جاهای دیدنی بویین زهرا ـ شهری تاریخی و کهن

بوئین‌زهرا شهری است در بخش مرکزی شهرستان بویین‌زهرا استان قزوین ایران.مردم بوئین زهرا به زبانهای فارسی، تاتی و ترکی سخن میگویند.شهرستان بوئین زهرا در درجه اول از نظر پسته و سپس گردو و انگور کشت خوبی دارد. در این شهرستان پیاز و پنبه نیز کشت می‌شود.

وجه تسمیه

برخی کلمه زهرا را تبدیل شده واژه «زرا» از «زر» به معنی مقدس دانسته و بویین را ترکیبی از «بو» و «یین» به معنی «چشمه» و «خدا» می‌دانند که روی هم «چشمه خدای مقدس» می‌شود که آن را متعلق به الهه آناهیتا – فرشته پاکی و آب‌های روان – می‌دانستند. در این منطقه معبدی به نام ناهید بوده که بعدها به «خاتون»، «بی بی»، «دختر» و … تغییر نام داده‌است. در کتاب «التدوین» آمده که منظور از «زهرا» دختر «روی» صاحب ری است که بقعه‌ای را به دخترش بخشید و او هم در آن جا بنایی کرد. «خرابه قلا» یا «قلعه خرابه» و تپه عظیم «برموده» در شمال ابراهیم آباد، حاکی از تمدنی کهن در این منطقه‌است. دشت قزوین، «دشتابی»، «رامند» و بویین زهرا – که درجنوب استان قزوین واقع شده است- تمدنی بسیار کهن دارند. درلا به لای صدها تپه باستانی این منطقه، می‌توان تمدن بزرگ و دیرینه‌ای به طول بیش از ۹۰۰۰ سال را مشاهده کرد. آثار کشف شده از جنس طلا، برنز و سفال، با نقوش شطرنجی و نقاشی حیوانات با رنگ‌های قهوه‌ای تیره، اخرایی و مایل به سبز – از حیث تنوع و تناسب در شکل و رنگ آمیزی – جزو نمونه‌های ارزنده سفال پیش از تاریخ این ناحیه‌است.

دیدنیهای بویین زهرا

تپه سگز آباد

تپه سِگزآباد واقع در دشت قزوین در منطقه بوئین زهرا یکی از تپه‌های باستانی ایران است که به اواخر هزاره دهم پیش از میلاد تا دوره هخامنشی بازمی‌گردد. آثار بدست آمده از این تپه به دوره مادها از میلاد تا دوره هخامنشی برمی‌گردد. همچنین در این دوره استقرار عصر آهن نیز مشهود است.

قبرستان دانسفهان

قبرستان دانسفهان سنگ‌ قبرهایی زیبا و کم‌نظیر را با قدمتی بیش از سه قرن در خود جای داده است.  قبرستان دانسفهان یک گورستان تاریخی است که ارزشمندترین سنگ مزار های ساخته شده است. براساس معماری و هنر خاص دوره اسلامی در آن وجود دارد. به نظر می رسد که این جا، یکی از مهم ترین کانون های تمدن بشری بوده و در همین مقیاس مساحتی کم اندازه، تعداد بالایی از آثار و میراث فرهنگی در آن به ثبت رسیده است!

نشانه ای از قدمت و تاریخ در قبرستان دانسفهان قرار دارد که معماری و زیبایی هایش، حرف های زیادی برای گفتن دارد. بخشی از این منطقه به تمدن کهن سگزآباد برمی گردد که باید آن را قدیمی ترین منطقه مسکونی و یکجانشینی در فلات ایران به حسابش آورد. همه این تمدن و قدمت به دوران قبل از اسلام باز نمی گردد و میراث کم نظیری هم در سال های بعد از اسلام در این شهر دیده می شود.

تاریخچه قبرستان دانسفهان

این گورستان تاریخی را باید یکی از شاهکارهای معماری باستانی و کهن در دوره اسلامی به حساب آورد. قبرستان دانسفهان از توابع بویین زهرا در قزوین به حساب می آید. سنگ قبرهای منقش و خطاطی شده زیبایی که در آن وجود دارند به شیوه های مختلفی خطاطی شده اند، و قدمت هر کدام از آنها حداقل به سه قرن پیش باز می گردد.

