در ۶۵ کیلومتری غرب سنندج در مسیر جادهی سنندج – مریوان، در داخل مسجد روستای نگل، قرآنی خطی از دوران گذشته وجود دارد که بنا به اعتقادات مردم یکی از چهار قرآن خطی است که در زمان خلیفهی سوم به رشتهی تحریر درآمده و به چهار اقلیم دنیا فرستاده شده است.
داستان قرآن نگل بسیار شنیدنی است. گفته میشود که در زمان گذشته، چوپانی در این منطقه سرگرم چرای گوسفندان بوده، ناگهان گل بسیار زیبایی، توجه او را به خود جلب میکند. وقتی گل را از زمین بیرون میآورد، چالهای پدید میآید و صندوقچهای میبیند. چوپان که به تنهایی نمیتواند صندوقچه را بیرون آورد، اهالی روستا را خبر میکند. مردم، صندوقچه را بیرون میآورند قرآن بزرگی را در صندوقچه مییابند. به پاس این موهبت الهی، مردم روستا در آن مکان مسجدی به نام «مسجد نوگل» بنا کردند که به مرور زمان به «مسجد نگل» شهرت یافت.
همچنین موزه روستای نِگِل در سال ۱۳۹۲ خورشیدی با همکاری اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان کردستان تأسیس شد. موزه نگل از دو بخش قرآنی و مردمشناسی تشکیل شده است که اقلام باستانی نیز در آن به چشم میخورد.
همه اجناس موزه را مردم منطقه، خود تهیه کرده و به موزه نگل اهدا کردهاند که شامل کلیه اقلام معیشتی و فرهنگی منطقه از ۵۰ تا ۲۰۰ سال پیش است. اشیای این موزه از زیورالات گرفته تا اجناس و ابزار کشاورزی و منزل و … را شامل میشود. موزه نگل داخل صحن اصلی مسجد جامع واقع شده است.
روستای نگل کجاست؟
روستای نگل در ارتفاع 1352 متری از سطح دریاهای آزاد قرار دارد و برای رفتن به آنجا باید از سمت غربی سنندج 65 کیلومتر به طرف مریوان را طی کرد؛ جمعیت این روستا حدود 2 هزار نفر(450 خانوار) است و نمای آن رو به جنوب و بر روی زمینی سنگلاخی بنا شده است.از نظر پوشش گیاهی این روستا بین زمینهای کلاترزان و کوههای پُر از درخت ژاورود غربی و سروآباد واقع شده و کوههای کرهمیانه، فژاکان، دبهر، دهبم و نهوکه آن را در میان خود در برگرفته است. رودخانه کوماسی در این منطقه واقع شده که قبل از آلودگی، محل تفریح و شنای اهالی روستا بوده است.
در مورد پیشینه تاریخی روستای نگل و قرآنش اطلاع دقیقی در دست نیست؛ تنها منبع موجود در دسترس، کتابهای تاریخی(حدیقه ناصریه و تحفه ناصریه) است که در آنها مطالبی به این شرح آمده است: در یکی از روستاهای این بلوک که نگل نام دارد… در مسیر قدیمی که به مسجد عبدالله عمر یا عبدالله عمران مشهور است و قرآن بزرگی در این مسجد وجود دارد که به خط کوفی نوشته شده است.
قرآن این روستا در داخل مسجدش جای گرفته که بنا به اعتقادات و باورهای مردم یکی از چهار قرآن خطی است که در زمان خلیفه سوم به رشته تحریر درآمده و به چهار اقلیم دنیا فرستاده شده است؛ براساس شواهد و شیوه نگارش و اعرابگذاری آن احتمالاً این قرآن متعلق به سده چهارم یا پنجم ه.ق است.جنس کاغذهای این قرآن از چرم (پوست آهو) و رنگ آن قهوه ای است. این نسخه با خط کوفی نوشته شده و توسط آب طلا اعراب گذاری و تزئین شده است. نقوش گیاهی زیبایی هم در حاشیه های قرآن نگل مشاهده می شود.
طول این قرآن بزرگ که به تازگی مرمت و بازسازی خوبی هم بر روی آن صورت گرفته است، ۳۸ سانتی متر و عرض آن ۲۱ سانتی متر است. این نسخه خطی ارزشمند در طول تاریخ بارها به سرقت رفته است. اما خوشبختانه هر بار دوباره پیدا شده و به روستای نگل بازگردانده شده است. به عنوان مثال پس از بازپس گیری این قرآن از سارقان و بازگرداندن آن به روستا در سال ۷۱، هزاران نفر از اهالی روستا طی یک مراسم با شکوه به قربانی کردن گاو و گوسفند در روستا پرداختند.
قرآن نگل یکی از مهمترین جاذبههای گردشگری سنندج در استان کردستان بوده که نزد مردم منطقه ابعاد معنویی این اثر، بسیار ارزشمند است؛ به واسطه وجود این قرآن، روستای نگل روزانه میزبان صدها تن از مشتاقان و علاقهمندان آثار مذهبی و تاریخی است.
این قرآن هماکنون تحت نظارت سازمان اوقاف و امور خیریه بوده و در حال حاضر هیئت امنای مسجد از آن نگهداری میکنند.
بهترین فصل سفر به روستای نگل
زمستان های این منطقه بسیار سرد و برف گیر است. بهترین فصل سفر به این روستا، فصول بهار و تابستان هستند. اگر در فصل بهار به این منطقه سفر کنید، زیبایی ها و سرسبزی منطقه بدون شک خاطرات خوشی را برایتان رقم خواهد زد.
در سفر به روستای تاریخی نگل، می توان علاوه بر بازدید از قرآن نگل، به بازدید از موزه این روستا، دریاچه چال ئاو ، آبشار قه لوه زه ، دریاچه سد نگل و دیگر اثار تاریخی و طبیعی منطقه پرداخت.
