این امامزاده در خیابان صلاحالدین ایوبی در محلهی قدیمی سرتپوله واقع است. براساس روایات موجود این امامزاده شریفه، خواهر امام رضا(ع) است که در سفر آن بزرگوار به خراسان، در کردستان رحلت کرده و در این مکان به خاک سپرده شده است.
وجود مقبره هاجره خاتون در سنندج به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری استان جایگاهی برای دعا و نیایش و نذر و نیازهای مردم استان کردستان و زوار این بانوی گرامی است و مصداق بارز ارادت اهل سنت به پیامبر گرامی اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) است.
امامزاده هاجره خاتون خواهر امام رضا(ع) و فرزند امام موسی کاظم(ع) است که در سفر امام رضا(ع) به خراسان در سنندج رحلت نموده و در در محله قدیمی سرتپوله شهر سنندج به خاک سپرده شده است.
مسجدی در کنار مقبره امامزاده هاجره خاتون توسط «ملایعقوب » بنا شده که به اسم مسجد هاجره خاتون شهرت یافت. مرحوم حاج شیخ شکرالله پدر حاج شیخ عبدالله آن را مرمت کرد و مرحوم حاج جلالی فرزند مرحوم محمدصادق، یک دانگ از مغازههای پاساژ شهبازی را وقف مسجد هاجره خاتون کرد.
مسجد و زیارتگاه هاجره خاتون یکی از مهمترین مسجدهای شهر سنندج محسوب میشود که توسط «عارف حاج شیخ شکرالله» مشهور به «شهباز سنهدژ» بازسازی و توسعه یافت و موقوفات زیادی را برای این مجموعه در نظر گرفت.
استفاده از معماری سبک کردستانی در ایجاد ایوان ستوندار در سمت جنوب از دیگر ویژگیهای این بنای تاریخی است. استفاده از گچبریهای زیبا و نقوش پیدرپی گل و گیاه که به وسیله استادان و هنرمندان بزرگ تزیین شده از دیگر ویژگیهای این مکان است.
بافت تاريخی و فرهنگی اين مقبره همواره موجب شگفتی و تأثيرگذاری شگرفی بر بازديد كنندگان و زائران اين حرم از سراسر كشور بوده است. مقبره اين بزرگوار بر اساس اعتقادات مردم اهل سنت كردستان و مسلمانان اهل سنت ساخته شده و به شكل ويژه ای نشانگر ارادت و محبت ويژه مردم سنندج و استان كردستان به اين امامزاده و ائمه اطهار(ع) در طول تاريخ بوده است.
این مسجد دارای دو درب ورودی در اضلاع غربی و شرقی یعنی مسیر بازارچه سرتپوله است. در قدیم مردم به زنجیر درب غربی دخیل میبستند و از روح طاهره هاجره خاتون مدد میجستند.
مسجد و مقبره هاجره خاتون که از جاذبه های مذهبی سنندج می باشد ، با شماره ۲۷۷۰ در تاریخ ۱۹ مرداد ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است .
تاریخچه مقبره هاجره خاتون
تاریخ مردوخ به اینکه در محل مقبره هاجره خاتون، خواهر امام رضا (ع) مدفون است اشاره شده اما مشخص نیست که خواهر امام رضا چه وقت و در چه سالی به سنندج آمده و در آن جا دفن شده است، زیرا زمان زندگانی امام رضا و ایجاد سنندج فاصلهی زمانی زیادی دارد.
شخصی به نام الله یعقوب مسجدی در این مکان بنا نهاده است و بعدا آن مسجد به نام مسجد هاجره خاتون معروف شد و سپس حاج شیخ شکرالله تعمیر آن را به عهده گرفت؛ این مسجد به واسطهی قرب جوار آن به امامزاده هاجره خاتون تا ظهور دولت پهلوی بست بود و مردم از ظلم و جور حکام و تعدی متنفذین محلی در آن جا بست می نشستند و عده ای هم از ترس جانشان بدانجا پناهنده میشدند و به خواهش شیخ شکرالله مورد عفو قرار می گرفتند و بعدا علی اکبر خان شرف الملک، روستای ساتیله را برای مسجد مزبور وقف کرد و نیز عده ای از متمولان خیرخواه باغاتی برای اعاشهی امام و خادم و معتکفان و واردان به مسجد وقف کردند.
بازسازی مقبره هاجر خاتون
مقبرهی هاجره خاتون در سال 1389هجری شمسی توسط ادارهی کل اوقاف و خیریه استان کردستان بر آن ضریح و بارگاهی ساخته شد. به دلیل بردن کتیبهی این امامزاده به سازمان اوقاف، کتیبهای که شناسنامه و نشان از تاریخچهای بر آن باشد وجود ندارد به همین دلیل بیشتر به منابع موجود و سخنان و تحقیقاتی از اهالی و متولی این امامزاده اکتفا میشود.
در ايام مختلف سال به ويژه مناسبتهای ملی و مذهبی شاهد بازديد گسترده زائران و گردشگران بسياری از نقاط مختلف كشور و حتی ديگر كشورهای اسلامی همسايه در این مکان هستيم كه بر نورانيت و معنويت اين مكان مقدس میافزايد.