معماری در این گورستان تاریخی

نقش هایی که در طراحی و تراشیدن سنگ قبر های این گورستان تاریخی به کار رفته اند، از نمادهای اسلامی و تاریخی هستند. نقش هایی مانند تسبیح، انگشتر، گلابدان، کوزه، سوزن، دوک نخ ریسی، قیچی، مناره، گلدسته، رحل قران و نقش هایی مشابه که به زیبایی تراشیده شده اند. قدمت سنگ ها با تعداد نقش هایی که روی آنها حکاکی شده اند تا حدی معلوم است. سنگ قبر هایی که نقوش بیشتری دارند، احتمالاً قدیمی تر نیز هستند. این نقش ها البته بدون مصداق هم نیستند ، و معمولاً با توجه به احترام بازماندگان به مردگانشان طراحی می شده اند. نشانه های اسلامی از جمله تسبیح و مناره و… احتمالاً به مومن بودن فرد در طول زندگی اشاره دارند، و نقوش مرتبط با جنسیت و شغل هم به احتمالاً دوک نخ ریسی و قیچی و… بوده اند. نویسنده کتاب «تاریخ اسلام در قفقاز و آسیای میانه» اعتقاد دارد، درست که قدمت بیشتر، این نقش ها به سه قرن پیش برمی گردد، اما نباید قدمت تاریخی و نخستین آیین های بشر ، را در این گورستان تاریخی فراموش کنیم. زیرا به نظر می رسد که ساخت این سنگ قبرها و نقوش روی آنها، ریشه در باورهای کهن «شمنیستی» و «توتم گرایانه» مردم این منطقه داشته است. در این کتاب، شمنیسم به معنای «دانایی گرایی» است که عمیق ترین و کهن ترین تفکر و اندیشه، در بین انسان های باستانی بوده است. سندی که برای این مسئله آورده شده است، استفاده از نمادهایی که نشانه ای از نوع زندگی فرد، جنسیت و شغل او در طراحی نقوش سنگ قبر مردگان است.

پل اروان

پل اروان مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان بوئین زهرا، بخش آوج، روستای اروان واقع شده است.ین اثر در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۲۵۷۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

کاروانسرای محمدآباد

کاروانسرای محمدآباد در مسیر جاده قزوین- بوئین زهرا و در ۲۷ کیلومتری قزوین قرار دارد. این بنا از جمله کاروانسراهای دوره صفویه است که به صورت چهار ایوانی بنا شده است.

کاروانسرای هُجَیب

کاروانسرای هُجَیب در ۴۸ کیلومتری جاده بوئین زهرا به ساوه در شمال غرب روستای هجیب قرار دارد. طرح کلی کاروانسرا مربع شکل است و در تقاطع چهار ضلع خارجی آن برج‌های مدور به صورت نیم ستون از سنگ و آجر دیده می‌شود که ارتفاع آن‌ها نیم متر از سطح بام بالاتر است. راه ورود به کاروانسرا در ضلع جنوبی آن قرار دارد. داخل طاق نماهای ورودی با قوس جناغی پوشش شده و رسمی‌بندی با آجرکاری به رنگ اُخرایی دارد. هشتی ورودی دارای فضایی وسیع است و در دو سوی آن اتاق‌هایی برای نگهبانان درنظر گرفته‌اند که با راه پله‌ای به پشت بام راه دارد.

منطقه حفاظت شده دانسفهان

این منطقه با مساحت ۲۷۰۰۰ هكتار در غرب شهرستان بوئین زهرا در اراضی جنوب جاده بوئین زهرا- همدان تحت مدیریت زیست محیطی قرار دارد. این منطقه جهت حفظ جمعیت پرندگان منطقه و احیای گونه‌های منقرض شده آن، «منطقه حفاظت شده» اعلام شده است.

تپه قبرستان قزوین

تپه باستانی قبرستان با ارتفاع بسیار كم در فاصله ۳۰۰ متری غرب تپه سگزآباد قرار دارد و بیشتر بقایای باستانی آن در زیر لایه‌های شن و ماسه ناشی از سیلاب مدفون شده‌اند. سفال‌های به دست آمده از این تپه به صورت ظریف و منقوش است و نقوش هندسی، حیوانی و انسانی روی آن‌ها دیده می‌شود.

اشیای زیر در نتیجه حفاری از تپه قبرستان به دست آمده‌اند که در موزه باستان‌شناسی دانشگاه تهران نگهداری می‌شوند.

