جاذبه های گردشگری و دیدنی باخرز

شهرستان باخرز بر پهنه جغرافیایی شمال شرق استان خراسان واقع شده است که از شمال به شهرستان تربت جام، از شرق به شهرستان تایباد از جنوب به شهرستان خواف،از غرب به شهرستان زاوه محدود می گردد. مرکز این شهرستان شهر باخرز و بر اساس آخرین تقسیمات کشوری دارای دو بخش مرکزی، بالاولایت و 2شهر باخرز و قلعه نو می باشد.

رشته کوههایی با جهت شمال غربی ـ جنوب شرقی در آن امتداد دارد. کوه باخرز (مرتفعترین قله ، ۷۵۵ ، ۱ متر)، در ناحیه باخرز واقع است . علاوه بر رشته قناتهای میروَس ، ریگستان و تقی آباد، رود روس و ریزابه های آن ، کال کوه سفید و شهرنو، که به هریرود می ریزند، اراضی باخرز را مشروب می کنند در باخرز بادهای خشک و کمی سوزان می وزد، و در اراضی آن (کوه و دشت )، درختان گز، تاغ و پنبه یافت می شود. محصولات آن زعفران(امروزه کشت غالب زعفران است)، تره بار، زیره ، گندم ، جو، پنبه و چغندر قند است و از درختان میوه انار، توت ، انجیر ،آلو ،زردآلو و انگور دارد. از صنایع دستی دارای قالیچه بافی است .

پیشینه تاریخی

حمدالله مستوفی در نزهه القلوب نوشته :« باخرز ولایتی است از اقلیم چهارم و ولایتی بسیار دارد و معتبر است و در مجموع مواضع، باغات انگور و میوه فراوان باشد.«فرهنگ نامه ها و کتب قدیمی نیز در مورد وجه تسمیه باخرز اشاراتی نموده اند از جمله لغت نامه دهخدا می نویسد:«باخرز ناحیه ای است دارای قریه های بزرگ که بین نیشابور و هرات واقع است و اصل آن به زبان پهلوی بادهرزه می باشد.»
ناحیه باخرز، در دوران پیش از تاریخ و هم چنین در دوران های گوناگون پادشاهی ایرانیان وجود داشته و زیر نظر شاهان ایرانی، چون هخامنشیان و اشکانیان و پس از آن ساسانیان اداره می شده است. پس از لشکرکشی مسلمانان، این ناحیه در 31 ه.ق به تصرف عرب ها درامد و پس از آن طاهریان، صفاریان و سپس سامانیان بر خراسان از جمله باخرز چیره شدند. باخرز در سده6 ه.ق دستخوش تاخت و تاز غزان قرار گرفت و در آغاز سده 7 ه.ق گرفتار حمله خانمان سوز مغول گردید، سپس تیمورلنگ مردم این دیار را به خاک و خون کشید. با همه این بلاها، دیری نپایید که بر ویرانه های خاک این سرزمین بار دیگر بناها افراشته شد و آبادانی گذشته را اندک اندک باز یافت و در سده 13 ه.ق به اوج خود رسید.

جاهای دیدنی باخرز

آبشار زیبای ارزنه

این منطقه بسیار زیبا با چشم اندازهای متنوع طبیعی در فاصله 12 کیلومتری غرب شهر باخرز واقع شده و ویژگی بارز آن علاوه بر وجود درختان چنار کهنسال چند صد ساله، رودخانه ای است که از انتهای این دره و از میان کوهها جریان یافته و به پایین سرازیر می گردد. همچنین پستی بلندی های این مکان آبشاری بسیار زیبا را ایجاد نموده است. سرتاسر دره ارزنه توسط درختان غیرمثمر کهنسال با سایه ای دلپذیر پوشیده شده و همه روزه پذیرای گردشگران و دوستداران طبیعت است. روستای ارزنه به دلیل کوهپایه ای بودن و وجود باغهای بسیار زیاد میوه یکی از زیباترین روستاهای شهرستان باخرز به شمار میرود.

