هريس يكی از قديمی ترين مناطق آذربايجان شرقی است. بر اساس نام هایی که در وقف نامه ربع رشيدی آمده؛ می توان گفت هريس در قرن های هفتم و هشتم هجری قمری؛ روستای بزرگ و آبادی بوده است. قالی های هریس از شهرت جهانی برخوردار اند و نام این منطقه؛ در دوردست ها نیز برای اهالی هنر شناخته شده است.
آب و هوای این منطقه به نسبت سرد و نيمه خشک است و رودهايی نیز در آن جريان دارند. هريس يک منطقه ی كشاورزی است و بش تر مردم آن به كشاورزی، دام داری و بافت قالی اشتغال دارند.
صنايع اين شهرستان بیش تر از نوع كارگاهی و دستی بوده و موزاییک سازی و آهک پزی را شامل می شود. چشم انداز شهرستان هريس کوهستانی است و کوهستان قوشاداغ و گردنه گويجه بئل از ديدنی ترين مناطق کوهستانی ابن ناحیه اند که چشم انداز بسیار زیبایی دارند. وجود اماکن قديمی و تاريخی چون: مسجدجمال آباد و بقعه شيخ اسحاق و قبور قديمی سبب رونق جاذبه های تاریخی و معماری در این منطقه شده اند.
مکان های دیدنی و تاریخی
چشم انداز شهرستان هريس کوهستانی است و کوهستان قوشاداغ و گردنه گويجه بئل از ديدنی ترين مناطق کوهستانی ابن ناحیه اند که چشم انداز بسیار زیبایی دارند. اماکن قديمی و تاريخی چون مسجدجمال آباد و بقعه شيخ اسحاق و قبور قديمی از جاذبه های تاریخی و معماری منطقه ی هریس به شمار می روند.
وجه تسميه و پيشينه تاريخی
هريس يكی از قديمی ترين مناطق آذربايجان شرقی است. در وقف نامه ربع رشيدی نام بسياری ازآبادی های آذربايجان آمده است و نشان می دهد كه پاره ای از آن ها ( نظير هريس ) در قرن های هفتم و هشتم هجری قصبه هايی آباد و بزرگ بوده اند. چند بنای تاريخی مهم از دوره ی فرمان روايی ايلخانان و جانشينان آنان در اين بخش به جای مانده است كه عبارتند از: بقعه شيخ اسحاق (در روستای خانقاه خانمرود) گورستان مينق، گورستان هيق، گورستان گوور، مسجد سنگی جمال آباد، و مسجد اسنق (مربوط به قرن هشتم هجری). هريس يكی از قديمی ترين مراكز صنعت فرش در آذربايجان و ايران است و فرش های«مرز بلند» آن شهرت جهانی دارند.
جاهای دیدنی هریس
آلاداغ لار (کوه رنگی)
آلاداغ لار یا کوههای رنگی در شهرستان هریس از توابع استان آذربایجان شرقی یکی از شفتگی آفرینش که در ۲۵ کیلومتری شمال شرقی تبریز و در مسیر شهرستان خواجه و اتوبان میانه – زنجان قرار دارد. آلا داغ لار، نام محلی کوهها و تپه‌های رنگارنگی است، که در بخشهایی از آذربایجان قرار گرفته اند. اگر مسیرتان به شهرستان‌های نامبرده خورده باشد حتماً کوههای رنگی یا آلاداغ لار را مشاهده کرده اید.
در نگاه اول کوههای رنگی را شاید یک دفنر نقاشی فرض کنید ، اما وقتی با دقت به مناظر و کوهها و تپه‌ها می‌نگرید جز زیبایی که خداوند خلق کرده نخواهید دید. کوههای رنگی یا آلاداغ لار یکی از مناظر زیبا روی زمین به شمار می‌آید. این مناظر آنقدر نادر و عجیب اند که گاهی ما تصور می‌کنیم در حال دیدن مناظره‌ی از یک سیاره دیگر هستیم. وجود رنگهایی همچون قرمز، زرد، سفید و نارنجی چشم‌های انسان خیره میکند. در نزدیکی این کوهها چندین روستا قرار دارد که در بین کوههای رنگی قرار گرفته اند، خاک به کار رفته در کاهگلی که برای ساختن خانه استفاده میشود قرمز رنگ است. در نزدیکی این کوهها چندین روستا قرار دارد که در بین کوههای رنگی قرار گرفته اند، خاک به کار رفته در کاهگلی که برای ساختن خانه استفاده میشود قرمز رنگ است.
