معرفی شهرستان اسیر در استان فارس

اسیر، یکی از شهرهای جنوبی در استان فارس ایران است. این شهر مرکز بخش اسیر در شهرستان مهر است.شهر اسیر با پیشینه‌ای هفت هزار ساله و علی‌رغم داشتن تاثیری ژرف در عرصه‌های فرهنگی، اقتصادی و مذهبی، شهری ناشناخته برای اکثر ایرانی‌ها و حتی فارسی‌ها به شمار می‌رود.شهری با ریشه‌هایی عمیق و اثر گذار در عرصه‌های تمدن، فرهنگ، اقتصاد، هنر و اندیشه‌ و دین؛ سرزمینی که مردانی بزرگ از دامن آن سر برآورده و نامی شده‌اند؛ مردانی همچون آیت‌الله فال‌اسیری و … .

تاثیرگذاری اسیر به دلیل برخورداری از منابع مناسب آب زیرزمینی و اراضی مستعد کشاورزی، در نقطه‌ای که منطقه‌ای گرم محسوب می‌شود، در ادوار تاریخی بسیار ژرف و عمیق بوده است.

بخش و شهر اسیر در مسیر شیراز به عسلویه، قرار گرفته و از مناطق بخش‌های مهم شهرستان مهر در جنوب استان فارس به‌شمار می‌رود که هم‌اکنون محور ترانزیت اصلی شیراز عسلویه است.

اسیر در حال حاضر دارای دو دهستان مرکزی و دشت لاله می‌باشد.

پیشینه

از شروع زندگی و پیدایش اولیه سکونت در این سرزمین اطلاع دقیقی در دست نیست. و چون بر اثر دوری از مرکز و عدم وجود تاریخ نگاری در گذشته تا مدتها اینجا به‌وسیله هیچ تاریخ نگاری به حساب نیامده‌است ولی از شواهد و قراین چنین برمی آید که از شروع زندگی در این سرزمین بیش از سه هزار سال می‌گذرد. چنانکه در کتیبه داریوش مربوط به دوهزار و پانصد سال پیش آمده‌است: در آن زمان پادشاه هخامنشی در آنجا حکومت می‌کرده و از آن مالیات می‌گرفته‌است. با مراجعه به متون و فرهنگهای مختلف جای دیگری بدین نام موجود نیست. ومراد همین اسیر فعلی می‌باشد، برخی از مورخین و باستان شناسان اسیر را قدیمی ترین سکونتگاه انسان در نزدیکی خلیج فارس می دانند که با نام شهر کُران مرکز ایراهستان شناخته می شده‌است. رودخانه مهران که به صورت فصلی جریان دارد از میان شهر گذشته و با جلوه زیبا آن را به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم کرده‌است.

با وجود آثار و ابنیه تاریخی و سنگ‌نوشته‌های مربوط به صدر اسلام از آبادی و رونق آن در آن زمان شکی نیست. به طوری که چندین سال قبل سنگ قبرهایی مربوط به سال ۳۶ هجری قمری و رمضان ۷۴ هجری در قبرستان اسیر و منزل مسکونی در آنجا پیدا شده‌است. مسجد جامع اسیر که دارای ویژگی و معماری خاص مربوط به اواخر قرن اول هجری قمری می‌باشد در زمان حکومت عمرابن عبدالعزیز ساخته شده‌است و در دورانهای مختلف محل عبادت و تدریس و پرورش شاگردان بسیاری بوده‌است. وجود آثار باستانی همچون تل پیر و نقوش سنگی تمب بت و تعداد زیادی قبرستان آن هم با فاصله‌های دور از هم و با وسعت زیاد خود گواه محکمی بر رونق و آبادی گذشته آن است. ولی در اثر حوادث و بلایای طبیعی در برخی ادوار به کلی ویران گشته‌است. و بنا به قولی در اثر زلزله سهمگین سده چهارم هجری که به مدت یک هفته ادامه داشته‌است چهره آبادی به کلی تخریب گشته و خسارات زیادی بر جای گذاشته‌است. آثار تاریخی تمب بت مربوط به دوره ساسانیان، قلات دیلا، غارهای کله کله، آسیاب آبی تنگ بندو و مناظر زیبای نرگس زار نوآباد و آبشار چک چک و مشک آویز از جاذبه‌های دیدنی اسیر به شمار می‌آیند

با نزدیکی منطقه به جاده مهم گور- سیراف (فیروزآباد به سیراف) در اثر عبور کاروان‌های مختلف از شهرهای ایران اسیر از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار بوده‌است به گونه‌ای که البسه و بافته‌های کتانی و گیوه از آنجا به خارج فرستاده می‌شده و بازار فروش خوبی برای کالاهای تجار و مسافران دیگر کشورها به شمار می‌آمده‌است.

صاحب فارسنامه ناصری نیز از وسعت و اقتدار آن در گذشته سخن گفته و جمعیت آن را در حدود دویست سال قبل بیش از یکهزار خانوار ذکر می‌کند که با توجه به گستردگی و بالابودن بعد خانوار در گذشته دارای جمعیتی در حدود ده هزار نفر بوده‌است که در زمان نگارش فارس نامه(۱۳۱۶ هجری قمری) به بیش از یکصد خانه خراب نمی‌رسیده‌است و کاهش بسیار زیاد آبادی و جمعیت آن در گذشته باید در اثر وجود یکی از بلایای طبیعی یا حوادث غیرمعمول اتفاق افتاده باشد و گرنه چنین تحول عظیمی آنهم در فاصله پنجاه شصت ساله در شرایط عادی غیرممکن به نظر می‌آید هم اکنون تعداد زیادی از اسیری‌ها در کشورهایی نظیر کویت، بحرین، امارات، آلمان، اسپانیا وبرخی دیگر از کشورها ساکن بوده و دارای تاثیرگذاری زیادی در این مناطق می‌باشند.