جاذبه گردشگری منطقه حفاظت شده لشگر

«منطقه‌ی حفاظت شده‌ی لشگر» را می‌توان یکی دیگر از مکان‌های دیدنی و از جاذبه‌های گردشگری شهرستان ملایر معرفی کرد. این منطقه در بخش شرقی و جنوب شرقی این شهرستان قرار گرفته و با مساحت تقریبی ۱۶ هکتار، زیستگاه مناسبی برای گونه‌های متنوعی از جانوران و گیاهان محسوب می‌شود. لشگر به واسطه‌ی موقعیت طبیعی و توپوگرافی از سه منطقه‌ی دشتی، تپه ماهوری و کوهستانی برخوردار بوده که مناطق کوهستانی به مکان مناسبی برای زندگی حیواناتی همچون کل و بز، تپه ماهوری به زیستگاه گونه‌هایی از قوچ و میش ارمنی و نواحی دشتی نیز با تغییر کاربری که توسط روستاییان صورت گرفته است، به محلی ایده‌آل برای کشت باغ‌های انگور تبدیل شده است. حضور چشمه‌های فصلی در کنار چشمه‌های دائمی در این منطقه‌ی حفاظت‌شده، باعث رشد و نمو پوشش گیاهی متنوع شده که بخش عمده‌ای از ذخایر گیاهی استان همدان را تامین می‌کند. این منطقه از ملایر از سال ۱۳۶۳ به عنوان منطقه‌ی شکار ممنوع و پس از آن به منطقه‌ی حفاظت‌شده تبدیل شده است.

فهرست نمایش

تاریخ تأسیس منطقه از ابتدا تاکنون و شناسنامه ارتقاء سطح به شرح ذیل می باشد:

– آگهی رسمی شماره ۳۴۳۴-۱۳ مورخ ۱۳۶۳/۱۰/۱۳ اعلام ممنوعیت شکار از تاریخ ۱۳۶۳/۱۱/۱ به مدت پنج سال
– تمدید ممنوعیت شکار از تاریخ ۱۳۶۸/۱۱/۱ به مدت سه سال
– آگهی رسمی شماره ۱۲۷ مورخ ۱۳۶۹/۱۲/۷ اعلام به عنوان منطقه حفاظت شده
– آگهی رسمی مصوبه شماره ۲۹۱ شورای عالی حفاظت محیط زیست اصلاح حدود اربعه منطقه
منطقه حفاظت شده لشگردر با سیمای کوهستانی در ارتفاع متوسط از سطح دریا در نقاط کم ارتفاع ۱۷۵۰ متر و در نقاط مرتفع ۲۹۲۸ متر قرار دارد. طی دوره آماری بیست ساله میانگین بارندگی سالیانه منطقه برابر ۲۸۸/۸ میلی متر و میانگین سالانه دمای منطقه برابر ۱۳/۴۰ درجه سانتی گراد می باشد. تیپ اقلیمی منطقه به روش دومارتن نیمه خشک و طبق روش آمبرژه خشک سرد تعیین شده است.جهت وزش باد از جنوب به سمت شمال جریان دارد.

این منطقه دارای ۱۱ چشمه دائمی به نام های قمشلی، کله بید، دره غار، سی یک، گیچک، اوضامن، سلطان آباد، اوزون دره، چشمه نثار، چشمه نقلی، پیر مهدی میباشد.

تعداد ۱۶ روستا در اطراف منطقه وجود دارد که شامل ازناو، سلطان آباد، قلعه جوزان، پیر خداوردی، چشمه قاضی، جوزان، جوراب، ازناوله، احمدیه، میشن، کمازون، زنگنه سفلی و علیا، احمد روغنی و کساوند که همه این روستاها در محدوده مرزی منطقه قرار گرفته اند.

