بقعه امیرشمس الدین لاهیجان

امیر شمس الدین لاهیجی استاد شاه اسماعیل اول در دوران سکونت وی در لاهیجان است که پس از به قدرت رسیدن شاه اسماعیل صفوی ,امیرشمس الدین آن استاد بزرگ را به مقام وزارت خود انتخاب نمود اما پس از مدتی وی از این مقام انصراف داده و به لاهیجان برگشت. پس از مرگ امیر شمس الدین،  شاه اسماعیل بر مزارش بارگاهی به غایت زیبا ساخت.

تاریخ مکتوب در مورد “بقعه میر شمس الدین لاهیجان” حکایت از زمان ساخت ضریح به سال 1017قمری دارد؛ اما امروز در بنا سنگ مرمری وجود دارد که نشان می دهد که میر شمس الدین در تاریخ (959 ه.ق) وفات یافته و تاریخ تعمیر بقعه 1275 قمری است.
بر بالای این سنگ کاشی رنگین دیگری موجود است که تاریخ 1279 قمری بر روی آن خوانده می شود.
غیر از سردر اصلی محوطه که قدیمی بوده و در مقیاس دعوت کننده ای ساخته شده است، مجموعه داراي حياطی مركزی،حسینیه و نیز مدفنی است که دارای سه ايوان در جبهه هاي شمال و شرق و غرب است. حجره های موجود در جبهه غربی بقعه نشان می دهد که بنا صرفاً به منظور آرامگاه ساخته نشده است. در سالیان اخیر در طرحی غیر اصولی، مسجد به مجموعه اضافه شده است. 

 این بنا شامل مجموعه بقعه، مدخل شرقی و حسینیه است. بنای بقعه دارای اتاق میانی آرامگاه با سقف گنبدی است كه در اطراف آن، اتاق‌ها و ایوان قرار دارد. طول و عرض بقعه، 5/15 × 5/15 متر است و در سمت شرق بقعه، ایوانی با چهار فیلپای قطور دیده می‌شود. كاشی‌كاری ازاره ایوان و اتاق حرم، مربوط به عصر قاجار است. پنجره‌های مشبك رنگارنگ و گوشواره‌های گچ‌بری‌شده و كتیبه‌های نستعلیق گنبد، از دیگر تزئینات بنا هستند. اشعار گنبد در سال 1274 ه. ق. نوشته شده و از شاعری به‌ نام “گلشن” است. صندوق چوبی بقعه دارای كتیبه‌ای به خط نسخ و نوشته “محمِدبن داوود كیا” و واقف آن، زنی به نام “تی‌تی سلطان” بود. تاریخ صندوق، 1017 و 1018 هجری قمری است.

گنبد بقعه بر پایه هشت ضلعی است که در هر گوشه آن گوشواره ساخته شده است. در حاشیه مقرنس ها گچبری بسیار ظریفی بر پایه ای از قطار بندی قرار دارد در هر یک از دیوارهای داخلی بقعه سه طاقنمای بلند است. ابیاتی از هفت بند محتشم کاشانی در دو ردیف در بالای طاق نماها نوشته شده است. کف بنا مفروش با کاشی سبز رنگ و در مدفن، صندوقی با گره چینی چوبی بسیار ظریف و پرکار قرار داشت. اما امروزه  ضریح فلزی مشبکی جایگزین آن صندوق شده است. نوع گنبد در سر در ورودی بقعه از نوع دو پوسته است. تزئينات داخل آرامگاه مشتمل بر گچ بری، آئينه كاری، مقرنس های تزئينی به اين بنا اعتبار خاصی بخشيده و آن را از بناهای معتبر گيلان ساخته است. 

بقعه میرشمس‌الدین لاهیجانی که از جاهای مذهبی شهرلاهیجان است، متعلّق به دوره صفویه بوده و دارای شماره ثبت ملّی 646 سازمان میراث فرهنگی و گردشگری كشور است.