معرفی شهر ممقان ، پايتخت نخودچی جهان

ممقان یکی از شهرهای استان آذربایجان شرقی است. شهر ممقان در حدود 35 کیلو متری جنوبغرب شهر تبریز و در مسیر جاده تبریز ـ مراغه  به فاصله 3 کیلومتر با جاده اصلی  واقع گردیده  است .  جمعیت این شهر در حدود  15000 نفر می باشد  و به زبان ترکی تکلم می کنند . غیر از زراعت ، عمده فعالیت  اقتصادی این شهر مربوط به صنعت نخود پزی است . در رابطه با  صنعت  نخود پزی که در حقیقت  همان تبدیل نخود سفید خام به نخود آجیل است ،  بیش از 1200  گارگاه کوچک فعالیت دارند که باعث اشتغال حدود 8000 نفر بطور مستقیم یا غیر مستقیم در این شهر گردیده است .

این شهر به علت وجود كارگاه های انبوه نخودپزی و تامين 99 درصدي اين محصول در آجيل صادراتی ايران به كشورهاي خارج، عنوان \\’پايتخت نخودچی جهان\\’ را يدك می كشد، اما در دهه های اخير تبليغات تاثيرگذاری در اين زمينه از سوی نهادهای مسوول انجام نشده است.

صنعت نخودپزی كه در ممقان قدمتی 60 ساله دارد، به بركت ذهن خلاق و مبتكر و دستان توانمند مردمانش و از كارگاه های كوچك خانگی پا گرفته و امروز در عرصه بازارهای جهانی توصيف بی مثالی برای خود دست و پا كرده است كه اگر با حمايت های دولتی همراه و از اين صنعت بسيار سودآور پشتيبانی های تسهيلاتی و معنوی لازم شود، بدون ترديد به يكی از مهمترين بخش های ارزآور كشور تبديل خواهد شد.

صنعت بومی و محلی نخودپزی به ويژه توليد اين محصول برای آجيل، يكی از نمادها و زمينه های بسيار تاثيرگذار براي تحقق اقتصاد مقاومتی است كه در شرايط كنونی اقتصادی كشور و تحريم های ظالمانه می تواند با اقدامات مناسب دولت و حمايت از توليدكنندگان و فعالان اين بخش، ضمن رونق بيش از پيش آن موجب توسعه صادرات و به تبع آن اشتغالزايی گسترده شود.

علی رغم اینکه منطقه آذربایجان  نسبتاً پر آب بوده و رودها و آبهای جاری در آن بسیار است ، ولی ممقان حتی از رود های جاری فصلی نیز بی بهره است و آب زراعی و شرب آن بوسیله حدود  صد رشته قنات که حدود سی رشته آن در داخل شهر، و ما بقی بیرون از آن  واقع گردیده اند ، تأ مین می شود و سرسبزی خویش را مرهون تلاش و پشتکار مردم  سختکوش خویش است .

این شهر از شمال  با شهرهای اسکو و  ایلخچی ، از جنوب با آذر شهر،  از  مشرق به کوههای سهند و از غرب به سواحل شرقی دریاچه ارومیه ، محدود است .برخی از کارشناسان ، نام ممقان را ترکیبی آریایی دانسته و بنا بر تشابه نام این شهر به نام های آریائی و …  قدمت این شهر را به پیش از اسلام  نسبت می دهند . ولی قدیمی ترین اثر  تاریخی موجود ، در حال حاضر متعلق به  مقبره « پیر جابر »  متعلق به قرن هفتم ه.ق است .   ممقان در قرن های هفتم و هشتم ، محل سکو نت  چند تن از عرفا و اهل معنا، بوده است و  « بابا جابر» یا پیر جابر، مرید «با با حسن سرخابی یکی از آنان  بوده است.  مقبره پیر حیران  و آثار باستانی روستای متروک « تورامین »  واقع در ده کیلومتری این شهر نیز از دیگر آثار تاریخی این شهر می باشد .

ممقان سابقه تاریخی بیشتری نسبت به شهر های اطراف خود دارد و چهارمین مدرسه استان آذر بایجان شرقی ، با نام « عنصری » در این شهر دایر شده است .  همچنین کتابخانه عمومی این شهر با  بیش از ده هزار جلد  کتاب در  نوع خود قابل تأمل است . وجود دانشگاه تربیت معلم آذربایجان در محدوده این شهر و تأسیس  دانشگاه آزاد و آموزشکده عالی سما  موجب گردیده تا این شهر به عنوان قطب فرهنگی در منطقه مطرح شود .
علاوه بر این ،  شهرت این شهر بواسطه تولیدات سوزن دوزی این شهر است که محصول دست زنان این منطقه است .  اغلب زنان این شهر، کم و بیش با این هنر آشنایی دارند که یا به عنوان یک شغل اصلی منبع  در آمد آنان را تشکیل می دهد  و یا به عنوان یک فعالیت جنبی، در اوقات فراغت خویش بدان می پردازند .