مسجد جامع گرگان یکی از جاهای تاریخی شهر گرگان است.موقع گشت و گذار در بازار نعلبندان اگر دلتان خواست یکی از بناهای به جا مانده از سلجوقیان را از نزدیک ببینید، سری به مسجد جامع گرگان که همان داخل بازار است، بزنید.
با توجه به وجود مناره آجری دوره سلجوقی، بنای اولیه مسجد نیز به همان دوره تعلق دارد و در دوره‌های بعدی به طور گسترده بازسازی، تعمیر و تزیین شده است.در حال حاضر به غیر از مناره، اثر دیگری از بنای اولیه مسجد برجای نمانده است. بیشتر بازسازی‌ها در دوره تیموری، صفوی و دوره حاضر صورت گرفته است.
ترکیب آجر و کاشی به کار فته در این مسجد ، کاشی‌های هفت رنگ، مناره آجری آن و خطوط کوفی نوشته شده روی مناره ها، مسجد جامع گرگان را در شمار دیدنی ترین مساجد شمال قرار داده است.
بنای مسجد با طرح مربع مستطیل، وسعتی حدود هزارو شش صد متر مربع را در برمی‌گیسرد و شامل صحن وسیع مستطیل شکل، ایوان‌های شرقی و غربی، شبستان‌های چهارگوشه بنا، ورودی‌های شمالی و جنوبی، مناره دوره سلجوقی و کتیبه‌ها و سنگ‌نوشته‌های تاریخی است.
مناره آجری بنا با طرح استوانه‌ای تزیین آجرکاری و کتیبه کوفی آجری دارد و قابل مقایسه با دیگر مناره‌های دوره سلجوقی است.به نظر می‌رسد که بخش فوقانی منار ویران شده و به جای آن یک مأذنه چوبی در دوره‌های بعد جایگزین شده است.
از آثار نفیس و تاریخی مسجد می‌توان به در و منبر چوبی منبت‌کاری شده و فرامین و سنگ نوشته‌های پادشاهان صفوی و افشاریه اشاره کرد.در قدیمی و منبت مسجد کتیبه‌ها و کنده کاری‌های زیبایی دارد که برای نگهداری و حفاظت برداشته شده و به جای آن در جدیدی قرار داده شده است.
منبر نفیس و تاریخی مسجد نیز دارای کتیبه‌هایی است که براساس متن آنها، این مسجد و منبر یک بار در سال هشت صدو نود و پنج ه.ق در زمان پادشاهی معین‌الدین ابوالقاسم بابر- حاکم هرات- توسط امیر باباحسن- فرماندار استرآباد تعمیر و بازسازی شده.و بار دیگر در سال هزارو هجده هجری قمری در زمان شاه عباس اول توسط قطب‌الدین احمدبن ملا علی استرآبادی و سرانجام به سال هزار و یک صد و پنجاه و هفت هجری قمری در زمان نادرشاه افشار توسط حاجی قربان آقا- ناظر محمدحسین خان قاجار بیگلربیگی استرآباد- مجددا تعمیر و بازسازی شده است. فرامین و وقف‌نامه‌های موجود در مسجد دارای تاریخ‌هایی از اوایل دوره صفوی تا اوایل دوره قاجاریه است و موضوعات مختلفی را شامل می‌شود.
گذر زمان و رطوبت صدمات زیادی را به قسمت بدنه سمت راست این منبر زده که به خاطر نزدیکی با دیوار ایجاد شده است. در این منبر سه کتیبه دیده می شود که قدمت آن ها به زمان تیموری و افشاری برمی گردد و به خط نسخ، نستعلیق و ثلث به رشته ی تحریر در آمده اند. در قسمتی از این منبر تاریخ ۸۵۹ هجری قمری دیده می شود که به خوبی قدمت بلند این مسجد را نشان می دهد.
در اطراف این مسجد جامع در گذشته قبرستانی بزرگ وجود داشت که امروز بیشتر بخش های آن از بین رفته و فقط در حاشیه ی غربی و جنوبی مسجد قسمت کوچکی از آن به جای مانده است. این طور که معلوم است معماران ترکمنی این مسجد را ساخته اند اما اینکه مسجد به دستور چه کسی ساخته شده مشخص نیست. با نگاهی به کتاب تاریخ پنج هزار ساله گرگان و استرآباد به راحتی می شود فهمید که این مسجد به دست معماران ترکمن ساخته شده و ترکمن ها در تاریخ گرگان چه نقش پر رنگی داشته اند.
