدود شده‌است.
جغرافیای ورامین
شهرستان ورامین در جلگه صاف حاصل خیز واقع شده و محدود است از جنوب به دریاچه نمک و از مغرب به حسن‌آباد قم و از شمال به شهرستان پاکدشت و از مشرق به گرمسار
معرفی جاذبه های گردشگری ورامین
تالاب بندعلیخان یکی از جاذبه های گردشگری ورامین
تالاب بندعلیخان در شهرستان ورامین قرار دارد و به دریاچه نمک قم متصل است. این تالاب در فصل‌های پاییز و زمستان پرآب است اما در فصل‌های گرم باتلاقی یا خشک است. ویژگی توجه برانگیز این تالاب تصفیه خود به خودی آبِ آن است.
آب تالاب شیرین است و به همین دلیل زیستگاه مناسبی برای پرندگانی مانند اردک، غاز و آبچلیک است. پرواز پرندگان روی تالاب بندعلیخان منظره‌ای تماشایی است. به‌دلیل شکار بی‌رویه پرندگان این منطقه در حال حاضر جزو منطقه‌های حفاظت‌شده است.
مسجد جامع
مسجد جامع شهرستان ورامین یک نمونه کامل از معماری اسلامی است که در دوره ایلخانی ساخته شده. این مسجد چهار ایوان دارد. گچ‌بری‌های زیبا از ویژگی‌های مثال‌زدنی این مسجد است. داخل شبستان مسجد کتیبه‌های بسیاری به زبان کوفی وجود دارد. یکی از مهم‌ترین کتیبه‌ها، کتیبه سوره جمعه است. نام دیگر این بنا «مسجد جمعه ورامین» است. اوج هنر معماری دوره ایلخانی را می‌توانید در ساختمان این مسجد تاریخی مشاهده کنید.
روستای خاوه
روستای خاوه در شهر ورامین قرار دارد و با توجه به نزدیکی به تهران بافت سنتی و قدیمی خود را حفظ کرده است. خاوه در لغت به معنی بهشت کوچک است. روستای خاوه آب‌و‌هوای عالی و طبیعتی بکر دارد. در کنار طبیعت زیبا آثار تاریخی بسیاری در این روستا قرار دارند. آسیاب بادی، قلعه و تپه‌های باستانی، نقاره‌خانه و مدرسه تاریخی از مکان‌های دیدنی روستای خاوه‌اند.
برج علاءالدوله
برج علاءالدوله یا برج آرامگاه علاءالدین به سیدفخرالدین حسن علاءالدوله (سلطان علاءالدین خوارزم شاه) تعلق دارد که گفته می‌شود در منطقه نفوذ زیادی داشته‌اند و بر این منطقه حکومت می‌کردند. این برج تاریخی در سال ۵۹۱ هجری شمسی احداث شده است. طراحی معماری این برج ترکیبی از زمان مغول، دورة آق قویوتلو و قره قزیونلو است. این برج با ارتفاع حدود ۱۷ متر در نزدیکی شمال مسجد جامع ورامین قرار دارد و از دو قسمت اصلی تشکیل شده است. قسمت اول با بدنه‌ای مدور به ارتفاع ۱۲ متر که بخش اصلی بنا را تشکیل می‌دهد و قسمت دوم که شامل گنبدی مخروطی شکل و بزرگ به ارتفاع ۵۴ متر است و روی قسمت اول قرار دارد. کتیبه‌ای که در محل اتصال بخش استوانه‌ای و بخش مخروطی برج وجود داشته، متاسفانه بخشی از آن از بین رفته است و قابل خواندن نیست، این کتیبه مربوط به اواخر قرن ۷ هجری است. این بنای تاریخی با گورهای سلطنتی شباهت دارد و جز بناهای مذهبی شمرده نمی‌شود. اجساد در این بناها در سرداب نگهداری می‌شده است. مردم ورامین این برج را متعلق به رهگذری می‌دانند که در اوایل قرن حاضر بعد از فوت در این محل دفن شده است.
یخچال علی آباد
در روستای علی آباد ورامین، چند تا بنای تاریخی هست. مثلا آب انبار که یخچال و دیوار برای آب بستن پشت آن، یخ بستن و بعد هم انتقال یخ به درون یخچال ساخته شده. یخچال خیلی قشنگ و دایره ای شکله و با آجر و خشت و گل در زمان قاجاریه درست شده. کنار یخچال هم یه دیوار ارتفاع ۵ متر ، گودبرداری شده تا آب های سطحی در زمستان به صورت یخ به یخچال منتقل بشن.یخچال علی آباد دارای طاقی هلالی شکل است. در بخش غربی و شرقی این یخچال دریچه‌های کوچکی وجود دارد که احتمالا یخ‌ها را از آنجا به درون یخچال انتقال می‌دادند.
یخچال حصار کوچک
یخچال حصار کوچک یکی از آثار تاریخی شهرستان استان تهران است که در ابتدای ورودی روستای حصار کوچک در جنوب شرقی شهرستان ورامین واقع شده و با شهر ورامین ۱۷ کیلومتر فاصله دارد.