بسیاری از گردشگران ایرانی خارجی از وجود این چنین طبیعت زیبا و عجیب و دیدنی آگاهی ندارند.این کوهها به دلیل رنگی بودنشان به ویژه رنگ مسی و زرد در شرایط نور مناسب و هوای …مشاهده کامل متن گرم سوژه مناسبی برای عکاسی طبیعت به شمار می‌رود.
در دنیا شاید چندین کوه به این صورت وجود دارد، امیدواریم از این منظقه نادر و دیدنی حفاظت شود، به امید روزی که تمام انسانها از آسیب‌های جدی به طبیعت خوداری کنند و در حفظ و نگهداری آثار طبیعی و باستانی در تمام نقاط جهان و ایران کوشا باشند.
آب معدنی اوکوز داغ
از جاهای دیدنی شهرستان هریس در استان آذربایجان شرقی که همه ساله از زمان آغاز فصل بهار تا ریزش برف زمستانی پذیرای میهمانان گردشگر و بیماران کلیوی است چشمه‌آب معدنی اوکوز داغ است. کوه اوکوز داغی بر سر راه جاده توریستی هریس-مشگین شهرو در ۷ کیلومتری هریس واقع شده است.
شهرت این کوه نه تنها به وجود بلندی‌ها و دره‌های باصفا بلکه به داشتن چشمه‌ی پر آبش در دل بلندی‌ها است. این چشمه بازدید کنندگان بیشتری از قلل دیگر کوه دارد.
اوکوز داغی با ارتفاع ۲۵۸۸متر دارای جهت شمال شرقی – جنوب غربی بوده و مختصات جغرافیایی قله‌ی آن به طول ۱۶/۴۷وعرض ۲۰/۱۱/۳۸ می‌باشد.
ارتفاع قله حدود ۳۱۰۰متر وارتفاع پناهگاه (چشمه آب معدنی) ۲۵۴۳متر و مختصات پناهگاه ۳۸ درجه و ۱۰دقیقه شمالی و۴۷ درجه و ۱۵ دقیقه شرقی است.
این کوه که در بخش مرکزی هریس و دردامنه جنوب شرقی کوه قوشاداغ ، در منتهی الیه روستاهای خانقاه واقعه شده دارای جاده ای آسفالت و چند کیلومتر راه خاکی ماشین روست.
این کوه علاوه بر دارا بودن جاذبه طبیعی کم نظیر، دارای آب معدنی بسیار سبک با سختی ۶۰ است که حاوی موادی برای درمان بیماریهای کلیوی است. این خاصیت درمانگر، همه ساله هزاران نفر را به این چشمه جذب میکند.
در کنار چشمه اوکوزداغی که در درمان و دفع سنگ کلیه بسیار مفیداست ، سنگ‌های زیبای تراشیده شده بدست معمار طبیعت همرا با آب وهوای طبیعی ، چشم انداز تصویر رسیدن زمین سبز و …مشاهده کامل متن خرم به آسمان و آواز پرندگان و کبک کوهساران،منظره خاص ومنحصربه فردی بدان بخشیده است.
در این کوه علاوه بر گیاهان دارویی انواع قارچ خوراکی نیز یافت میشود. همچنین در نزدیکی این کوه ، کوه دیگری به نام “کوه ریواس” قرار دارد که همه ساله در اواخر اردیبهشت افراد زیادی برای چیدن ریواس به این کوه می‌ایند. برای رفتن به کوه اوکوز داغی ، باید ابتدا به روستای “هیق ” رفته و از آنجا میتوان با ماشین یا پیاده به این چشمه و کوه رفت.
هیق نام روستایی است از توابع خانمرود هریس که در ۳ کیلومتری قریه خانقاه قرار دارد. این روستا دو گـورستـان قدیـمی دارد. یـکی اسلامی که بـر روی قبـرهای آن مـعمولاً صندوقها ، قوچ‌ها و الواح سنگی دیده میشود. دیگری گورستان بسیار کهنی است که قبرهای آن پراکنده و مخروبه است. این گورستان قدیمی بین عوام گوور قبرسی (گورستان گبرها) معروف است.
جهت صعود به کوه اوکوزداغی میتوان از مسیر روستای هییه نیز استفاده کرد. اولین مسیر صعود به قله‌ی اوکوزداغی از روستا میشود که در غرب کوه واقع شده است مسیر بین این روستا تا شهر هریس در کمتر از نیم ساعت با اتومبیل پیموده میشود. از آنجا تا بالای کوه هم نزدیک به دو ساعت زمان صعود بوده و کوهنوردان از نقاطی مانند آغ یورد- یاغلی یورد- کلش یوردو گذر کرده وبعد از چشمه‌ی اوکوز به آخرین نقطه کوه قدم می‌گذارند.
