جاذبه های گردشگری حاجی آباد

حاجی‌آباد، شهری در استان خراسان جنوبی و مرکز شهرستان زیرکوه است.

حاجی‌آباد در میانه راه شهر قائن به دَقّ پِترِگان و مرز افغانستان واقع شده‌است. منطقه حاجی‌آباد با خشکسالی روبه‌رو است و احداث خط لوله آبرسانی آبیز در مسیر رودخانه حاجی‌آباد از طرح‌های بهبود وضعیت آب در این منطقه است.

تاریخچه

کارشناسان باستان‌شناسی از شهری تاریخی در دق پترگان نام می‌برند که همان یزودیه (یزدان) قدیمی‌ترین اثر باستانی در پترگان می‌باشد. یزدان واقع در دق پترگان طی قرون سوم تا پنجم هجری قمری آباد و بارونق بوده و این شهر باستانی بر اثر زلزله یا سیل در عمق دو متری خاک مدفون شده‌است.

وجه تسمیه حاجی آباد

پس از متروکه شدن قنات قدیمی موجود در این مکان، مرحوم حاج محمد علم کامرانی جد امام جمعه فقید این شهر با کمک تعدادی اهالی گازار و شاهرخت نسبت به احیاء قنات اقدام نموده و اولین قلعه حاجی‌آباد را بنا نهاده‌است و این شهر بر همین اساس حاجی‌آباد نامیده شده‌است. قلعه ساخته شده توسط حاج محمد علم تا قبل از زلزله سال ۷۶ وجود داشت و بعد از آن کاملاً تخریب شده‌است.

دیدنی های حاجی آباد

روستای اردکول

روستای اردکول از توابع بخش مرکزی شهرستان زیرکوه، در 15 کیلومتری شهر حاجی آباد و 100 کیلومتری قاین قرار داره، که به دلیل کوه های سر به فلک کشیده، آب فراوان و خاک حاصلخیز روستایی خوش آب و هوا و سرسبزه. بیشتر اهالی این روستای 600 نفره کشاورز و دامدار هستن و محصول اصلی آن ها زعفران و زرشکه و به جز میوه های گرمسیری و مرکبات، بقیه میوه ها در اردکول کشت می شه. خونگرمی و میهمان نوازی از ویژگی های مردم مومن و فعال این روستاست و تقدیم 12 شهید، ثمره فعالیت های انقلابی اهالی اردکوله. این روستا سال 76 بر اثر زلزله 100 درصد تخریب شد و از جمعیت 800 نفره آن، 209 نفر در زلزله جان باختند و بعد از آن هم حدود نیمی از جمعیت اردکول در حاجی آباد سکنی گزیدند و بقیه در روستا ماندند تا دوباره آن را بسازند.

روستای اسفاد

روستای «اسفاد» از توابع شهرستان زیرکوه استان خراسان جنوبی است. این روستا در فاصله ۱۰۲ کیلومتری از شهرستان قائن و فاصله ۱۵ کیلومتری از مرکز شهرستان زیرکوه (شهر حاجی آباد) قرار داد. روستای اسفاد از شرق به بیابان منتهی است، از غرب با رشته کوه شاسکوه همجوار است، از جنوب با روستای میرآباد و از شمال با روستای آبیز همسایه است. اسفاد دارای آب و هوایی بسیار مطبوع بوده و محدوده جغرافیایی این روستا منطقه ای به مختصات ۳۳ درجه و ۴۴ دقیقه و ۶ ثانیه شمالی و ۵۹ درجه و ۵۶ دقیقه و ۲۵ ثانیه شرقی است که بر روی کوهپایه های رشته کوه شاسکوه واقع شده و دارای زمینی آبرفتی و بسیار حاصلخیز می باشد. تنوع گیاهی در این منطقه نیز بسیار زیاد و قابل توجه است؛ که البته با واقع شدن خشکسالی های پی در پی و کمبود بارندگی کاهش چشمگیری در سطح کمی و کیفی رویش، رشد و باروری گیاهان این منطقه مشاهده می شود. محصولات زراعی و باغبانی متنوعی در این روستا تولید می شود و باغبانی و کشاورزی در این روستا متکی به آب قنات می باشد که آن هم بسیار کاهش یافته است. محصول اصلی روستا زعفران می باشد که از مرغوبیتی مثال زدنی برخوردار است. سابقه تاریخی و فرهنگی «اسفاد» چندان روشن نیست.

کتاب «تاریخ حافظ ابرو» تالیف شهاب الدین عبدالله خوافی قرن نهم ذیل ولایت زیرکوه قاین از توابع قهستان از قریه اسفاد نام برده است. این روستا به لحاظ نزدیکی به آبیز که سابقه طولانی داشته و نیز به خاطر داشتن قنات پر آب و موقعیت خاص خود که مسلط بر دشت است دارای سابقه سکونت از اوایل ظهور اسلام و شاید قدیمی تر باشد. بعید نیست در دوره ساسانی ناحیه آبیز و اسفاد که چشمه ها و قناتهای بزرگی داشته مورد توجه فرماندهان و امرا واقع شده باشد. «درخت سرو کهنسال اسفاد» در سال ۱۳۹۴ در فهرست میراث طبیعی- ملی ثبت گردید. این درخت کهنسال در میان زمین های کشاورزی روستا واقع شده و دارای ظاهری بسیار زیبا و منحصر به فرد است. تنه دارای گره ها و پیچ خوردگی های زیادی بوده و در سمت شرق توخالی می باشد. تنه این درخت از فاصله ۵/۲ متری از سطح زمین به ۴ شاخه فرعی تقسیم شده که محیط بزرگترین شاخه آن ۵/۲ متر است. این درخت با محیط تنه ۴۰/۸ متر از سطح زمین و ۳۰/۷ متر از ارتفاع برابر سینه و ارتفاع ۱۹ متر از نظر مردم منطقه بسیار ارزشمند و قابل احترام بوده و در گذشته از چوب این درخت جهت هیزم پخت و پز نذری در ایام خاص استفاده می شده است. «قنات اسفاد» نیز از دیگر ویژگی های روستای اسفاد است. طول این قنات ۵۵۰ متر است و تعداد ۱۰ میله چاه دارد. عمق مادرچاه این قنات، ۱۲ متر و فاصله مظهر تا محل آن ۶۰۰ متر می‌باشد. دبی این قنات ۵ لیتر بر ثانیه است و اراضی تحت کشت این قنات ۱۰ هکتار می‌باشد. «قلعه اسفاد» از دیگر جاذبه های طبیعی روستای اسفاد است.