این یخچال در دوره قاجاریه و با مصالحی چون خشت و گل بنا شده اما در حال حاضر با وجود این که کاملاً سالم می‌باشد، بدون استفاده مانده است.
ورودی یخچال حصار کوچک در جهت شمال قرار دارد و دارای طاق هلالی می‌باشد. این یخچال در جهت غربی و شرقی نیز دریچه‌های کوچکی دارد که احتمالاً از طریق آن‌ها، یخ‌های جمع‌آوری شده را به درون یخچال می‌ریختند.
در جریان عملیات مرمت و بازسازی که بر روی این یخچال صورت گرفت، از آجر استفاده شده است.
دشت ورامین
دشت ورامین در حاشیه کویر مرکزی ایران قرار دارد. از این دشت در گذشته به دلیل حاصلخیزی بالا، به عنوان زمین‌های کشاورزی استفاده می‌شده است. در زمان حکومت پهلوی، ورامین از مراکز مهم کشاورزی محسوب می‌شده است. از آنجا که در طول تاریخ به دلیل زمین‌های وسیع و حاصلخیز یان دشت مورد توجه بوده است، آثار تاریخی بسیاری نیز در آن یافت شده است که می‌توان تمدن آن را با سیلک کاشان یاشهر سوخته سیستان مقایسه کرد. تاکنون ۲۵۰ اثر تاریخی در این منطقه کشف شده است. رودخانه جاجرود از مهم‌ترین رودخانه‌های این دشت به شمار می‌رود.
کوه مره
کوه مره یکی از کوه های منطقه تهران است که جز مناطق دیدنی است. این کوه از شرق مشرف به دریاچه نمک قم است
روستای قلعه بلند
یکی از روستای‌های تفریحی و زیبا بخش جوادآباد شهرستان ورامین است. این روستا دارای یک بنا بنام قلعه بلند بوده که مربوط به دوره صفوی است. و در سال ۱۳۸۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
قلعه ایرج
در شمال شرقی وراین به شکل مستطیل در زمان حکومت ساسانیان با ارتفاع حدود ۱۵ متر و وسعت ۲۰۰ هکتار بنا شده است. این قلعه از بزرگ‌ترین قلعه‌های تاریخی ایران و بی‌نظیرترین قلعه خشتی جهان محسوب می‌شود. قلعه ایرج در چهار جهت، چهار دروازه برای ورود و خروج دارد که دروازه اصلی آن در بخش شمال شرقی واقع شده است. مصالح به کار رفته در این بنا خشت و گل است و باتوجه به مساحت بالای آن به عنوان بزرگ‌ترین قلعه دفاعی خشتی ایران شهرت دارد. درون دیوارهای این قلعه راهروهایی وجود دارد که برجک‌های دیده‌بانی را به هم وصل می‌کرده است. در بیرون محوطه قلعه نیز سنگرهایی قرار دارد. در حال حاضر بنای این قلعه به شدت آسیب دیده و تنها حصار آن با دروازه‌هایش برجای مانده است. این حصار دارای ضخامتی بین ۱۷ تا ۲۲ متر و بیشترین ارتفاع آن ۱۶ متر است. نمای بیرونی حصار در چهار طرف ۱۴۶ برج و نیم دایره ای دارد که حد فاصل هر دو برج با چهار طاق‌نما تزئین شده که این طاق‌نما در بعضی قسمت‌ها به صورت دو طبقه است.
امامزاده یحیی
دارای گنبد بزرگ آجری است که در بدنه‌اش هشت دریچه مشبک ساخته شده است. این امامزاده در جنوب شرقی ورامین قرار دارد و متشکل از چهار برج طاق نما است. در قسمت پایین دیواره صحن، گچ‌بری‌هایی وجود دارد و در پایین آن‌ها نیز کاشی‌های بزرگ و زیبایی با جلای فلزی به کار رفته است.
امامزاده شاه حسین
بقعه‌ی امامزاده شاهزاده حسین یا شاه حسین درشمال ورامین قرار گرفته است. سبک معماری بنا شبیه برج علاءالدین و مسجد جامع ورامین است بنابراین محتمل است که در دوره مغول ایجاد شده باشد. بنای آستانه به مساحت ۳۰۰ متر مربع در دو طبقه احداث گردیده و اسکلت آن آجری و قسمتی از کاشیکاری معرق محراب آن باقی‌مانده است که از بقایای آثار هنری نفیس به شمار می‌رود.
امامزاده حسین رضا
بقعه امامزاده حسین رضا مربوط به دوره تیموریان است و در ورامین، ایستگاه راه آهن، گلزارشهدای حسین رضا واقع شده است. این آرامستان قبرستان مرکزی شهرستان ورامین است وساختمان پزشکی قانونی شهرستان ورامین نیز در آن قراردارد
امامزاده بی بی سکینه
مربوط به قرن هفتم یا هشتم هجری است که از گل و خشت بنا شده است. ورودی آن طاق هلالی شکلی با گچبری دارد و در کنار بنا اتاقکی وجود دارد که قبر در آن واقع شده است