حدود اربعه منطقه

شمالاً : از قریه ازناو به طرف شرق در امتداد جاده شوسه ملایر- شراء(خنداب) تا دو راهی محمودآباد- پیرشاهوردی خرابه الی گردنه چشمه قاضی.
غرباً: از محل تلاقی راه آهن با جاده آسفالته فرعی فروز به طرف شمال شرقی تا قنات قریه فروز واز این محل در جهت غرب در امتداد خط مستقیم تا تلاقی با جاده گاز وسپس در امتداد جاده گاز تا محل تلاقی با جاده آسفالته ملایر-اراک در محل منتهی الیه جنوبی دیوار شرقی گورستان بهشت هاجر وسپس در امتداد همین دیوار بسمت شمال تا منتهی الیه شمالی دیوار بهشت هاجر وسپس در جهت غرب در امتداد جاده جیپ رو قدیمی ازناو منتهی به قریه ازناو.
جنوباً: از محل تقاطع جاده گاز با جاده آسفالت- احمد روغنی به سمت غرب در امتداد جاده تا نقطه ی با مختصات 315034 و 3781711 (در سیستم UTM) واز این نقطه به طرف شمال در امتداد خط مستقیم مفروض تا نقطه ای با مختصات 315343 و 3782447 واز این نقطه در جهت غرب تا نقطه ای به مختصات 314555 و3782551 واز این نقطه تا نقطه ای به مختصات 314521 و3782461 در قسمت شمال شرقی فنس موجود کارخانه و از این نقطه به سمت غرب در امتداد فنس موجود تا نقطه ای به مختصات 313882 و3782325 واز این نقطه به سمت غرب تا نقطه ای با مختصات 313368 و3782459 واز این نقطه در جهت جنوب در امتداد خط مستقیم مفروض تا تقاطع با راه آهن واز این نقطه به سمت غرب در امتداد راه آهن از محل تلاقی با جاده آسفالته فرعی فروز.

پوشش گیاهی:

براساس مطالعه رستنی های منطقه، تاکنون ۲۶۶ گونه گیاهی متعلق به ۱۸۴ جنس و ۴۳ خانواده در منطقه حفاظت شده لشگردر شناسایی شده اند که از این تعداد ۲۸ گونه اندمیک ایران میباشد. خانواده (Asteraceae (composite با داشتن ۳۱ جنس و ۴۲ گونه بزرگترین خانواده موجود در منطقه می باشد. از گیاهان دارویی منطقه می توان کنگر، کاسنی، ریواس، کاکوتی، شیرین بیان، بارهنگ و پونه را نام برد. گیاهان علفی و بوته ای پوشش گیاهی غالب منطقه را تشکیل می دهند اما تک درختچه هایی نیز در ارتفاعات میانی منطقه بصورت پراکنده دیده می شوند. از درختچه های مهم منطقه گونه های زالزالک، انجیر، بنه، سماق، زرشک و بادام کوهی را می توان نام برد.

گونه های بوته ای و علفی منطقه مشتمل بر کلاه میر حسن، انواع گون، علف بادبزنی، نخود وحشی، کنگ، علف چای، زنبق وحشی، اسپند، شکر تیغال، لاله واژگون، ریواس، کاروان کش، بومادران و آویشن می باشند.

گونه های شاخص جانوری:

در منطقه حفاظت شده لشگر در ۱۸ گونه پستاندار از ۱۱ خانواده و ۵ راسته و ۷۵ گونه پرنده از ۲۳ خانواده و ۷ راسته زیست می نمایند. این منطقه به لحاظ موقعیت طبیعی و توپوگرافی دارای سه وضعیت کوهستانی، تپه ماهوری و نسبتا دشتی می باشد. مناطق کوهستانی زیستگاه کل و بز و مناطق تپه ماهوری زیستگاه گونه حمایت شده قوچ و میش ارمنی می باشد و مناطق دشتی نیز به سبب تغییر نوع کاربری زمین از جانب روستائیان به صورت کشت باغات انگور درآمده است.

از پستانداران منطقه می توان کل وبز، قوچ ومیش، گرگ، شغال، روباه، تشی، خرگوش، گورکن، کفتار و رودک و از پرندگان کبک، تیهو، باقرقره، عقاب طلایی، قرقی، فاخته، دلیجه، کمر کلی، پری شاهرخ، چیچک، و از خزندگان انواع مار را می توان نام برد.

تعارضات مهم منطقه

وجود صنایع حاشیه منطقه، واگذار شده از سوی منابع طبیعی نظیر شرکت چند منظوره ، ایران مته، کارخانه الیاف صنعتی ( کیان کردسا) آسفالت ایران بیس ،شهرک صنعتی خصوصی
استخراج و فعالیت های معدنی از جمله معدن سرب و روی آهنگران
اجرای پروژه های زیر بنایی نظیر: پروژه انتقال گاز غرب – نیروگاه برق شازند– بهمن ، راه آهن سمنگان – خسروی – کرمانشاه
چرای زود هنگام و مازاد بر ظرفیت در مراتع منطقه و نیز وجود دام غیر مجاز در منطقه .
تخریب و شخم زنی اراضی و تبدیل مراتع به اراضی کشاورزی.
پدیده خشکسالی طی سالهای اخیر
وجود عشایر در منطقه
بوته کنی و برداشت بی رویه پوشش گیاهی منطقه
احداث پروژه های آموزشی و نظامی و خدماتی نظیر : پادگان امام علی (ع) – دانشگاه و مجتمع های ورزشی ، بهشت هاجر و …