بنر هدر

مسجد و مدرسه كریم ایشان

نویسنده:

سمیرا هادی

در تاریخ:

ساختمان مسجد و مدرسه کریم ایشان از جاذبه های شهر کلاله است که متعلق به دوره قاجاریه است و بر اساس تاریخی که بر سردر ورودی مدرسه کتابت شده، در سال ۱۳۲۸ هجری قمری ساخته شده است. مسجد و مدرسه کریم ایشان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

مسجد و مدرسه كریم ایشان

مسجد کریم ایشان

این مسجد در سال ۱۳۲۸ هجری قمری ساخته شده است، و با اینکه زیاد قدمتی ندارد، اما خصوصیات بناهای قدیمی تر در آن راه یافته است. بناهای آن ترکیبی از ویژگی های بناهای دیدنی آسیای مرکزی و معماری ایران است. طول آن در حدود ۱۷ و عرض آن در حدود ۱۳ متر است.
ساختمان آجری مسجد که عاری از هرگونه تزئین می باشد ، با نقشه ی ( پلان تیپ) مربع- مستطیل بنا شده است. این مسجد شامل یک شبستان با در ورودی در جبهه جنوبی می باشد که سقف آن بوسیله چهار گنبد پوشش یافته است. گنبد ها از نظر معماری قرینه یکدیگر، بسیار دقیق، منظم و به شکل بسیار زیبایی بنا شده است.

در مجاورت مدرسه ی كریم ایشان و در جبهه جنوب شرقی آن ، مكانی تحت عنوان « عیدگاه» برای انجام فرایض نماز عید فطر، عید قربان و نماز جمعه ساخته شده که دارای پلان هندسی چند ضلعی و سقف دو طبقه مصطبه ای شكل و عاری از تزئینات است.

مسجد و مدرسه كریم ایشان

مدرسه کریم ایشان

مدرسه کریم ایشان که در نزدیکی مسجد و در ضلع جنوب غربی آن است به شکل زیبایی با پلان چهار ضلعی یا مربع شکل ساخته شده است. « ابعاد ساختمان مدرسه در حدود ۳۰ متر است و زیربنای آن حدود ۱۰۰۰ مترمربع و ضخامت جرز دیوارهای آن در حدود ۱ متر است ، که به وسیله آجرهای ضخیم ساخته شده است و شامل یك حیاط و تعداد ۲۳ حجره است.»
بر سردر ورودی مدرسه یک بیت شعر نوشته گردیده است، که ماده، تاریخ ساخت مدرسه را بیان می کند. با حساب کردن دو واژه ی (وطن غریبان) در حروف ابجد تاریخ ۱۳۲۸ ه.ق استخراج می شود:
مدرسه ایشان سید قلیچ عزیزان ……….. تاریخ این بگویم باشد وطن غریبان

به استناد یك بیت شعر كه بر روی سردر ورودی مدرسه كتابت شده است، بانی مدرسه « سید قلیچ ایشان » است، كه پس از احداث مدرسه تولیت ان را به عهده می گیرد. پس از ایشان فرزندان ارشدش حاج كریم ایشان و پس از نامبرده سید محمد ایشان متولی مدرسه می شوند. این سمت كه نسل اندر نسل متولی آن فرزندان بانی مدرسه خواهد بود، ادامه خواهد داشت. به عبارت دیگر پس از گذشت متولی، تولیت مدرسه به فرزند ارشد ذكورش می رسد، لازم به ذكر است كه آرامگاه بانی مدرسه یعنی سید قلیچ ایشان در مجاورت مدرسه و در بالای جاده ( كلاله- مراوه تپه ) قرار دارد.

مسجد و مدرسه كریم ایشان

دو گلدسته کوچک نمای بیرونی سردر را آراسته است. علاوه بر این دو گلدسته، چهار گلدسته ی بزرگ در چهار گوشه ی ساختمان مدرسه ساخته اند، که بر زیبایی مدرسه بسیار افزوده است. دیوار و گلدسته ها و طاق ها و طاق نماها و پوشش کف حیاط و بام از آجرهایی است که ابعاد برخی از آنها ۲۰*۴۰ سانتیمتر است.
درگاه ورودی دو طبقه است. طبقه ی دوم این بنا كه از دو طرف آن جهت دسترسی به آن پله می خورد، مكان مخصوصی دارد كه به نظر می رسد ، مكان امام جماعت و مدرس مدرسه بوده است. در قسمت دیوار داخلی آن اشكال تزئینی انواع میوه ، ظروف و اسلحه نقش بسته است. این اتاق به وسیله پنجره هایی از جهات شرقی و غربی به محوطه ی مسجد و مدرسه چشم انداز دارد. نمای خارجی و اضلاع طرفین سردر ورودی را طاق نماهای آجری می پوشاند. راه دسترسی به طبقه ی بالا اتاق درگاه ورودی و داخل گلدسته ها توسط توسط پله هایی صورت می گیرد، كه این پله ها در داخل طرفین مدخل ورودی و نیز در چهار گوشه حیاط مدرسه تعبیه شده است. راه دسترسی به پشت بام حجره ها نیز از طرفین مدخل ورودی از خارج بنا می باشد. محل پله ها در ساختمان مدرسه به شكلی است كه در هنگاه ورود به مدرسه به چشم نمی خورد.
در زوایای اضلاع خارجی مدرسه، برج هایی آجری نیم دایره با آثار مناره های آجری به چشم می خورد. به طور كلی ساختمان مدرسه و مسجد كریم ایشان در پیشتر ، از استحكام قابل توجهی برخوردار بوده است. ولی بر اثر مرور زمان بویژه در زلزله سال ۱۳۴۸ خورشیدی صدمه فراوان دیده است.

محصولات سفر

دیدگاه خود را بنویسید