باغ شاهزاده ماهان کرمان یکی از بهترین و بی‌نظیرترین باغ تخت‌هایی است که در یک منطقه کویری می‌تواند وجود داشته باشد. این باغ در جنوب شرقی شهر کرمان قرار دارد.مساحت باغ شاهزاده ماهان کرمان ۵۵ هزار متر مربع یا ۵.۵ هکتار است و موسیقیِ منجمدِ معماری، از همان سردرِ باغ شروع می‌شود.
طراحی باغ شاهزاده ماهان به‌صورت شیب‌دار است که باعث می‌شود سیستم توزیع آب در آن از بالا به پایین باشد. آب جاری در باغ از قنات و رودخانه تیگران سرچشمه می‌گیرد و در مسیر خود از میان باغ عبور می‌کند و درختان سیراب می‌شوند. این عبور مداوم آب طراوت و خرمی باغ شاهزاده ماهان را حفظ می‌کند و مناظر آن را همچنان دل‌انگیز و شاداب نگه می‌‌دارد. این آب جاری در نهایت از نهرهای چهارباغ عبور می‌کند و به روستای مقسم تیگران می‌رسد تا به بخشایش زندگی ادامه دهد.
باغ شازده به واسطه واقع شدن در دامنه ارتفاعات جوپار بر خلاف مناطق دیگر این شهر آب و هوای مطبوعی دارد. دسترسی به آب قنات تیگران و البته حاصل خیز بودن خاک آن برای رشد درختان، سبب به نمایش در آمدن باغ بسیار زیبایی، در دل کویر شده است. کاشت و رشد انواع مختلف درختان مثمر و غیر مثمر این باغ نتیجه نظام آبیاری کم نظیر در آن می‌باشد.
از المان‌های اصلی باغ شاهزاده ماهان می‌توان به عمارت اصلی، عمارت شاه نشین، حوض‌ها، حمام و فواره‌ها و سردر خانه اشاره کرد. عمارت اصلی در نقطه انتهایی باغ واقع شده و برای بازدید از آن باید مسیر زیبای باغ را تا انتها پیش بروید. عمارت شاه نشین نیز در کنار عمارت اصلی قرار دارد اما اکنون از آن به عنوان رستوران استفاده می‌شود. حتما غذا خوردن در جایی که روزی قرار بوده شاهی در آن زندگی کند تجربه جذابی خواهد بود.
باغهای ایرانی کاربردهای بسیاری داشته‌اند و شاهزاده ماهان کاربردی سکونتگاهی داشته و این‌را می‌توان از جزئیات مختلفی که در بنا به‌کار رفته است متوجه شد. ورودی باغ شاهزاده خود به تنهایی یکی از جلوه‌‌های بی‌نظیر معماری ایرانی است. طبقه‌ی بالای این سردر دارای اتاق‌هایی است که برای زندگی و پذیرایی بنا شده‌اند و از جزئیات و تزئینات بی‌نظیری برخوردار است.
فواره‌های زیبای باغ شاهزاده بر اساس اختلاف ارتفاع و نه هیچ نیروی دیگری فعال هستند که این خود دلیلی بر هوش و ذکاوت مردمان کرمان زمین است. طول باغ شاهزاده کرمان ۴۰۷متر و عرض آن ۱۲۲ متر است. و بزرگترین و زیباترین باغ تاریخی ایرانی محسوب می‌شود. این باغ همه ساله و به ویژه در فصل تابستان و بهار شاهد بازدید تعداد بیشماری از گردشگران از نقاط مختلف کشور است که این باغ دیدنی و دلفریب را برای تماشا انتخاب می‌کنند. واقع شدن منطقه در مسیر عبوری کرمان به بم و در مسیر جاده کهن ابریشم از عواملی است که این محل را برای احداث یک باغ اشرافی مناسب می ساخته است.
در بنای این مجموعه‌ی دلربا از آجر و ملات استفاده شده و هنر کاشی‌کاری در نهایت زیبایی و ظرافت خود اجرا شده است. دیواره‌ی باغ از ملات کاهگل است و در نزدیکی سردرخانه و بالاخانه ترکیب آجر و ملات گچ به جای آن استفاده شده است. کف باغ و پیاده راه‌های آن از مخلوط قلوه سنگ با ملات پوشیده شده است و دو محدوده‌ی اطراف بالاخانه و سردرخانه با نقش‌های هندسی تزئین شده‌اند. در پله‌ها و حاشیه باغچه‌ها نیز آجر به کار رفته و برای تفکیک مرز باغچه‌ها با پیاده راه‌ها و دیگر لبه بندی‌ها از سنگ استفاده شده است.
این باغ ابتدا به دستور محمد حسن خان سردار ایروانی حاکم وقت کرمان ساخته شد و بنای درون آن بعداً توسط عبدالحمید میرزا ناصرالدوله حاکم کرمان طی یازده سال حکمرانی وی (۱۲۹۸ ه . ق تا ۱۳۰۹ ه. ق) ساخته شد و با مرگ وی نیز بنای آن نیمه تمام رها شد. گفته می‌شود وقتی خبر مرگ ناگهانی حاکم را به ماهان می‌برند، بنّایی که مشغول تکمیل سردر ساختمان بود تغار گچی را که در دست داشته محکم به دیوار کوبیده و کار را رها کرده و فرار نموده است. به همین علت جاهای خالی کاشی‌ها را بر سردر ورودی می‌توان دید. تاریخ بنای باغ ۱۲۷۶خورشیدی است.
این باغ که از جاذبه های گردشگری شهر ماهان می باشد ، در طی تاریخ روزگارانی بسیاری برخود دید و آسیب فراوانی بر بدنه‌ی آن وارد شد. در نهایت پس از تلاش‌ها و مرمت‌های فراون در تاریخ ۱۴ آبان ۱۳۵۳ با شماره ی ۱۰۱۲ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. همچنین باغ شاهزاده ماهان در ۳۰ تیرماه سال ۱۳۹۰ در کنار ۹ باغ ایرانی دیگر، در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد. اطلاعات آن نیز از طرف یونسکو به ۳۵ زبان ترجمه شده و در نقشه گردشگری یونسکو قرار گرفته است.
موقعیت مکانی و جغرافیایی
باغ شاهزاده یا باغ شازده یکی از باغهای تاریخی ایران محسوب می‌شود. این باغ در حدود ۲ کیلومتری شهر ماهان و حوالی شهر کرمان و در دامنه کوه‌های تیگران واقع شده و مربوط به اواخر دوره قاجاریه می‌باشد. این باغ با مختصات جغرافیایی۳۰ درجه و ۱ دقیقه عرض شمالی و ۵۷ درجه و ۱۷ دقیقه طول شرقی می‌باشد. ماهان شهری است در جنوب شرقی ایران در استان کرمان. شهر ماهان در ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر کرمان واقع شده است.
بشر ذاتا به تقارن علاقمند است و آن را زیبا می‌داند؛ و نگاه کردن به آبِ جاری و سرسبزی نیز مایه‌ی آسودگی خاطر و لذتِ دل می‌شود. بر این قرار، سفر به باغ شازده‌ی ماهان، احتمالا از بهترین گزینه‌هایی است که برای دمی آسودن و تفرج می‌توان آن را در سفر به کرمان انتخاب کرد.
برای دسترسی به باغ شاهزاده ماهان باید از خیابان شهاب کرمان به سمت شهر ماهان حرکت کنید. در این مسیر پس از طی مسافت کوتاهی به باغ خواهید رسید.
