عمارت موسی خان ، بنایی تاریخی از دوران قاجار

نویسنده:

سمیرا هادی

در تاریخ:

عمارت موسی خانی از جاذبه های تاریخی شهر بابک است. قدمت عمارت موسی خانی با مساحتی در حدود 7500 متر مربع به زمان قاجار باز می‌گردد که در فاصله بین سال‌های 1227 تا 1232 ه.ش در دو طبقه و با 60 اتاق کوچک و بزرگ و یک شاهنشین ساخته شده است.

پس از حاج محمد علی ملقب به «حاج آقا»، فرزندش در شهر بابک به حکومت رسید. دوران حکومت او هم زمان با سلطنت محمد شاه و ناصرالدین شاه قاجار بود و موقوفات بسیاری داشته است. وی نزدیک ۳۰ سال حکومت کرد و عمارت بزرگی ساخت که به «عمارت موسی خان» معروف است.این بنا در سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۳ مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است.

بنای زیبای موسی‌خانی تزیینات آن به صورت گچبری و سیم در بخشهای مختلف نمای ساختمان اجرا شده‌اند. مصالح به کار رفته در بنا خشت خام و گل رس، کاه، آهک، گچ، سنگ، چوب و شیشه است. نوع چوب‌های به کار رفته در درها و پنجره‌ها و ارسی‌ها از چوب گردو است و تمامی ستون‌ها و حایل‌ها از چوب درخت توت ساخته شده است.

تزئینات گچبری با نقوش گیاهی، حیوانی و هندسی جلوه‌ای خاص به بنای عمارت موسی خانی بخشیده‌اند. انعکاس عمارت موسی خان در حوض وسیع میان حیاط، منظره چشم‌نوازی را خلق می‌کند که با پنجره‌های رنگارنگ اُرسی زیبایی آن دو چندان می‌شود.

عمارت موسی خان ، بنایی تاریخی از دوران قاجار

بنا در دو طبقه و در سه ضلع اصلی ساخته شده‌است:

ضلع شمالی: (زمستانی) که به صورت دوبلکس ساخته شده، دارای یک بادگیر دوقلو بوده که برای استفاده در بهار کاربرد داشته‌است، بادگیرها در زمان فرج الله خان (نوه موسی خان) به برج نگهبانی تبدیل گشته‌اند و این قسمت در حال حاضر به عنوان موزه مردم‌شناسی استفاده می‌شود.

ضلع غربی: (تابستانی) کاربرد این ضلع در تابستان بوده‌است.در این ضلع یک بادگیر بزرگ و بلند قرار دارد که تاج آن در سیل سال ۱۳۶۵ خورشیدی تخریب گشته است.

ضلع جنوبی: (بهار نشین) تمامی اتاق‌ها و ایوان اصلی آن به باغ بزرگ عمارت و حیات داخلی آن مشرف می‌باشد.طرف جنوبی ضلع بهارنشین که رو به باغ عمارت است از دو ایوان دو طبقه به صورت متقارن و یک ایوان اصلی در وسط تشکیل شده‌است.

عمارت موسی خان ، بنایی تاریخی از دوران قاجار

در تقاطع ضلع شمالی و غربی، انبار غله وجود دارد، که به خاطر نوع طراحی خاص آن همیشه دمایی کمتر از بقیه قسمت‌های عمارت دارد. در تقاطع ضلع جنوبی و غربی برج اصلی عمارت است که بر رودخانه و قسمت غرب و جنوب بنا اشراف کامل دارد. این بنا در سال‌های ۱۳۷۱ -۱۳۷۳ مورد بازسازی قرار گرفته‌است و مجدداً در سال ۱۳۹۷ تحت مرمت قرار گرفته‌است.

این بنا در تاریخ ۱۳۸۱/۱۱/۱۲ به شماره ۷۲۸۱ ثبت ملی شده‌است.

محصولات سفر

دیدگاه خود را بنویسید