عمارت شترگلو از سازههای تاریخی شهر ماهان در استان کرمان است که از دوران قاجار به یادگار مانده است. این بنای تاریخی از لحاظ معماری بسیار خاص است و از جاذبههای بینظیر شهر ماهان در استان کرمان و جنوبشرق کشور به شمار میرود.
شترگلو در واقع نوعی سازه آبی سنتی است که در گذشته کار انتقال آب از مکانی به مکان دیگر را انجام میداده است. عملکرد شترگلوها در گذشته بهعنوان سازههای آبی سنتی، به نوعی شبیه به عمکرد سیفونهای معکوس بهعنوان سازههای آبی امروزی است.
وجه تسمیه نام این شیوه به دلیل شباهت فرم کانال انتقال دهنده آب با گلوی شتر است.
در گذشته برای امنیت باغها و خانههایی که در مسیر آب قناتها و چشمهها قرار داشتند، ورودی و خروجی آب را طوری طراحی میکردند که هیچ موجود زندهای نتواند وارد آن شود. از خصوصیات ساختمان شترگلو میتوان به این نکته اشاره کرد که داخل این بنا یک فوارهای بزرگ وجود دارد که هنگام داخل شدن جریان آب، از آن صدای کاروان شتر به گوش میرسد.
ویژگی های عمارت شترگلو
در مرکز ساختمان شترگلو ماهان حوضخانه ای زیبا که با سقف بلند و گنبدی شکل و مقرنس کاری شده، قرار دارد. در اطراف این حوضخانه علاوه بر اتاق ها و رواق هایی که با گچبری های زیبا تزئین یافته اند، دهلیزهایی تعبیه شده که جریان هوا را از دو بادگیر قرینه و زیبا، پس از عبور از خنکای آبی که به طور مداوم از یک فواره می جوشد و در حوض و پاشویه ها جریان می یابد به فضاهای پیرامونی که برای استراحت ساکنان خانه در روزهای گرم تابستان پیش بینی شده هدایت می کند. که بی شک یکی از نبوغ آمیزترین جلوه های هنری و تمهیدات خلاق مهندسان و معماران ایرانی در مبارزه اندیشمندانه با گرمای تابستان حاشیه کویر را به نمایش می گذارد. هوای پاک و سالمی که بدون مصرف هرگونه سوخت و هزینه ای طراوت و شادابی کوهستان را تداعی می کند.
معماران عمارت شترگلو را با تزئینات زیبایی همچون گچبری، یزدیبندی، کاشیکاری و مقرنسکاری آراستهاند آنچنان که پس از گذشت سالها و متروک شدن خانه، همچنان شما را مسحور خود میکنند. از مصالح بکار رفته در بنا میتوان به سنگ، آجر، ملات گچ و چوب اشاره کرد.
این ساختمان کم نظیر به جهت استفاده از آجرهای سفالی در پوشش سقف و شیب بندی مناسب و دقیق از آفت نفوذ آب باران در امان مانده و به رغم گذشت سالیان در مجموعه آثار تاریخی دیار کریمان تا امروز که سازمان میراث فرهنگی، گردشگری صنایع دستی استان عزم خود را برای مرمت و بازسازی آن جزم کرده است، استوار و پابرجا باقی مانده است. حتی اگر قنات وکیل آباد ماهان نیز از جوشش افتاده باشد، این بنای ارزشمند می تواند با استفاده از آب چاه حالت نخستین را بازیافته و به عنوان یک واحد پذیرایی سالانه مورد استفاده هزاران نفر از گردشگران ایرانی و خارجی قرار گیرد.
برای دیدن این عمارت زیبا با ویژگیهای منحصر به فردی که دارد میتوانید به میدان آستانه در شرق شهر ماهان بروید.
