قُهِستان شهری در بخش قهستان از توابع شهرستان درمیان استان خراسان جنوبی ایران است. این شهر، تا آذرماه سال ۱۳۸۷ به مرکز دهستان قهستان بود که در این تاریخ به شهر ارتقا یافت.
شهر قهستان یکی از شهرستان های گردشگرپذیر استان خراسان جنوبی بعد از شهرستان طبس گلشن است که دارای مناطق بکر، طبیعی و دارای آداب و رسوم خاص و کهن است .
این شهر یکی از زیباترین و در عین حال یکی از شهرهای بکر کشور است که با توجه به شیب کوه و محیط در دره ای تنگ به صورت پلکانی ساخته شده و بناهای آن را باغ های زرشک، گردو، بادام، زردآلو و انگور فرا گرفته است. شهر قهستان به علت قرار گرفتن در منطقه ای کوهستانی زمستان هایی سرد را پشت سر می گذارد. اغلب گردشگران ترجیح می دهند در فصل بهار دل پذیر و فصل شکفتن طبیعت به آن سفر کنند، برخی دیگر نیز فصل تابستان را انتخاب می کنند تا چند روزی به دور از گرمای شهرها سپری کنند.
جاذبه های قهستان
روستای سراب
روستای سراب در جنوب شرقی استان خراسان جنوبی ، شهرستان درمیان بخش قهستان واقع شده است که از مرکز استان ( شهر بیرجند ) ۱۰۰کیلومتر فاصله دارد . از جمله روستاهایی که در مجاورت آن قرار دارد گیت- تخته جان- خونیکسار می باشد . جمعیت روستا ۱۰۰ خانوار به تعداد ۴۰۰ نفر که به صورت ثابت ساکن می باشند ، این جمعیت در ایام تعطیل بالغ بر ۶۰۰ نفر می رسد . قدمت روستا به ۳۰۰ سال پیش بر می گردد . وجه تسمیه روستا : به دلیل سفره های آب زیر زمینی زیادی که این روستا داشته است و هر جای آن را چاه حفر می کردند به آب می رسیدند به آن “سر آب” (سراب) می گفتند . شغل اصلی مردم روستا کشاورزی و دامداری است که عمده محصولات کشاورزی روستا زرشک ، بادام و عناب است . این روستا دارای آب و هوایی سرد و معتدل و کوهستانی است . مردم روستا شیعه و سنی با اتحاد و همدلی در کنار همدیگر زندگی می کنند .
روستای درخش
درخش نامی آشنا و سرزمینی کهن در 65 کیلومتری شهر بیرجند مرکز استان خراسان جنوبی در منطقه ای کوهستانی بین دشت شیرکاب و رزگ و در دره ای خوش آب و هوا واقع شده است. زمستان آن بسیار سرد و تابستان از هوای مطبوع و دل انگیزی برخوردار است که بسیاری از مردم را به تفرج در دامن سرسبز خویش فرا می‌خواند.
ارتفاع این محل 2010 متر بالاتر از سطح دریاست و وجود کوهستان‌های مرتفع شمال و شمال غربی باعث گردیده که میزان نزولات جوی آن بیشتر از دیگر نواحی استان خراسان جنوبی باشد.
به لحاظ قدمت تاریخی نام درخش برگرفته از واژه ای باستانی است و در وجه تسمیه آن در فرهنگ قاطع آمده (درخش به معنای روشنی و فروغ و درخشندگی است. درخش نام آتشکده ای در ارمنیه و نام دهی در ولایت قهستان است) مضاف بر این وجود آتشکده ای خاموش بر بلندای کوه سراب معرف این هویت است که تاریخ آن را به قبل از اسلام مرتبط می‌سازد. به اعتقاد تاریخ نگاران, آتشکده درخش می‌تواند یکی از چهار آتشکده مهم ایران باستان باشد که توسط زرتشتیان بنا گردیده است.
ژنرال سرپرسی سایکس در کتاب (10 هزار مایل در ایران) نوشته است: زرتشتیان در ابتدای مهاجرت به قهستان آمدند. آنان پس از یک قرن اقامت در قهستان به جزیره هرمز کوچ کردند.
وجود روستاهایی مانند گیو, ده سلم، دستجرد، رودک، سراب، فریدون و درخش همه دال بر حضور زرتشتیان در این منطقه دارد.
از سال 226 هجری قمری تا سال 655 هجری قمری حکومت قهستان در دست 8 تن از حکام اسماعیلی بوده است. اسماعیلیان افزون بر 2 قرن در سرزمین قهستان حضور داشته اند که قلعه‌ها و استحکامات موجود در مناطق کوهستانی و سوق‌الجیشی حکایت از این امر دارد.
دو قلعه از قلاع اسماعیلیه در روستای درخش قرار دارد که از طریق تونل زیرزمینی به یکدیگر وصل می‌شده و هر یک به وسیله یکی از برجهای نگهبانی که بر فراز تپه شرقی روستا است به هم مرتبط بوده اند.
در کتاب (جغرافیای تاریخی خراسان) که توسط حافظ ابرو در دوره تیموریان نگارش یافته است آمده: (بلوک قهستان دارای 7 قریه و زیادت از صد مزرعه از توابع این ناحیه است و آورده اند که قریه درخش در این میان دارای 45 مزرعه می‌باشد).
مراسم عزاداری برای سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدا… الحسین (ع) و خاندان و یاران پاکش در این روستا از آنچنان اهمیتی برخوردار است که درخشی‌های ساکن شهرها و استانهای دیگر برای مراسم تاسوعا و عاشورای حسینی حتماً خود را به این روستا می‌رسانند. بعلاوه این دو روز فرصتی مناسب برای تجدید دیدار درخشی‌ها با یکدیگر است.
