سُرخَنکَلاته شهري است در استان گلستان ايران. اين شهر در بخش بهاران از توابع شهرستان گرگان اين استان قرار دارد. تازیکها از ساکنان اصلی این روستا بودهاند. سر خنکلاته که از ترکیب سر , خان و کلات تشکیل شده است.
تپه هفت هزار ساله سرخنکلاته
پيشينه سرخنکلاته
در اوایل دوره قاجاریه امیر علی بیک با عده ای از بستگان و افرادطایفه خودبه همراه قشونی که ریاست آنرا حاجی محمد وردی بیک به عهده داشت جهت امنیت استراباد از قره داغ آذربایجان به این منطقه آمدند. چون شهر استراباد ظرفیت ژذیرش این طایفه و قشون آنها را نداشت توسط حکام و امرای شهر استراباد تصمیم گرفته شد انتخاب محل سکونت را در حاشیه شهر خود آنها مشخص نمایند.این عده قبرستان محله (حدود سرخنکلاته فعلی ) را برگزیدند.
قبل از ورود این طایفه احتمالا بخاطر طاعون شدید سالهای قبل در منطقه استراباد که نفرات زیادی را به کام مرگ کشیده بود در این ناحیه نیز تلفات زیادی داشت و آنجا را قبرستان محله نامیدند. اما پس از اسکان تازه واردان به آنجا قبرستان محله به “بش محله” ( پنج محله ) تغییر نام یافت زیرا ۵ گروه: ۱- مقصودلو ۲- تاجیک ۳- مارزلو ۴-جلایری ۵- قجر (و بقولی جرجانی) تشکیل شده بودند . هرکدام از این طوایف محلی را بخود اختصاص دادند که مجموعه آنها را به زبان ترکی بش محله نامیدند و بعد ها خروس محله هم به آن اضافه شد.
در جمادی الاول سال ۱۲۳۰( ه ق) طی فرمانی که از سوی فتحعلی شاه صادر گردید ” میرزا محمد بیک” به سر کردگی وریش سفیدی طایفه مقصودلو انتخاب گردیدسپس ۲۰ نفر از طایفه فخر عمادالدین را جزء ابوالجمعی او نمود و ۴ دانگ از قریه سرخنکلاته را به او و محمد خان مقصودلو بخشید.
ده سال بعد ( صفر ۱۲۴۰ ه ق) طی حکم دیگری که از طرف دربار فتحعلی شاه برای حاکم استراباد ارسال شد به میرزا محمد بیک مقصودلو لقب ” خانی” عطا شد و مقرر گردید ۱۰ تومان بر ۴۰ تومان مواجب سابق اضافه شود.
مقصودلوها و تعدادی از اهالی سرخنکلاته در جنبش مشروطیت ایالت استراباد نقش مهمی را ایفاء کردند. محمد حسین مقصودلو استرابادی و رحیم خان مقصودلو از سردمداران نهضت مشروطه استراباد محسوب میشدند . رحیم خان فرزند عبد الصمد خان بود.
بعد از کشته شدن امیر علی بیک سرکرده مقصودلو ها بدست ترکمنها در سال ۱۲۵۰ ه ق در ذیحجه همین سال بفرمان محمد شاه قاجار حاجی میرزا محمد خان بعنوان کلانتر و سرکرده امنیت سرحدات شرق استراباد ( منطقه سرخنکلاته) منصوب شد . ولی چند ماه بعد وی نیز به قتل رسید.از او پسران چندی بجای مانده که یکی از آنها عبد الصمد خان مقصودلو بود .
در سال ۱۲۵۲ ه.ق با حکم محمد شاه قاجار که برای عباس خان بیگلر بیگی استراباد ارسال شد عبد الصمد خان به ریاست و سرکردگی اهالی سرخنکلاته ( مقصودلو ها) انتخاب گردید و سال بعد بر طبق حکم دیگری از طرف دربار قاجار منصب ” غلام پیشخدمتی ” به او عطا گردید.
نامبرده یکی از خانها و ملاکین منطقه خود بود و قشون قابل توجهی را تحت فرماندهی داشت . وی در سفر ناصرالدین شاه به خراسان با قشون خود به ناحیه شاهکوه به دیدار وی رفت.
در زمان عبد الصمد خان سرخنکلاته ۱۸۵ خانوار و ۱۶۶۵ نفر جمعیت داشت .
اهالی سرخنکلاته فعلی در حقیقت بازماندگان این طایفه مهاجر به علاوه خانوار های بومی که از قبل در آن بودند را تشکیل داده اند و هنوز نامهای خانوادگی اصلی مردم سرخنکلاته را مقصودلو , تاجیک , مارزلو , جلایری و جرجانی و از خانواده های بومی حجازی و کاظمی ها میباشند میباشد.
