این استان از استان‌های کمابیش جنگلی ایران است. به همین دلیل ایلام میتواند برای مسافرت تابستانه مقصد مناسبی باشد. پیش از دوره رضاخان به این ناحیه لرستان پشتکوه می‌گفتند (به دلیل سلطه اتابکان لر بر منطقه ایلام). پس از شکست مسلحانه ایلات لر و قدرت یافتن حکومت مرکزی در شهریور ۱۳۱۴ ه.ش در زمان پادشاهی رضاخان به موجب تصویب‌نامهٔ هیئت وزیران و به منظور یادآوری عظمت و شکوه تمدن عیلام باستان، نام روستای حسین‌آباد، به ایلام تغییر یافت و این روستا به عنوان شهر و مرکز استانی به نام ایلام انتخاب شد.
زمستانه ترین جاهای دیدنی ایلام در تابستان
تنگه کافرین
تنگه کافرین یکی از بهترین و زیباترین مقاصد گردشگری ایلام است، شکل گیری تنگ های متعدد و زیبا در اطراف این کوه دیده می شود. تنگه ای که علاوه بر جاذبه ذاتی طبیعی خود، در برخی از آن ها یادگارهایی از تاریخ و پیشینیان ما به چشم می خورد.
تنگه کافرین در هشت کیلومتری شمال شهرستان بدره در جاده ایلام به بدره واقع شده است. رودخانه در این تنگه جریان دارد که پس از عبور از آن در شمال تنگه به رودخانه سیمره می ریزد.تنگه کافرین امروزه به یک مکان کاملا توریستی تبدیل شده واز همه اقصی نقاط استان به این منطقه سفر می کنند، بسیاری از جوانان در این منطقه قایق هایی برای مسافران و گردشگران تهیه کرده اند و لذت تفریح در کافرین را دوچندان کرده است.علاوه بر قایق سواری در رودخانه سیمره می توان با ماهیگیری از رودخانه بر تفریح و نشاط خود افزود، البته صحنه های چشم نواز عبور رودخانه بین تنگه چشم هر گردشگری را خیره می کند.
آثاری از معماری صخره ای دوران پیش از تاریخ در این تنگه به چشم میخورد که نشان از قدمت و اهمیت آن دارد، جنگل های وسیع بلوط و گونه های جانوری مانند سنجاب ایرانی جذابیت های دیگریست که در این منطقه قابل مشاهده است.طول تنگه در حدود دو کیلومتر و ارتفاع آن از سطح دریا در حدود ۷۰۰ متر است. در یک کیلومتری مدخل ورودی تنگه برکه آب زمزم قرار گرفته است.
چشم اندازهای سیمره ایلام
رودخانه سیمره در شهرستان بدره از تلاقی رودخانه های قره سو و گاماسیاب شکل گرفته و در مرز ایلام و لرستان جریان دارد و تا انتهای حوزه کرخه ۶۵۰ کیلومتر طول دارد.رودخانه سیمره نامی بزرگ در استان ایلام محسوب می شود چرا که سیمره جزیی از تاریخ استان است و شهر تاریخی به همین نام در شهرستان دره شهر محل سد سیمره وجود دارد.
به دلیل وجود این رود بزرگ، سدی در روستای چشمه شیرین از توابع بدره ساخته شده که باعث ایجاد جاذبه های گردشگری متنوعی شده است.
تنگه رازیانه
اگر اهل سفرهای ماجراجویانه و طبیعت گردی هستید، پیشنهاد می کنیم همین روزها سری به تنگه رازیانه در ایلام بزنید تا بتوانید یکی از جالب ترین پدیده های زمین شناسی را از نزدیک ببینید. دره باریک و عمیقی که در منطقه‌ای سرسبز قرار گرفته و در دل آن رودی جاری شده است.
تنگه رازیانه که ظاهرا به دلیل رویش رازیانه های وحشی در نزدیکی آن به این نام معروف شده، در ۵۰کیلومتری جاده ایلام- دره‌شهر قرار دارد. جایی در نزدیکی روستای کوهستانی چنارباشی که تا شهر ایلام حدود ۴۵ کیلومتر فاصله دارد.
