ایج، شهری در جنوب شرقی استان فارس میباشد، فاصله این شهر تا شیراز ۲۱۰ کیلومتر است. نزدیکترین شهرستانها به ایج، استهبان، داراب و نیریز نام دارند.
شغل بیشتر مردم ایج کشاورزی است . از محصولات مهم ایج میتوان به انار، انجیر، بادام و توت اشاره کرد که بیشتر باغهای این شهر را در بر میگیرد. مرکباتی همچون انگور، زردآلو، هندوانه، طالبی، شلیل، گیلاس، گوجه سبز نیز در ایج عمل میآید. در بخش زمینهای زراعی نیز محصولاتی مانند ذرت، گندم و جو پرورش پیدا میکنند.
سابقه تاریخی و تمدنی
نام این شهر در اصل ایگ بودهاست که در فارسی باستان معادل قلعه و بارو میباشد. علامه دهخدا در خصوص ایگ به نقل از فارسنامه ناصری آوردهاست:
… ایج در اصل ایگ بود بعد از تصرف اعراب او را ایج گفتند. درقدیم شهری معتبر بود و چندین صد سال پای تخت ملوک شبان کاره بود. میانهٔ مشرق و جنوب اصطهبانات به مسافت چهار فرسنگ است.
از لحاط تاریخ باستان نیز این منطقه دارای پیشینه تمدنی میباشد به طوریکه در کاوشهای باستان شناسی، سرستونهایی شبیه به تخت جمشید در حوالی این شهر یافته شدهاست. در دوران پس از اسلام نیز این منطقه دارای فراز و نشیبهای فراوان بودهاست. ایج پایتخت حکومت محلی شبانکاره بودهاست به طوریکه هم اکنون قلعه دارالامان مشهور میباشد و بقایایی این قلعه تاریخی شامل آب انبارهای مشهور به چهل برکه، دیوارهای سنگی و حوضهای آب در قسمت شمال این شهر قابل مشاهدهاست.
جاذبههای گردشگری و تفریحی ایج
باغ گلشن
در شمال شهر ایج باغهای مرکبات که در فصول مختلف زیبایی خاصی به این شهر میبخشند، وجود دارد که به دلیل بخشیدن طراوت و شادابی به ایج، مجموعه باغ ذکر شده را گلشن مینامند.
آسیاب گلشن
این آسیاب که توجه بسیاری از مردم منطقه، همچنین سازمان میراث فرهنگی را به خود جلب کردهاست، به گفته اکثر اهالی و همچنین با استناد به روزنامه جنوب فارس، از آثار باستانی زمان قاجار بهشمار میرود، لازم است ذکر شود این آسیاب همانگونه که از اسمش پیداست، مرتبط با مجموعه باغ گلشن میباشد.
چشمه بندره
این چشمه در بخش شمالی منطقه واقع شدهاست. کیفیت آب این چشمه بسیار بالا بوده و از دمای مناسبی برخوردار میباشد. از آب این چشمه مجموعه باغهایی با محصولات انار، بادام و… به وجود آمدهاست که شهر را بسیار زیبا نمودهاست بهطوریکه مسافران و توریستها هنگام ورود به شهر با منظره فرحانگیز و زیبایی روبرو میشوند.
کوهستان پک
ارتفاعات درب امام زاده را این رشته کوه تشکیل دادهاست، در سالهای دور با شکار در این منطقه برخورد نمیشد، اما بعد از بین رفتن پرندگان بومی و شاید نابودی نسل برخی پرندگان در این منطقه، اعلام شد که شکار در این کوهستان ممنوع میباشد.
خانه گردشگری «مشهدی مصطفی شهبازی»
از مراکز دیدنی این شهر، خانه گردشگری «مشهدی مصطفی شهبازی» است که از افراد معتمد، خیر و پرهیزکار این شهر بودهاست که از خانههای قدیمی که از اواخر دوره قاجارو اوایل دوره پهلوی پا بر جا ماندهاست در حال حاضر پذیرای گردشگران داخلی و خارجی است.
