این میدان تاریخی که در نزدیکی میدان شهرداری رشت قرار دارد در زمان حکومت محمدولی خان تنکابنی در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار بازسازی شد و از همان زمان به گردشگاه عمومی تبدیل شد.در فضای سبز این میدان کتابخانه‌ی عمومی و مجسمه‌هایی از مشاهیر گیلان قرار دارد که نمای زیبایی به آن داده است. در محدوده‌ی سبزه میدان و خیابان‌های منتهی به آن هم مراکز خرید و فروشگاه‌های زیادی وجود دارند که همین موضوع این منطقه را به یکی از اصلی‌ترین مراکز خرید در شهر رشت تبدیل کرده است.
سبزه میدان توسط چه کسی ساخته شد؟
جهانگیر سرتیپ پور، (شهردار منتخب ۱۳۳۰ شمسی) در کتاب نام ها و نامدارهای گیلان، ساخت این میدان را به «محمد ولی خان تنکابنی» معروف به «نصرالسلطنه» نسبت می دهد، ولی در حقیقت این میدان توسط «میرزا قاسم خان والی» ساخته و بعدها توسط نصرالسلطنه بازپیرایی شد.
قاسم خان والی در زمان محمد شاه قاجار وارد دربار و در زمان ناصرالدین شاه به کنسولگری تفلیس گماشته شد. وی پس از مدتی به همراه عباسقلی خان نوری برای تبریک جلوس تزار الکساندر دوم به روسیه رفت و اولین سمت قاسم خان والی بعد از اقامت هشت ساله اش در روسیه، پذیرفتن حکومت گیلان بود.
یک پژوهشگر تاریخ رشت درباره احداث کننده «سبزه میدان» می گوید: گیلان همواره ترمینال تردد روس و انگلیس بود و به دلیل وجود تجارت خانه های متعدد، ناصرالدین شاه کسانی را به عنوان حاکم این منطقه انتخاب می کرد که از کارکنان وزارت خارجه بوده و دست کم زبان روسی بلد باشند. البته در آن زمان وزارت خارجه نبود ولی تشکیلاتی مربوط به نمایندگان ایران در خارج از کشور داشتیم. یکی از دلایل انتخاب قاسم خان برای حکمرانی گیلان، حضور هشت ساله اش در روسیه بود.
روبرت واهانیان می افزاید: قاسم خان والی یک شخصیت اروپا دیده تمام عیار بود حضورش در سن پطرزبورگ آن زمان- که مهد انواع هنرهای اروپایی بخصوص معماری بود- در نگرش قاسم خان تاثیر بسزایی داشت و وقتی حکمران گیلان شد، مصدر بسیاری از عمران و آبادانی ها نه تنها در رشت بلکه در کل گیلان شد.
وی تصریح می کند: اولین اقدام عمرانی قاسم خان در رشت، ساخت محلی برای تجمع و تفریح مردم بود و سبزه میدان در آن زمان باغی بود که مردم می توانستند در آن آزادانه به گشت و گذار بپردازند.
واهانیان به اشتباه برخی متون تاریخی در انتساب ساخت میدان به نصرالسلطنه اشاره کرده و می گوید: این میدان زمانی ساخته شد که اصلا محمد ولی خان تنکابنی به دنیا نیامده بود.
این پژوهشگر تاریخ رشت تاکید می کند: شکل هندسی و ابعاد مساحتی سبزه میدان در طول تاریخ دست نخورده باقی مانده و بررسی نقشه شهر رشت -که در زمان ناصرالدین شاه و توسط «مهندس ذوالفقارخان» کشیده شده – این گفته را تایید می کند. البته به لحاظ فضاهای داخلی، نام میدان، فضای سبز، نصب المان و تندیس ها، بارها و بارها دستخوش تغییر شده است. حتی در دهه ۱۳۶۰ و با حضور الماسی (شهردار وقت) تابلویی به نام «سید جمال الدین اسدآبادی»، به نام میدان نصب شد. در تمام این سالها، کمتر مقام مسئول و شهروند رشتی از نام مذکور استفاده می کرد تا در سال های اخیر دوباره تابلوی سبزه میدان جایگزین شد.
تندیس های مشاهیر گیلانی
در ضلع جنوبی این پارک سردیس از افراد مشهور گیلانی استفاده شده است:
شیون فومنی (شاعر معروف گیلانی)
پروفسور فضل الله رضا
دکتر محمود بهزاد
پروفسور مجید سمیعی
پروفسور حسن اکبر زاده
از دیگر بناهایی که در این میدان استفاده شده است میتوان به کتابخانه ، آبنما اشاره کرد.این میدان در 24 خرداد 90 درفهرست آثار ملی کشور با شماره 30261 ثبت شده است.
