دالکی شهری است در استان بوشهر ایران. این شهر به دلیل قرارگرفتن در کنار مسیر ارتباطی بنادر استان بوشهر با نواحی داخلی ایران از قدیم دارای اهمیت و رونقی نسبی بوده‌است. وجود چشمه آب شیرین در شمال دالکی و عبور رودخانهٔ دالکی از کنار این محل از دیر باز سبب سکونت در این ناحیه شده‌است. آثار یافته شده در نخلستان‌های دالکی و نقاطی همچون قلعهٔ دختر دلیلی بر این مدعاست.
جاذبه های دالکی
آبگرم دالکی
استان بوشهر به سبب داشتن جذابیت های مهم گردشگری و آب و هوای مناسب مقصد اصلی گردشگران در جنوب ایران است. هفت چشمه آبگرم در استان بوشهر با خاصیت درمانی هر سال میزبان هزاران گردشگر نوروزی است.
آب چشمه دالکی نیز در این استان، در دامنهٔ کوه از نقاط مختلف زمين و از شکاف سنگ هايى که از مارن و گچ تشکيل شده اند، جاری شده و موقع خروج سطح زيادى را پوشانده و نهر بزرگی را شکل می دهد که پس از عبور از زمین های مجاور به سمت غرب جریان یافته به رودخانه دالکی می ریزد و باعث خراب شدن کیفیت آب این رودخانه می گردد.
آبگرم دالکى که در کنار جاده واقع شده آبدهی نسبتا زیادی دارد که در حدود ۱۸لیتر در ثانیه است. آب این چشمه در ردیف آب های سولفات کلسیم، کلرورسدیم و گوگردی دارای منیزیوم گرم است.
خواص درمانی آبگرم دالکی
آبگرم دالکی باعث گرم شدن غلظت صفرا، اتساع عروق، رفع امراض پوستی، بهبود بیماری های مجاری تنفسی و روماتیسم شده و برای درمان برخی از بیماری های زنانه نیز مورد استفاده قرار می گیرد. با این که این چشمه دارای خاصیت درمانی زیادی است متاسفانه استفاده مناسبی از آن نمی شود. قسمتی از آن تبخیر شده و مابقی به داخل رودخانه ریخته می شود.
رود دالکی
رودخانه دالکی از رودخانه های جاری در استانهای فارس و بوشهر است. ارتفاعات دشت ارژن در غرب شیراز، سرچشمه رود دالکی می باشد. این رود پس از دریافت آب رودخانه های سرخون و شیرین رود و اتصال به رودخانه شاپور، در نزدیكی روستایی به نام رمله به خلیج فارس می ریزد. جغرافی نویسان در گذشته، رودخانه دالکی را به نام رود اخشین نیز نامیده اند.
رود دالکی به ویژه در قسمت های شمالی برازجان باغات و نخلستان های وسیعی را سیراب می کند و به واسطه كیفیت مناسب آب، استفاده های كشاورزی زیادی از آن به عمل می آید. رود دالکی در قسمت علیا به جز درحوالی برازجان به دالکی شهرت دارد ولی پس از دریافت آب شاهپور، حله نامیده می شود. این رود در مناطق کوهستانی پر تلاطم ولی در ناحیه هموار دشتستان نسبتا آرام است.
رودخانه دالکی رودی دائمی به طول ۲۲۵ کیلومتر است که شیب متوسط آن ۰/۸ درصد است. این رود که حوزه آبریز آن حله می باشد در مسیر خود که به سمت جنوب غربی است، از شهرستان های کازرون، دشتستان و بوشهر در استان های فارس و بوشهر عبور می کند.
این رودخانه از ارتفاعات بین دریاچه فامور و دشت ارژن در غرب شیراز سرچشمه می گیرد و پس از عبور از شهرستان کازرون وارد دشتستان می شود. رود دالکی پس از مشروب نمودن اراضی مزارعی، بی براه، سرقنات و دالکی به جریان خود ادامه داده و پس از ترکیب با آب چشمه های گوگردی که از کوه های مجاور آن سرچشمه گرفته و به آن سرازیر می شوند، در محلی به نام چم درواهی واقع در ۱۵ کیلومتری شمال برازجان به رودخانه شاپور پیوسته و در نزدیکی روستایی به نام رمله به خلیج فارس می ریزد. آب آن به علت گذشتن از اراضی نمکی مایل به شوری است.
