شهرستان مبارکه نگین سبز استان اصفهان یکی از شهرستانهای بسیار مهم فرهنگی، صنعتی و کشاورزی ایران در استان اصفهان است. این شهرستان در ۵۰ کیلومتری جنوب غربی اصفهان، ۳۵ کیلومتری شمال غرب شهرضا و حدود ۴۵ کیلومتری شرق بروجن واقع شده است.
در این شهرستان بالغ بر چهارصد واحد صنعتی وجود دارد که از جمله مهمترین آنها می‌توان مجتمع فولاد مبارکه شرکت سیمان سپاهان دیزیچه، شرکت پلی اکریل، شرکت قند نقش جهان، شرکت چینی زرین ایران، و… را نام برد.
بی شک، مهمترین جاذبۀ طبیعی این شهرستان، حاشیۀ زیبا و فرحبخش زاینده رود است؛ این ساحل با مزارع آباد و درختان فراوان و مناظر اعجاب انگیز آن، هر بیننده ای را مسحور ساخته و رنج و خستگی زندگی شهرنشینی را از دل وی می زداید.
شهرستان مبارکه از نظر جاذبه های طبیعی با برخورداری از 16 جاذبه طبیعی شناسایی شده، رتبه اول را در استان اصفهان به خود اختصاص داده است؛ جاذبه های طبیعی این شهرستان عبارتند از: چشمه تنگ دوزان، چشمه حوض ماهی، سد نکوآباد، مقبره پیر حاجات، قلعه بزی، غارهای تاریخی قله بزی، بیشه زارهای پارک ساحلی سرارود، چشمه های حوض ماهی -چشمه سنجدی – چشمه لیلا و قنات حسن آباد بیدگان- قنات امین آباد- چشمه تنک بیدکان- چشمه کرکوند- آسیاب آبی دولت آباد- درخت 500 ساله در شهر دیزیچه.
بیش از 800 اثر تاریخ در شهرستان مبارکه شناسایی شده است که تعداد 35 اثر تاکنون در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است؛ در بررسی های بعمل آمده در مورد بافت قدیمی شهر مبارکه، پس از شناخت محلات موجود قدیمی و تعیین حدود آن، مشخص شده که در مدرنترین بافت شهرسازی که امروز در جهان مطرح است سالها قبل در این شهر پایه گذاری شده است.
نام این شهر از آیه مبارک 30 سوره قصص اقتباس شده که عمه شاه عباس یعنی مریم بیگم این شهر را پایه نهاده و آباد کرده است و قبل از آن نام امین آباد داشته چرا که امین السلطان وزیر صفوی نیز در آبادانی این دیار و احداث قنات ها و حصار کشی و ساخت 4 دروازه باشکوه و استقرار اولین قبیله در این شهرهمت گمارده بود.
شهرستان مبارکه با 5 شهر طالخونچه ،کرکوند ،دیزیچه ،زیبا شهر ،مبارکه و شهر مجلسی در حاشیه زاینده رود گسترده شده وبا پارک های ساحلی نظیر سرارود و شهدای زینلی همیشه محلی امن برای آرامش مسافران وبهره بردن از جاذبه های طبیعی بوده است.
جاهای دیدنی مبارکه
پارک ساحلی سرارود
این پارک ساحلی یکی از جاذبه های دیدنی شهرستان مبارکه محسوب می شود این پارک زیبا در محله سرارود مبارکه و در حاشیه زاینده رود قرار دارد؛ در کنار این روستا یک پل قدیمی وجود دارد که بر روی یک رودخانه فصلی زده شده و یکی از آسیاب های قدیمی این روستا، اکنون تبدیل به یک سفره خانه سنتی شده که در کناره های رود خانه زاینده روده و آب و هوای مطلوبی دارد.
گشت و گذار در پارک ساحلی سرارود به همراه آسیاب قدیمی دولت آباد که با چرخش آب حرکت می کند ، وجود بیشه های زیبا، استخر قایقرانی، و ویلاهای شهرداری از جمله ویژگی های این پارک بسیار زیباست.
