قلعه سنگ یکی از جاهای دیدنی سیرجان است که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و ارزش بسیاری دارد. این قلعه که مربوط به دوره ساسانیان – دورانهای تاریخی پس از اسلام است در ۷ کیلومتری جنوب شرقی شهر سیرجان واقع شده است.
قلعه سنگ بر روی کوه سفید آهکی، که در وسط جلگه سیرجان با ارتفاعی در حدود ۲۰۰ متر از سطح جلگه قرار دارد، بنا شده که محیط آن حدود ۴۰۰۰ متر است و بالای این کوه را مسطح نموده اند تا بتوانند ساختمان بسازند که این قلعه در اصل قلعه نظامی شهر بوده و ساختمانهای شهر در اطراف قلعه و بخصوص در قسمت شرقی و شمالی آن تا حومه کهن شهر بنا گردیده است .
قلعه سنگ سیرجان قلعه ای بزرگ از سنگ و همچون دژی تسخیر ناپذیز است . که حوادث بی شمار تاریخی را از سر گذرانده است. قلعه سنگ به همراه منبر زیبای سنگی و هنرمندانه اش که در سال 789 ه. ق. در سنگی یک پارچه شکل گرفته است که بسیار جالب و دیدنی است. قلعه سنگ در حقیقت ارگ نظامی شهر بوده و منبر سنگی آن متعلق به دوره سلطان احمد مظفری که از امرای آل مظفر بوده. در این قلعه آثار ساختمانی زیادی وجود دارد که از جمله انبار مخروبه و پلکان های سنگی و منبر سنگی زیبای آن را می توان نام برد.
در قسمت جنوبی ای قلعه ، خانه هایی عالی و منازلی مرتفع با دیوارهایی بلند وجود داشته که محل سکونت اعیان و اشراف بوده است و در سمت شمالی آن خیابانی وسیع، از شرق به غرب امتداد داشته که در اطراف آن بازار، منازل مسکونی و تجارت خانه قرار داشته است و در سمت شمالی، در نزدیکی های بالای این قلعه، سنگ را تراشیده و آن را به صورت صفه ای در آورده اند که به نام شاه نشین معروف است .
در قلعه ، محبسی وجود داشته که در آن مومیایی پیدا شده است و این محبس در سمت جنوبی قلعه است و شکافی در آن وجود دارد که معدن مومیایی است و در سمت غربی قلعه ، مغاره ای است در کمر کوه که به طور طبیعی، توخالی و تشکیل دالانی طولانی داده و به جز همان راهرویی که دارد دیگر منفذی بر آن نیست و به همین دلیل کسی نمی تواند به منتهای آن برسد که ظاهراً اینجا زندان قلعه بوده است و اشخاص سیاسی را که از طغیان آنها بیم داشتند، در این زندان حبس می کرده اند که این محبس محل زندانی امیر مبارزالدین محمد مظفر و سلطان شاه بوده است .
این قلعه که دارای جایگاه های مختلف مانند دختر نشین،شاه نشین،منبر سنگی،سوراخ حلال و حرام،(عوام معتقدند که هر کس بتواند از این سوراخ تنگ عبور نماید حلال زاده ودر صورت عدم توانایی در عبور ازاین معبر حرام زاده می باشد!)، زندان،پله های سنگی و…می باشد که متاسفانه مورد بی مهری قرار گرفته وهر ساله رو به ویرانی بیشتر می رود.
خلاصه شهری که قرنها پابرجا بوده و هزاران انسان را در خود جای و پرورش داده و نیز قلعه ای مهم در ایران به شمار می رفته ، بیش از شش صد سال است که ویران شده است و برای ساختن قلعه چون بردن مصالح ساختمانی بر فراز کوه که ارتفاع آن از سطح جلگه ۳۰۰ متر است آن هم با شیب تند، کار مشکل و خسته کننده ای بوده، از ابتکار حمل مصالح ساختمانی به وسیله بز استفاده کرده اند ؛ به طوری که بر پشت بزها خورجینک هایی انداخته و داخل هر خورجین یک یا دو آجر می گذاشته و بزها را روانه بالای کوه می کرده اند و در بالا کارگرانی بودند که بار آنها را خالی و مجدداً آنها را روانه پائین می کرده اند و این کار دوباره تکرار می شد.