مسجد و مزار شیخ عبدالله باخرز

این بنا منسوب به مدفن ( شهاب الدین عبدالله) از عرفای باخرز است که در سال 827 ق دار فانی را وداع گفت و در قبرستان شهر مالین روی نقاب خاک کشید. فضای داخلی مسجد آرامگاه وی در عین سادگی به دلیل دارابودن محرابی با تزئیناتی گچبری از صلابت خاصی برخوردار است. وجود چله خانه در بنای مزبور موید استفاده ان به عنوان خانقاه نیز می باشد. ساختار معماری مسجد شیخ عبدالله بیشتر به اسلوب ابنیه اواخر دوره صفویه نزدیک است.

شهر تاریخی مالین

تپه های مشرف بر شهر باخرز حکایت گر وجود شهری بزرگ، آباد و پررونق در شصدر اسلام است. این مکان که روزگاری به شهر ( مالین) مشهور بود، در داخل حصاری دایره شکل قرار داشته و محل کهندژ آن امروزه به صورت تپه ای مرتفع دیده میشود. بنا بر منابع و متون کهن، مالین روزگاری کرسی باخرز قدیم و در سده چارم هجری شهری آباد بود، و غله و پارچه فراوان از ان ناحیه صادر میشود. از طرفی این شهر در اوایل سده هفتم هجری یکصد و شصت آبادی داشته است.

دره ی زیبای اشتی

روستای همت آباد در فاصله 50 کیلومتری شهر باخرز به سمت تربت حیدریه واقع شده و ویژگی بارز آن وجود دره اشتی و رودخانه ای است که از انتهای این دره و از میان کوه ها جریان یافته و به پایین سرازیر می گردد. همچنین پستی و بلندی های این مکان آبشاری بسیار زیبا را ایجاد نموده است. در اطراف این مکان درختان غیر مثمر ثمر فراوان و باغات میوه متعددی دیده می شود که به طراوت این منطقه افزوده است.

طبیعت روستای کردیان

روستای کردیان به فاصله 8 کیلومتری از شهر باخرز قرار گرفته است. باغات فراوان اطراف کردیان، وجود منطقه صنعتی، بند کردیان و قنوات متعدد و دره ها و کوههای زیبا و سرسبز آن، می تواند جلوه ای از زیبائیهای این منطقه بشمار آید. همچنین ارتفاعات این منطقه دارای پوشش های همگون گیاهی خودرو می باشد که به جلوه طبیعی کردیان افزوده و گردشگران بسیاری را برای بهره بردن از مواهب طبیعی به این سوی فرا می خواند.طبیعت بسیار زیبای چشمه زرد کردیان و بند خاکی آن در فصل بهار و تابستان میزبان گردشگران زیادی از اکثر نقاط استان میباشد.

طبیعت زیبای روستای ارخود

روستای ارخود در فاصله 10 کیلومتری از شهر باخرز قرار دارد. فاصله این روستا از کردیان 3 کیلومتر است که کوچه باغ های انبوه و متعدد، آنها را به یکدیگر متصل می کند . کوهستان های اطراف بویژه در فصل بهار و اردیبهشت ماه بخاطر وجود انواع سبزی های کوهی و ریواس و… همه ساله علاقه مندان زیادی را به خود جلب می کنند. ارتفاعات این منطقه و پوشش گیاهی آن شامل بوته زارها و درختچه ها در فصل بهار و تابستان چشم انداز بسیار زیبایی از مناظر طبیعی را ایجاد می نماید.

تنگل و بند استای

از جاذبه ها و چشم انداز های طبیعی شهرستان باخرز تنگل و بند استای از اهمیت ویژه ای به لحاظ گردشگری برخوردارند. دره استای «تنگل خور» که شامل درختان میوه و درختان جنگلی است به طور کلی منطقه ای کوهستانی را به دوستداران طبیعت عرضه می نماید. بند استای نیز آبگیری است که در 45 کیلومتری شهر باخرز واقع است و به سبب آن محوطه پیرامون این گردشگاه آبی دارای آب و هوای مطبوعی برای استفاده گردشگران است. همچنین از جاذبه ای تاریخی روستای استای باید به بقایای قلعه ای سنگی، مسجد جامع، آب انبار، تپه استای و زیارتگاه استای اشاره نمود.ده هفتم هجری یکصد و شصت آبادی داشته است.