این پارک به وسعت۲۰ هزار متر مربع در سال ۱۳۷۰ توسط شهرداری مبارکه احداث شد.
غارهای حسن‌آباد قلعه بزی
این دو غار در کوه حسن‌آباد قلعه بزی در شهرستان مبارکه و در جنوب غربی شهر اصفهان قرار دارد؛ رودخانه زاینده رود از مجاورت این کوه عبور می‌کند که همین امر سبب سرسبزی و خرمی روستاهای اطراف آن شده است. مسیرهای صعود به قله این کوه بسیار سخت بوده و پیمایش آن نیاز به تخصص و تجهیزات لازم دارد.
غارهای این کوه مربوط به عهد پارینه سنگی میانی است و قطر دهانه آن حدود 16 تا 18 متر است و جزو غارهای طبیعی محسوب می‌شود که انسان از آن به عنوان محل سکونت خود استفاده کرده است.
در حفاری‌های غار، ابزارهای پارینه سنگی و نوع غذاهای مصرف شده، پیدا شده که همین امر مؤید این مطلب مبنی بر سکونت انسان در این غارها است.
بر فراز کوه قلعه بزی یک بنای تاریخی شبیه به قلعه، دیده می‌شود که به گفته برخی کارشناسان این قلعه مربوط به عهد سلجوقیان است و عده‌ای دیگر معتقدند این قلعه از آثار دوره ساسانیان است که در دوره سلجوقیان مرمت شده و مورد استفاده قرار گرفته است.
روستای حوض ماهی
روستای حوض‌ماهی، (Hoz Mahi) در نزدیکی شهرستان مبارکه و در 80 کیلومتری جنوب استان اصفهان واقع شده است. این روستا دارای 573 نفر جمعیت است ؛نام این روستا از حوضی گرفته شده است که در جنوب روستا و در نزدیکی کوهی به نام سکو پهن، قرار دارد. ابعاد این حوض تقریبا ۱۰ در ۱۰ متر و عمق آن نزدیک یک متر است، که معمولاً آب تا نیمی از عمق آن را فرا گرفته است. آب این حوض از چشمه‌ای در کنار آن فراهم می‌شود که تا کنون با وجود خشک‌سالی‌های متعدد جریان آب آن متوقف نشده است. این روستا از قدمتی بیش از 700 سال برخوردار است.
بر اساس عقاید و باورهای مردم ماهی‌های حوض واقع در این روستا، نباید مورد آزار قرار بگیرند و یا شکار شوند؛ همچنین در کنار حوض این روستا، زیارتگاه کوچکی وجود دارد که اهالی برای برآورده شدن حاجت‌های خود به آن توسل می‌جویند. اهالی روستا معتقد هستند که این زیارتگاه خوابگاه عُزَیر (Ozayr) نبی است. اهالی روستا معتقدند که چشمهٔ آب کنار حوض در اثر برخورد عصای عُزَیر نبی جوشیده است. این تپهٔ خونی در نزدیکی حوض، تپه‌ای با خاک قرمز رنگ که به گفتهٔ اهالی، محل کشته شدن حضرت یحیی یکی از پیامبران خداست.
قلعۀ نهچیر
این قلعه که در قسمت جنوب شرقی شهر قرار گرفته دارای عمارتها و دالانها و حیات های زیبا و با معماری سنتی است که در زمان شاه صفی الدین شکارگاه بوده و ستون های سنگی آن برای ساختمان حمامی آماده شده و هنوز پابرجاست.
حیات میانی و حیات خلوت این بنا و اتاق های تو در تو، پستوها، دالانها، هشتی های ورودی و تمام خصوصیات این بنا از بهترین نمونه های خانه سازی مناطق مرکزی ایران است و همچنین دو بادگیر برای اتاقهای نشیمن تعبیه شده است که در خانه سازی این منطقه کمتر سابقه دارد و در سال 1376 در فهرست ثبت آثار ملی ایران قرار گرفته است.