برج‌ های خرقان

برج‌های خرقان در محوطه‌ای وسیع، به فاصله کمی از یک‌دیگر قرار گرفته‌‏اند و از بسیاری جهات به‌‌هم شباهت دارند. در معماری برج‌ها می‌توان حدود ۲۵ نوع آجرکاری تزئینی با طرح‌های مختلف  را رویت کرد که برخی از آن‌ها شامل حصیری، جناغی، خفته‌راسته، گره مربع سرمه‌دان، مربع پای باریک و چهارترنجی می‌شود. همچنین داخل بنای برج قدیمی تعدادی نقاشی‌دیواری وجود دارد که در نوع خود ارزشمند هستند.

در این نقاشی‌ها می‌توان طرح‌هایی را از طاووس نر با چتری به شکل بادبزن، ستاره‌های شش یا هشت‌پر، دو طاووس در مقابل یکدیگر، یا دو طاووس که گردن‌های بلندشان به‌هم پیچیده شده است، دید. برج‌های خرقان در ۲۳ خرداد ۱۳۵۶ با شماره‌ی ثبت ۱۳۹۵ در آثار ملی ایران به ثبت رسیدند.

آبگرم ارشیا

آبگرم ارشیا یکی از جذاب ترین آثار تاریخی بوئین زهرا، دیدنی های بوئین زهرا و جاذبه های گردشگری بوئین زهرا برای گردشگران می باشد که تماشای آن خالی از لطف نیست.این آبگرم معدنی از نوع آهکی بوده و برای درمان بیماری های روماتیسم، دردهای مفصلی، سوءهاضمه، سنگ کلیه، اعصاب، اگزما، جوش های بدن و خواب رفتگی پاها موثر است. این مجموعه دارای استخر عمومی، سایت خصوصی زنانه و مردانه، سایت درجه یک زنانه و مردانه، سایت درجه دو زنانه و مردانه و سفره خانه سنتی است.

روستای خيارج

خیارج روستائی است در جنوب دشت قزوین و در محدوده بخش رامند از توابع شهرستان بوئین زهرا در استان قزوین.

روستای چلمبر

روستای چلمبر در دهستان سگزآباد قرار دارد .این دهستان دارای اقلیم کوهستانی و آب و هوای خشک و سرد است. عمده فعالیت مردم این روستا کشاورزی، دامداری است. در این روستا مرغداری و زنبورداری هم مشاهده شده است. عمده محصول این روستا گندم، گردو و بادام است.هالی این روستا عمدتاً به زبان آذری و به لحجه نزدیک به آذری زنجان سخن می گویند. مردم این روستا مذهبی و خوش رو هستند.

روستای رودک قزوین

رودک نام دهی بوده است در ۲۵ کیلومتری جنوب غربی بوئین و در دامنهٔ کوه‌های جارو که در زلزلهٔ ۱۳۴۱ بوئین زهرا کاملاً ویران شد.رودک درفاصله ۱۰کیلومتری جنوب شهر سگزآبادواقع شده که دارای باغات سر سبز در اطراف رودخانه حاجی عرب ودرختان گردوی چند صد ساله می باشد ودرختان به آن در منطقه دشت قزوین معروف است شغل اکثر ساکنان این روستاکشاورزی وتعدای نیزدرکنار ان به دامداری مشغولند.

روستای شاخدار

روستاى شاخدارازقديمى ترين مناطق زيباى بخش آبگرم وشهرستان بويين زهراازاستان قزوين استكه آداب ورسوم منحصربه فرده جهانى دارد.

منطقه اى بكركه زمينه هاى بسيارى براى پژوهش هاى باستان شناسى وتاريخى كشاورزى ومعدنى دارد.

بوستان امام علی

در بوستان اما‌م علی (ع) شهر بوئین زهرا امکانات و تجهیزات مناسبی که می تواند مورد استفاده تمام اقشار و خانواده ‌ها قرار گیرد، در نظر گرفته شده است. طرح احداث بوستان امام‌ علی (ع) در پاسخ به نیاز مردم این شهر به فضای سبز مورد توجه قرار گرفته که در چهارصد هکتار در دست تکمیل است.

استخر چند منظوره، آلاچیق، وسایل سرگرمی و بازی کودک، سوئیت های گردشگری و سالن ورزشی از امکانات این مجموعه است. بوستان میدان امام علی در مساحتی به وسعت هشت هزار متر مربع شامل ۲۸۰۰ متر مربع فضای سبز، آب نما، ۳۵۰۰ مترمربع فضای روباز، المان غدیر و … می باشد.