مسیر دوم از بخش مهربان تا روستای آت مییان را شامل میشود که نزدیک یک ساعت با اتومبیل راه است از همین روستا که در شرق کوه واقع شده است تا بالای کوه با پای پیاده سه ساعت راه است که این مسیر نیز همانند مسیر اول ملایم بوده و از دره‌ها و ستیغ‌های یا یلاغی عبور میکند.
جاده توریستی هریس-مشکین شهر
جاده توریستی مشکین شهر – هریس جاده ای است که به دلیل عبور از جنگل‌های ارسباران و مشکین شهر منظره منحصربه فردی دارد و به محور گردشگری تبدیل شده است.
این شهرستان از سمت شرق به شهرستان‌های سراب و مشگین‌شهر، از سمت غرب به شهرستان تبریز، از سمت شمال به شهرستان‌های اهر و ورزقان و از سمت جنوب به شهرستان بستان‌آباد محدود شده‌است.
مشگین شهر در ۹۰ کیلومتری غرب شهرستان اردبیل واقع شده است. مشگین شهردر دامنه سبلا ن واقع شده است.
این جاده علاوه بر تسهیل در عبور و مرور سه شهر هریس، مشکین شهر و سراب یکی از محورهای زیبا به شمار می‌رود.
این محور مسیر مشکین شهر – تبریز ۴۰ کیلومتر و مشکین شهر به تهران ۸۰ کیلومتر کوتاهتر میکند.
با توجه به زیبایی این جاده میتوان بیشتر گردشگران و مسافران را از این جاده به شهرهای تبریز و اردبیل سوق داد.
روستای شیران
روستای شیران روستایی است که در استان آذربایجان شرقی در جنوب غربی شهرستان هریس قرار دارد.
این روستا در یک ناحیه‌ی کوهستانی، جلگه ای واقع شده که از طرف شرق به روستای چهره برق (چوره بره) از غرب به روستای مستان آباد از جنوب به روستای مشتقین و از شمال نیز به روستای سقزچی و برجلو محدود می‌گردد.
این روستا تابستان خنک و زمستانی سرد و طولانی دارد.برف و یخبندان و سرما در این روستا از اواخر آبانماه شروع شده و تا پایان فروردین ماه ادامه می‌یابد.
این منطقه دارای تابستان خنک و زمستانی سرد و طولانی بوده و در ردیف مناطق نیمه خشک قرار دارد.
این روستا منابع شن و ماسه زیادی دارد، ساکنان این روستا اکثراً مشغول به دستگاه‌های سنگین و نیمه سنگین راه سازی میباشند.
آب آشامیدنی روستا از چشمه ای بنام تک بولاغی که در دوکیلومتری جنوب روستا واقع شده تامین میشود
آب کشاورزی روستااز طریق ده چشمه‌ی آب سرد که وتوسط بندهای انحرافی سنتی به مرازع و باغات هدایت شده اند تامین میشود علاوه بر آب این چشمه‌ها آبهای سطح الارضی منطقه در دو رودخانه کوچک فصلی و بنام‌های محلی ((بیوک چای)) و دال چای که هردو از سر شاخه‌های رودخانه بالیخلو هستند قسمتی از باغات و اراضی آبی واقع در حاشیه این رودها را مشروب میکند.
در کنار روستا رودخانه ای قرار دارد که علاوه بر جمع آوری و هدایت آبهای سطحی روستا و مناطق پیرامون آن به توجه به بالا بودن سطح …مشاهده کامل متن آبهای زیر زمینی در سمت شمال به عنوان زه کشی منطقه نیز عمل نموده و آبهای زاید را از منطقه دور می‌نماید.
زمین‌های این منطقه از نظر کشاورزی اکثرا دیمی بوده و تقریبا قسمت کمی از اراضی آبی بوده که در امتداد رودخانه ای که از داخل روستا عبور میکند و در جوار آن قرار گرفته اند.
طول رودخانه این روستا که از جنوب روستا سرازیر شده مملو از درختان سنوبر و تبریزی است , فروش چوب آنها و کاشت نهال‌های جدید در آمد خوبی برای روستاییان ایجاد میکند.
خانه‌های این روستا از دیوارهای گلی و سنگی با ملات گل ساخته شده و ستونهای چوبی دارد که پلهای ستونی بر آن سوار شده است.
در گذشته برای گرم کردن اماکن از بخاری هیزمی استفاده می‌کردند که مصرف آن فضولات ( تپاله) حیوانی بوده و در صورت دسترسی از شاخ و برگ درختان استفاده می‌شد.