کاروانسرای دالکی
در ۱۸ کیلومتری شمال شهر برازجان در کنار راه قدیمی شیراز به بوشهر و در وسط شهر دالکی آثار زیبایی بر جای مانده از اواخر دوره قاجار به نام کاروانسرای دالکی وجود دارد. این کاروانسرا به دستور مشیرالدوله والی وقت فارس بنا شد. عمده مصالح تشکیل دهنده آن قلوه سنگ‌های رودخانه‌ای و ملات گچ است. در چهارگوشه بیرونی کارون سرا برج‌هایی قرار گرفته که دارای تزیینات گچ بری هستند و روزنه‌هایی در این برج‌ها منظور شده‌است.
این اثر تاریخی در یک طبقه بوده، در چندین مرحله مورد مرمت واقع شده‌است و به شماره ۲۰۸۳ در شماره آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌است.
پل مشیر
پل مشیر که از پل‌های بزرگ و زیبای ایران به شمار می‌رود، بر روی رودخانهٔ دالَکی در استان بوشهر ساخته شده است. در همه جای ایران و جهان در بارهٔ ساختمان‌های بزرگ و قدیمی حکایاتی نقل می‌شود که معمولاً آمیزه‌ای از حقیقت و افسانه است. در مورد پل مشیر حکایتی شنیدنی بر سر زبان‌هاست.
موقعیت پل مشیر
پل مشیر بر روی رودخانهٔ دالکی قرار دارد. به همین سبب و هم به دلیل این که نزدیک‌‌ترین شهر به آن شهر دالکی است، پل دالکی هم خوانده می‌شود. بنا بر این هم رودخانه، هم این پل، نام خود را از شهر کوچک دالکی برگرفته‌اند. رودخانهٔ دالکی از رودهای مهم و پر آب استان فارس و بوشهر است. این رودخانه در پایین دست در نزدیکی روستای دورودگاه پس از پیوستن به رودخانهٔ شاهپور تشکیل رودخانهٔ هِلِّه می‌دهد. رودخانه‌ی هله در نزدیکی خلیج‌فارس در تالاب هله پخش می‌شود و پس از آن در نزدیکی بندر بوشهر به خلیج فارس می‌ریزد. فاصلهٔ پل مشیر از شهر دالکی به خط مستقیم یک فرسخ (۵/۶ کیلومتر) و از طریق جاده کنونی دو فرسخ (۱۲ کیلومتر) است. پل مشیر از شهر برازجان (ورازگون) از طریق جاده پنج فرسخ (۳۰ کیلومتر) فاصله دارد.
وضعیت کنونی پل مشیر
پل مشیر به مدت بیش از یک سده تنها پل روی رودخانه‌ی دالکی بود که راه اصلی شیراز به برازجان و بوشهر را در دو سوی رودخانه به هم متصل می‌کرد. با تغییر مسیر جاده و احداث تونل‌ها و پل‌های نوین در نیمه‌ی نخست دهه‌ی پنجاه، رفت و آمد مسافران و خودروها از روی پل مشیر قطع شد. طوری که امروزه مسافرانی که از شیراز عازم بوشهر و برازجان هستند در دو فرسنگی مانده به شهر دالکی، پل مشیر را در سمت راست خود و در کنار جاده می‌بینند. از پل مشیر در سه چهار دهه‌ی اخیر برای عبور خط لوله‌ها‌ی آبرسانی به بوشهر و رفت و آمد کارکنان سازمان آب منطقه‌ای فارس استفاده می‌شده که نگهداری از خط لوله آبرسانی را به عهده داشته‌اند. بر اثر بی‌توجهی به سازه‌های قدیمی و احساس بی‌نیازی به این پل، امروزه قسمت‌هایی از تاق آجری و سنگی چند دهانه‌ی آن، بویژه دهانه‌های اول و آخر آن فرو ریخته و بیم آن می‌رود که این تخریب‌ها به سرعت گسترش یابد. پل مشیر، هم به لحاظ تاریخی و هم به دلیل حکایت چگونگی ساخت آن ارزش حفاظت و مرمت دارد. به خصوص این که در استان نوین بوشهر آثار باستانی فراوانی وجود ندارد که پل مشیر در میان آن‌ها گم باشد و بتوان از آن چشم پوشی کرد. سازمان آب منطقه‌ای فارس در سی سال گذشته چند بار پایه‌های آن را مرمت کرده است. مشکل کنونی پل مشیر تاق‌های عظیم و سنگین آن است که در حال فروریختن است. شایسته است مردم و مسئولان استان بوشهر هر چه زودتر به ترمیم تاق‌های پل مشیر بپردازند و از آن حفاظت کنند و این بنای زیبا را به همگان معرفی نمایند و راهی فرعی و ایمن برای دسترسی گردشگران به آن احداث نمایند.