برج کبوترآباد و قلعۀ آسیاباد
برج های کبوتر 10 قلو و 18 قلو در محله لنج زیبا شهر مربوط به اواخر دوره قاجاریه از لحاظ سبک معماری در نوع خود کم نظیر است و در سال 1386 در فهرست ثبت آثار ملی ایران قرار گرفته است.
واقع در غرب مبارکه و حاشیۀ زاینده رود است که در سال 1386 در فهرست ثبت آثار ملی ایران قرار گرفته است.
حمام نو
این حمام در مرکز شهر مبارکه قرار دارد و به عنوان رستوران و نمایشگاه سنتی در حال استفاده است. قدمت آن نیز مربوط به دوران صفویه و در سال 1386 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
بوستان شهیدان زینلی مبارکه
بوستان شهیدان والامقام زینلی در شهر مبارکه از طرف بلوار خیام تا جاده مبارکه به طالخونچه امتداد دارد . ودر دامنه کوه معروف به شاه کوچک قرار دارد .وسعت این بوستان زیبا که شهر بازی شهر مبارکه نیز می باشد ۵۰۰۰۰متر مربع است این بوستان در نزدیکی بقعه امامزاده عزالدین محمد یا شاه کوچک می باشد . شهدای زینلی سه برادر شهید بوده اند که در جنگ تحمیلی به شهادت رسیده اند
سرداررشید اسلام حاج شعبانعلی زینلی در سال ۱۳۳۸ در مبارکه چشم به جهان گشوده و پس از طی دوران دبستان در دبیرستان امام خمینی (ره) مبارکه ادامه تحصیل داد. و در ضمن تحصیلات جهت امرار معاش به پدرش کمک می نمود و همه ساله تعطیلات تابستان و دیگر ایام تعطیل را کارگر بنایی یا کشاورزی بود. قبل از پیروزی انقلاب که در حالت نظام وظیفه بود با آگاهی و شناختی که از رژیم شاهنشاهی داشت همکاری جدی با دیگرانقلابیون همچون شهید جعفرزاده و شهید ربیعی در پخش اعلامیه های حضرت امام (ره)و افشا گری مفاسد رژیم منحوس پهلوی داشت و با فرمان امام(ره)مبنی بر فرار سربازان از سرباز خانه ها از پادگان باختران فرار کرده و به کردستان هجرت نمود. و مدت سه سال با اشرار و گروهک ها به مبارزه پرداخت و پس از مراجعت به مبارکه ازدواج نموده و در جهاد سازندگی مبارکه در دفع محرومیت روستائیان مشغول فعالیت گردید. این سنت حسنه ای است تا یاد وخاطر شهدای هشت سال دفاع مقدس را گرامی بداریم .
بوستان نقاشباشی
بوستان نقاشباشی در شهر مبارکه از بلوار شهید نصوحی تا بلوار خلیج فارس وتا محل فرمانداری شهرستان مبارکه ادامه دارد .
این بوستان سرسبز وزیبا در زمینی به وسعت حدود ۳۰۰۰۰متر مربع احداث شده است .با درختانی سر سبز وگل های قشنگ چشمان رهگذران را می نوازد .اداره فضای سبز شهر داری مبارکه در فصلهای مختلف سال اقدام به کاشت گلهای رز، مورت ،پریکانتا ،زرشک زینتی ،رزماری ،لا واندولا، یاس زرد ،به ژاپنی ،شب بو ،جعفری، تاج خروس ،همیشه بهار ،شمعدانی، شاه پسند ، می نماید به همین خاطر شهر زیبای مبارکه جلوه ای زیبا تر یافته است .بام گذاری این بوستان به نام هنرمند نقاش محمد باقر سمیرمی بوده است
محمد باقر نقاشباشی، ادیب، قلمدان‌ساز شاعر و نقاش دهنوی سمیرمی بوده که در دست‌نوشته‌هایش خود را محمد باقر دهنوی سمیرمی ملقب به نقاشباشی معرفی کرده است.