قلعه دارالامان شهر ایج
قلعه دارالامان در اواخر قرن پنج و اوایل قرن ششم هجری قمری توسط شخصی بنام محمود شبانکاره بنا شده که به علت کوهستانی بودن به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می شود.
قسمت شمالی قلعه همان بخش مرکزی آن است که امروزه به ویرانه تبدیل شده است.
اما در گذشته دارای دیوار های دفاعی محکم،آب انبار وآسیاب های فراوان و همچنین بناهای مرکزی بوده است.
مصالح بکار رفته در قسمت های مختلف شامل سنگ گچ و ساروج است.
در قسمت شمالی این قلعه چشمه پر آبی بنام چشمه بدره قرار دارد که در درون دره است و در کنار آن چهار طاقی با گنبد گرد شلجمی ساخته شده است که ایوان سنگی بسیار زیبایی در کنار این چهر طاقی است که به مسجد سنگی معروف است.
این لیوان در دوره اسلامی توسط شخصی بنام امیر الحجاب احداث شده که بسیار ارزشمند است.قسمت قابل توجه دیگر این قلعه چهل برکه است که محل نگهداری آب بوده و مردم قلعه را در روزهای سخت از بی آبی نجات می داد.
مسجد سنگی و گنبد بندره شهر ایج
مسجد سنگی و چهارطاقی ایج مربوط به دوره ساسانیان است و در شهر ایج واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۳۵۲/۱۰/۰۵ با شماره ثبت ۹۵۷ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
با وجود بلایای طبیعی چهار طاقی شهر ایج و گنبد آن مدتهاست که شکاف برداشته، قسمتهایی از این چهار طاقی با استفاده از ملات ماسه سیمان توسط استادکارهای معمولی تعمیر گشته بود که اصالت و قدمت آن از بین رفته بود. با پیگیریهای میراث فرهنگی و اعتباری که در نظر گرفته شده است این بنای تاریخی در حال مرمت و بازسازی است که از این بابت باید از مسئولین امر تشکر نمود. ولی با توجه به اینکه این بنا از بناهای تاریخی و جزء آثار ملی به حساب میآید آیا لزوم این موضوع که در مرمت و بازسازی آن از استادکارهایی که آشنایی به اصول باستانی و میراث فرهنگی داشته باشد و نیز کارشناسی که به عنوان ناظر در آن محل حضور داشته باشد به نظر نمیرسید. امیدواریم این موضوع نیز رعایت شده باشد هر چند که چنین به نظر نمیرسد.
امامزاده سلطان شهباز
امامزاده سلطان شهباز، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان استهبان در استان فارس ایران است. این روستا در ۲ کیلومتری روستای باغشاد از توابع شهر ایج و شهرستان استهبان قرار دارد. این روستا به خاطر وجود مزار سلطان شهباز به روستای سلطان شهباز معروف شدهاست. روستای سلطان شهباز دارای جاذبه توریستی و گردشگری بسیار زیادی بوده که همه ساله گردشگران مختلفی را از نقاط متعدد کشور به خود جذب مینماید. وجود مناطق طبیعی بکر، وجود رودخانه دایمی، وجود تنوع زیستی و جاذبههای مذهبی باعث توجه گردشگران بسیاری به این منطقه شدهاست.
امام زاده اسماعیل
این امام زاده در روستای درب امام زاده در شهر ایج قرار دارد. به سبب قرار گرفتن چند خانوار در کنار امام زاده، نام روستا را درب امام زاده نهادهاند.
امام زاده سید اولیا
با گذر از گردنه ایج و با ورود به شهر ایج، به امام زاده سید اولیا میرسیم. شهدای ایج در کنار این امام زاده به خاک سپرده شدند.
امام زاده سید نور محمد
سید نور محمد پسر سید اولیا میباشد. این امام زاده در انتهای باغهای بن آب (بنو) قرار دارد.