فیروزه یکی از شهرستان‌های نیمه شمالی استان خراسان رضوی است. این شهرستان از شمال و شرق به بخش مرکزی شهرستان نیشابور، از جنوب به بخش میان جلگه نیشابور، از شمال غربی به بخش سرولایت نیشابور، و از غرب به بخش‌های مرکزی و مشکان شهرستان خوشاب و بخش مرکزی شهرستان سبزوار، محدود می‌گردد. این شهرستان بین ۳۶ درجه و ۳ دقیقه تا ۳۶ درجه و ۳۳ دقیقه عرض شمالی و ۵۸ درجه و ۹ دقیقه تا ۵۸ درجه و ۴۱ دقیقه طول شرقی گسترش یافته‌است. مرکز این شهرستان شهر فیروزه است که در ۲۰ کیلومتری شمال غرب شهر نیشابور و ۱۴۵ کیلومتری غرب شهر مشهد- مرکز استان- و ۱۱۵ کیلومتری جنوب شهر قوچان و ۹۰ کیلومتری شرق شهر سبزوار واقع است. این شهر از سطح دریای آزاد ۱۱۷۰متر ارتفاع دارد. شهرستان فیروزه بر اساس آخرین تقسیمات کشوری در سال ۱۳۸۶ دارای ۱۵۸۶ کیلومتر مربع وسعت و شامل دو بخش مرکزی و بخش طاغنکوه است.
زمین شناسی
تمام قسمت های دشت و هموار از آبرفت های دوره کواترنر( دوره چهارم زمین شناسی) و مخلوطی از شن و ماسه و خاک رس پوشیده شده است. گنبد های نمکی و لایه گچی در دهستان فیروزه که شرایط را برای ایجاد معادن گچ و نمک فراهم کرده ، نیز متعلق به همین دوره میوسن است.
بخش جنوبی دشت و حاشیه شمالی کالشور آبرفت ها و ماسه های بادی با درصد شوری بالا وجود دارد. وزش باد دیزباد (با جهت شرقی – غربی )در این منطقه سبب فرسایش خاک می گردد.
در کوه های غربی بیشتر سنگ های آذرین قلیایی دوره کرتاسه دیده می شود.در دامنه های جنوبی کو های شمالی آبرفت های دوره ائوسن که فرسایش کوه ها به وجود آمده شرایط را برای ذخیره آب هاي زیر زمینی فراهم کرده است.
تأثير وضعيت مورفولوژيکي منطقه بر روي استقرار سکونتگاهها به گونه اي است که در قسمت کوهستاني و دامنه اي روستاهاي معدود، با فاصله و جمعيت نسبتاً زياد و برخورداري از آب چشمه استقرار يافته و باغداري در آنها رواج دارد. برعکس در پهنه وسيع دشت روستاهاي متعدد با برخورداري از آب چاه و زراعت آبی محصولات يکساله استقرار يافته اند.
آب و هوا
از نظر آب و هوای شهرستان دارای آب و هوای معتدل کوهستاني است که البته بین نواحی کوهستانی و دامنه ها با دشت اختلاف دمای محسوسی وجود دارد. در قسمت های جنوبی شهرستان آب و هوا به شرایط بیابانی نزدیک می شود.
متوسط دمای هوای شهرستان با توجه به نبود ایستگاه هواشناسی، به کمک اطلاعات ايستگاه هواشناسي نیشابور (نزدیک ترین ایستگاه هواشناسی به منطقه) حدود 14 درجه سانتی گراد تعیین می گردد. بطور کلي دماي هوا از شمال به جنوب منطقه بطور محسوسی افزايش مي يابد.
متوسط بارش منطقه حدود 240 ميليمتر است که از 280 ميليمتر در ارتفاعات شمال غربی و غربی تا 220 ميليمتر در جنوب بخش مرکزی متغيير است.
در اين منطقه با توجه به همجواري دشت و کوهستان و تفاوت آب و هوايی بين آنها، بادهای محلی فراوانی می وزد که مهمترين آنها از سمت جنوب شرق و شرق ، باد ديزباد می باشد که در سمت جنوب بخش شديدتر است و از غرب و شمال غرب باد قوچان که نسبتاً خنک و مرطوب است منطقه را تحت تأثير قرار می دهند.
پوشش گياهی منطقه هم تحت تأثير اقليم و بويژه بارش قرار دارد که در بخش های شمالی و کوهستانی شرايط مناسب تری دارند و باعث گسترش فعاليت های دامداری در اين قسمت شده اند.
جاهای دیدنی فیروزه
یخدان بحرود
یخدان بحرود مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان فیروزه، بخش مرکزی، دهستان تحت جلگه، جنوب غربی روستای بحرود واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ دی ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۴۷۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
عمارت و باغ نشاط
باغ نشاط یکی از بزرگ ترین باغات تاریخی کشور در مجاورت روستای تقی آباد در شهرستان فیروزه (استان خراسان رضوی) است. این اثر تاریخی دارای 15 هکتار مساحت و مربوط به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی اول می باشد.
آقا بالا خان سالار معتمد گنجی از خوانین خراسان در اواخر حکومت قاجار این باغ و عمارت تاریخی را ایجاد کرد و استاد کمال الملک نیز بخشی از زندگی خود را در این مکان گذرانده است.
