مسجد امام سمنان ، نمونه ای زیبا و منحصر به فرد از مساجد دوره قاجاریه

مسجد امام (ره) شهرستان سمنان كه به نام مسجد سلطانی نیز شهرت دارد در مركز شهر سمنان در خیابان امام خمینی(ره) واقع شده و یكی از مهمترین و زیباترین بناهای تاریخی و مهم استان سمنان به شمار می‌آید.مجموعه مسجد امام در زمان فتحعلی شاه قاجار به همت حاج سید حسن حسنی و استادی صفرعلی معمار ساخته شده است و از جمله بناهای چهار ایوانی به شمار می‌آید.

مسجد امام همچنین چهار در بزرگ ورودی از شمال، جنوب، شرق و شمال غربی ورودی دارد كه سردرهای شمالی و شرقی آن با مقرنس‌های زیبا تزیین شده است.
در شمال غربی به دالان درازی باز می‌شود كه در انتهای آن تكیه پهنه‌است. درهای شمال، جنوب و شرق دارای هشتی دالان و دهلیز هستند. بالای درهای شمالی و شرقی تزئینات مقرنس‌كاری گچی زیبا با دو گوشواره دو طبقه در طرفین با پشت بغل‌های كاشیكاری شده دیده می‌شود
در هشتی‌های شمالی، جنوبی و شرقی تاق‌های آجری گنبددار با تاقنماهای متعدد با لچكی كاشی‌كاری شده وجود دارد.

شبستان های تابستانی و زمستانی فضاهایی است که نماز در آنجا اقامه می شده و معماری قابل توجهی دارد که در تابستان ها خنک و در زمستان ها گرم بوده است.
ایوان غربی به ارتفاع 19.5 متر، مفصل‌تر و زیباتر از ایوان‌های دیگر ساخته شده است و كاشیكاری و كتیبه‌های زیبایی دارد.
در پشت ایوان غربی، مقصوره زیبا به ارتفاع 21 متر قرار دارد.در بالای این مقصوره گلدسته‌ای وجود دارد كه شامل گنبد كوچكی با پوشش كاشی فیروزه‌ای و ساقۀ هشت ضلعی بلند است. در طرفین این ایوان دو منار بنا شده كه تا نزدیك بالای ایوان رسیده ولی ناتمام مانده است
ایوان شرقی مسجد به ارتفاع 18.5 متر دارای شكوه كم نظیری است . بر بالای این ایوان ، گلدسته ای زیبا به صورت طرح شش ضلعی، با پوشش هرمی شكل و نرده مشبك و چوبین جالبی خود نمایی می‌كند. صحن وسیع مسجد ، مربع و به طول 62 قدم است.
در طرفین ایوان‌ها و چهار گوشۀ صحن، چهار مهتابی بزرگ با اتاق‌ها و حجره‌هایی چند ، و در زیر آنها شبستان‌هایی با پنجره‌های مشبك آجری لعابدار ساخته شده است
در پیشانی درب شمالی كتیبه‌ای از كاشی لاجوردی وجود دارد كه روی آن نوشته شده: «این بنای رفیع به دست حسین ایلیاء اصفهانی كاشی ساز و استاد فرج ا… معمار سمنانی و به سعی آقای معصومی تعمیر و مرمت شد فی رمضان المبارك 1368 شمسی».
در پایین این كتیبه و زیر مقرنس كاری‌های سردر مسجد، قطعه سنگ مرمری است كه در آن نصف قصیده محمد حسین خان كاشانی، متخلص به عندلیب، كه در تاریخ بنای مسجد و مدح فتحعلی شاه سروده شده و به خط نستعلیق حجاری گردیده به چشم می‌خورد .