قلعه تاريخی لاو
اين قلعه تاريخی در روستای لاو در بخش مركزی شهر مباركه واقع گرديده و مساحت آن حدود ۳۶۰۰ متر مربع و قدمت آن مربوط به دوره قاجار است. قسمتهايی ازآن دارای سكنه و بخش عمده آن بصورت متروكه ميباشد. متاسفانه اين قلعه تاريخی بدست عوامل طبيعی در حال تخريب است و نياز به مرمت اضطراری دارد، لازم بذكر است حدود ده سال پيش مقداري اشياء عتيقه توسط اهالی در اين مكان كشف و مورد سرقت قرار گرفت. بدليل بافت تاريخی روستای لاو، در صورت مرمت اين قلعه و تبديل آن به يك ميهمان خانه سنتی اين مكان ميتواند پذيرای گردشگران زيادی باشد.
روستای حسن آباد مبارکه
روستای حسن آباد تنگ بيدکان از توابع دهستان گرکوند بخش مرکزی شهرستان مبارکه واقع در استان اصفهان می باشد اين روستا دارای آب و هوای خشک و نيمه خشک می باشد و ميانگين بارندگی حدود ۱۵۰ ميلی متر در سال است و فاصله آن تا شهرستان مبارکه ۱۰ کيلومتر و تا مرکز استان ۶۰ کيلومتر مي باشد روستای حسن آباد بيدکان يکی از بزرگترين روستاهای منطقه از لحاظ وسعت و جمعيت ميباشد که دارای چندين قنات به نام حسن آباد -باقرآباد-خيرآباد-جعفرآباد-بيدکان-تنگه بيدکان-حسين آباد-شرف آباد و چند قنات کوچک ديگر و چندين چشمه فصلی و دائمی از جمله چشمه بيدکان – چشمه دره شايان – چشمه کوج – چشمه تنگ باريکه و چند چشمه کوچک فصلی ديگر ميباشد .
روستای دستگرد مهرآوران
اين روستا از توابع بخش گرکن جنوبی شهرستان مبارکه می باشد و فاصله آن تا مبارکه ۱۲ کيلومتر و تا مرکز استان ۳۵ کيلومتر است و ارتفاع اين روستا از سطح دريا ۱۶۳۰ متر است.
دستگرد مهرآوران از شمال با اكبرآبادازجنوب زيباشهرواز شرق فخرآبادواز غرب با كوشكيچه همسايه می باشد اين روستا با وسعت ۲۵۰۰كيلومتر مربع و ۳ كيلومتر جاده خاكی و ۲ كيلومتر جاده آسفالته و۴۵۰ جريب زمين كشاورزی كه از ۹ حلقه چاه آبياری می شوند تعداد ۱۱۰۰ نفر و ۲۷۰خانوار رادرخود جای داده است .
روستای هراتمه
هراتمه روستای بخش گركن جنوبی است وسعت روستا ۱۲۰ هكتارو ۹۰هكتار زمين كشاورزی دارد كه اب اين اراضی از ۵۵ حلقه چاه تامين می گردد و و محصولات عمده آن هلو،برنج،گندم،جو ،كاهو،شليل ،زرد آلو،گيلاس می باشد.
روستا از امكاناتی چون دو مسجد به نامهای مسجد ابوالفضل و مسجد چهارده معصوم ودومدرسه ابتدائی صديقه كبری و راهنمايی خجسته ،دو شركت تعاونی باغداران و تعاونی مصرف ،يك شركت بسته بندی،پايگاه بسيج،پست بانك،خانه بهداشت می باشد و آب شرب اين روستا از چاه تامين می گردد.
فاصله هراتمه تا بخش ۵ كيلومتر تا مباركه ۱۵ كيلومتر و تا استان اصفهان ۲۵ كيلومتر است و از شمال با دارگان از توابع فلاورجان و روستاي زودان واز جنوب با فخرآباد از شرق با جوشان واز غرب با زاينده رود همسايه است دارای جمعيت ۱۳۳۵ نفروتعداد ۳۶۰خانوار بوده و ۶ شهيد ويك مفقودالاثر وپنج جانباز تقديم نموده است.
