خنجین یکی از شهرهای زیبا و تاریخی استان مرکزی در ایران میباشد. تا سالهای قبل از انقلاب خنجین (که به عنوان منطقه بلوک خنجین شناخته می شده) همراه با روستاهای اطراف آن از توابع شهرستان همدان محسوب می گردیده که به علت دوری راه در سال ۱۳۶۱از شهرستان همدان منتزع و به شهرستان اراک ملحق میگردد و از آنجایی که خنجین در مجاورت بخش وفس قرار داشته به عنوان یکی از دهستانهای بخش وفس بوده است و درسال ۱۳۸۱که شهرستان کمیجان از شهرستان اراک منتزع میگردد دهستان خنجین در بخش مرکزی به شهرستان کمیجان ملحق گردیده و در سال ۱۳۸۸و براساس آخرین تصمیمات در تقسیمات کشوری دهستان خنجین به بخش خنجین ارتقاءیافته و از شهرستان کمیجان منتزع و به شهرستان فراهان ملحق گردید. ۳٫۵ سال بعد از دایر شدن بخشداری در خنجین ، روستای خنجین به شهر ارتقا یافت و اولین شهردار خنجین در اردیبهشت ماه ۱۳۹۲ کار خود را شروع کرد.
زبان اغلب روستاهای این منطقه زبان ترکی است که البته با لهجههای متفاوت.روستاهایی چون روستای فرک، چالمیان، گورچان، میدانک و چند روستای دیگر که زبان اصیل پارسی که به نام «زبان تاتی» مشهور است و در برخی از شهرها و مناطقی از کشور با این زبان تکلم می شود ، تکلم میکنند.
وجه تسمیه خنجین
درخصوص وجه تسمیه اطلاع مکتوب در دسترس نیست، عدهای بر این باورند که عربها و رومیان از اینجا گندم خریداری میکردند وآنها گفتند((خنجین)) یعنی محل پر ازگندم.بعضیها براین باورند که اصل کلمه خنجوم بوده است ومنظور از جوم یعنی ویران شده میگویند زمانی این منطقه در اثر یک حادثه طبیعی مانند زلزله بکلی ویران شده است. البته نظر دیگری نیز نظرها را به خود جلب میکند و آن این که با توجه به این که جمشید جم در این روستا خانه و قلعهای داشته که نام خنجین برگرفته از همین خانه جم است که بعدها به خانه جین و در نهایت به خنجین تبدیل میشود. آنچه تحقیقات امروزی نشان میدهد این است که کلمه خنجین و نوع اشتقاق آن بحث پر دامنهای است اما آنچه نزدیک به واقع به نظر میرسد این است که واژه خنجین کلمهای یونانی است به معنای انبار غله و گندم ، تاریخ منطقه یعنی آنچه در خصوص تاریخ شهرهایی چون ساوه و همدان نوشته شده ، نشان میدهد در روزگاران قدیم پرآب ترین ، زیباترین و در عین حال آباد ترین منطقه در ایران باستان همین شهر بوده است ؛ به طوری که این شهر مرکز صادرات انواع محصولات به کشورهای دیگر بوده است خصوصاً رومیان باستان که غله و گندم مورد نیاز خود را از این منطقه تهیه می کردهاند حتی تصاویر باقیمانده از صد سال پیش نیز جمعیت عظیم منطقه و نیز فرهنگ غنی مردم و در عین حال اصول شهر سازی باقیمانده نشان از فرهنگ غنی منطقه دارد که این منطقه به بلوک بزرگ خنجین معروف بوده است . اما در خصوص معنای واژه خنجین معانی نظرات دیگری نیز گفته شده است ؛ که البته جای بسی تأمل دارد به طور مثال گفته شده خنجین از ترکیب دو کلمه خانه جن مرکب بوده و به معنای جایی است که در آن جن (به زبان عربی یعنی پوشش) زیاد است. البته شاید بتوان این نظر را با تکیه بر ادبیات عرب تأیید کرد و آن این که جن در زبان عربی به معنای پوشیده ، پوشش و مخفی آمده است و به بهشت نیز که پوشیده از درخت است نیز جنت گفته میشود ؛ لذا از این روست که همه چیز را میپوشاند و جز درخت و سبزی چیزی دیده نمیشود و این موید این سخن قبلی ماست که گفتیم آباد ترین و پر آب ترین و در عین حال زیباترین شهر ایران باستان بوده است .
جاذبه های تاریخی و گردشگری
تپه آسیاب خرابه
تپه آسیاب خرابه در شهرستان فراهان، بخش خنجین، روستای گورچان واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۸ اسفند ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۵۰۵۳ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.
حمام خنجین
حمام خنجین یکی از این نمونههای تاریخی بر جای مانده است و طبق اطلاعات به دست آمده این حمام قدمتی 190 ساله دارد.
حمام قدیمی خنجین به صورت خزینه ای است، خزینه مکانی مانند حوض است که در بالای دیگ آتش حمام قرار داشته و آب آن توسط آتشخانه گرم میشد.این حمام در زیرزمین ساخته شده تا از سرمای زمستان محفوظ باشد و همچنین آب سطحی جاری در جویها بتواند در بالاترین مخزن آن جاری شود.حمام سنگی خنجین دارای سردخانه، گرمخانه، محل شستشوی بدن، خزینه، محل نشستن و لباس پوشیدن و….. بوده است.به گفته اهالی در شهرها و روستاها حمام ها به نوبت در روز به زنان و مردان اختصاص داده میشد، مردان قبل از طلوع آفتاب و تا ساعت هشت صبح از حمام استفاده می کردند و از آن ساعت تا ظهر و حتی چند ساعت بعد از ظهر حمام در اختیار زنان بود و دوباره از ساعت چهار بعد از ظهر تا حدود هفت شب در اختیار مردان بود.
این حمام تاریخی بعد از مرمت و بازسازی در در تاریخ 26 اسفند 1386 با شماره ثبت 22087 بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و به عنوان موزه مردم شناسی در شهر خنجین در معرض دید علاقمندان قرار دارد و سایل اهدایی قدیمی شهروندان در این موزه نگهداری می شود.
آرامگاه ساریه
آرامگاه ساریه مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان فراهان، بخش خنجین، روستای روشنایی واقع شده است.
تپه قلعه خنجین
تپه قلعه خنجین مربوط به دوره اشکانیان است و در شهرستان فراهان، بخش خنجین، شهر خنجین واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۲۰۷۵ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.