با اینکه در روستا واحد نانوایی دایر می‌باشد ولی بعضی از زنان روستایی نان را در تنور خانه خویش به صورت سنتی می‌پزند , یک روز قبل خاکستر مانده از پخت قبلی را از تنور خارج(دونا) محلی محلی به کول قالاخ معروف است و سپس آرد را خمیر کرده و از تکه خمیری مانده از پخت نان در چند روز قبل به عنوان خمیر مایه استفاده می‌کردند تا خمیر ورز بیاید زمین پخت نان و خمیر گیری حداقل باید ۱۲ ساعت (یک شب باشد) تا نان برشته ، قابل هضم و قابل مصرف در چند روز آینده باشد. و در آخر نان پزی چند قرصی فطیر که به نام محلی پنجیش مصرف است می‌پختند و از این فطیر به اقوام نزدیک خانواده می‌فرستادند.
حمام سنتی در خانه‌ها و حتی روستا به لحاظ وجود آبگرم معدنی وجود خارجی نداشته است.
در حال حاضر با توجه به شیوه‌های نوین معماری واستفاده از مصالح جدید در ساخت و ساز‌ها تغییر و تحولاتی در بافت سنتی و تبدیل شدن به بافت جدید صورت گرفته است.
آبشار شیران
آبشارشیرلان یا شیران در حاشیه شمال شرقی روستای شیران کندی در ارتفاع ۲۲۰۰ متری از سطح دریا واقع شده است. شيرلان یکی از روستاهای قديمي استان آذربایجان شرقی است که در دهستان خانمرود بخش مرکزی شهرستان هریس شهرستان هریس واقع شده‌است
آبشار شیرلان هریس در حوالی روستایی به همین نام واقع شده و در حدود ۱۲ متر ارتفاع دارد. زیر آبشار حوض کوچکی به وجود آمده و محل مناسبی برای آب تنی در فصول گرم سال می باشد. در کنار این آبشار چشمه ای هم وجود دارد این روستای وابشار زیبای ان تفرجگاه زیبایی برای گردشگرانی است که به دنبال اب وهوا وطبیعت دل انگیز هستند.
قلعه قوشا حووض لار
قدمت قلعه به نیمه نخست هزاره اول پیش از میلاد می رسد البته آثاری از قرون ۶ و ۷ هجری قمری نیز در این محوطه خودنمایی می کند. در چهار جهت ارگ، آثار قلعه های دیگری به چشم می خورد که روی هم رفته یک چیز را روشن می سازند: قلاع نظامی مستحکم و استوار این سایت، قرارگاه فرماندهی و محل نگهداری اسناد و خزاین بوده است.
قلعه حووض لی سال با شماره ۱۶۳۶۴ در فهرست آثار ملی قرار گرفته است.
بقعه شیخ اسحاق هریس
در ساحل جنوبی رودخانه كوچك روستای خانمرود واقع در شهرستان هريس بقعه آجری مستطيل شكل به ابعاد ۶× ۵/۱۳ متر با ازاره های سنگی و ديوار های آجری قرار دارد كه مردم محل آنرا بقعه شيخ اسحاق مينامند. تاريخ احداث بنا را با توجه به گورستان مجاور و شيوه معماری ميتوان به دوره صفويه نسبت داد.
اين بنا از سه قسمت تشكيل يافته است : ايوان ـ مسجد ـ مقبره.
ايوان مشرف به شمال و دارای دو ستون چوبی است. مسجد به شكل مستطيل و با پوشش تخت چوبی به ابعاد ۵/۶ × ۵/۴ متر و نهايتاً مقبره كه در جنوبی ترين قسمت بنا واقع شده و آسمانه آن گنبد كروی بلندی به ارتفاع تقريبی ۱۱ متر ميباشد. در قسمت بالای ورودی سنگ نبشته ای به خط ثلث وجود دارد كه نام بانی آن است و امروزه قسمتی از آن از بين رفته است.
مقبره در گورستان قديمی روستای خانقاه واقع شده كه سنگ قبرهای باقيمانده از پركارترين آثار حجاری قرون ۹ و ۱۰ ميباشد.
با سلام .. لازم است بقعه ارمیای نبی و قله آیراق لی با ارتفاع ۲۹۰۰ متر در روستای زیبای جیقه هم بع زیبایی های شهرستان افزوده شده و معرفی گردد. با تشکر
با سلام لازم به ذکر هست که روستا اینچه کندی نزدیک آب معدنی اوکوز داغ واقع شده که یکی از روستاهای قدیمی که به زیبایی انجا افزون گرده حتما از این روستا هم به قسمت گردشگری اضافه شود.