طبیعت منطقه تنگه رازیانه آنقدر غنی و دیدنی است که سال های گذشته ۷۵ هکتار از اراضی این تنگه به عنوان اثری طبیعی- ملی معرفی و به فهرست میراث طبیعی کشور اضافه شد. بعد از آن بود که تنگه رازیانه، مورد توجه زمین شناسان و پژوهشگران هیدرولوژی و محیط زیست قرار گرفت تا شاید در آینده ای نزدیک به زیستگاهی امن و پربار برای حیات وحش غرب کشور تبدیل شود.
برای رسیدن به این منطقه، باید راه باستانی «بدره- آبهر» به روستای «پشته ارشت» و «بردبال چنارباشی» را در پیش بگیرید و در میان راه از کوهپایه‌ها عبور کرده و بعد از عبور از روستای کلم به تنگه رازیانه برسید.
با این حال اگر هنوز در فکر کشف مناطق بکر و دیدنی دیگر استان ایلام هستید، می توانید با ادامه این مسیر به روستای گنجه و بعد، به روستای پاکل گراب و منطقه چنارباشی برسید. در میانه راه، آثار متعددی از دوران های مختلف تاریخی به چشمتان خواهد خورد که سفر ماجراجویانه شما را رنگ و بوی تاریخی تری می دهند.
تنگه زرانگوش
تنگه زرانگوش واقع در شهرستان بدره دارای آثار خارق العاده طبیعی و تاریخی است که دیدن آنها برای هر گردشگری می تواند جذاب و دیدنی باشد.
تنگه زارنگوش که حدود دو کیلومتر است با ارتفاع بسیار زیاد دارای بیش از ۱۲ آثار تاریخی و طبیعی است که بسیاری از آثار تاریخی آن از بین رفته است و زیر تخت سنگهای بزرگ دفن شده اند.
تنگه زرانگوش از نظر طبیعی و تاریخی منطقه ای کم نظیر است که طبق گفته کارشناسان در این تنگه آثار تاریخی با قدمت پیش از تاریخ وجود دارد که هم اکنون به دلیل عدم حفاظت صحیح از بین رفته اند و این تنگه مجموعه ای کامل از آثار تاریخی و طبیعی است که حتی باید در سطح جهانی معرفی شوند.
کارشناسان معتقد هستند این تنگه باید ثبت ملی شود و در فهرست آثار ملی کشور قرار گیرد و بعد از آن آثار داخل تنگه نیز شناسایی و ثبت شوند که متاسفانه تاکنون مطالعات دقیقی روی این تنگه صورت نگرفته است.
ارتفاع این تنگه بالغ بر ۵۰۰ متر است و در تمام فصلها آب در درون تنگه جاری است و سالهای قبل در داخل تنگه بیشه زارها و درختان سر به فلک کشیده بوده و مناظر زیبایی داشته است که متاسفانه در این چند سال به علت بی توجهی باعث شده بیشتر این مناظر از بین برود.
تنگ لارت
تنگه باستانی لارت یکی از دیدنی های بدره است که در ۲ کیلومتری جنوب شهرستان بدره قرار دارد. این تنگه در بخش ورودی خود حدود ۹۹۰ متر و در انتهای خود حدود ۱۵۰۰ از سطح دریا ارتفاع دارد. قسمت انتهای تنگه لارت به دامنه‌های کبیرکوه می‌رسد که آب و هوای مطبوع آن منطقه لارت را به یکی از توریستی‌ترین مناطق ایلام تبدیل کرده است. تنگه لارت در قسمت انتهای خود به دو بخش تنگه غربی و تنگه شرقی تقسیم می‌شود و در محل تلاقی آنها تپه‌ای قرار دارد که از لحاظ باستانی دارای ارزش بسیار بالایی است. آنچه باعث شهرت و اهمیت این منطقه شده است، تپه‌های باستانی لارت بوده که قدمت آنها به دوران ساسانیان می‌رسد. به تنگه لارت که می‌روید، در کنار لذت بردن از مناظر خیره‌کننده، به گذشته و محل زندگی نیاکانمان سفر میکنید. پوشش گیاهی منطقه تنگه لارت از جنگل‌های تنک زاگرسی تشکیل شده است که در فصل بهار مناظری زیبا خلق می‌کنند. در بهار دامنه‌های سرسبز منطقه تنگه لارت پوشیده از چمن خواهد شد و محل مناسبی برای استراحت در پایان یک هفته‌ی شلوغ به شمار می‌رود. برای دسترسی به تنگه لارت می‌توانید از طریق جاده ارتباطی ایلام به بدره استفاده کنید.
هنگام سفر به شهر بدره به تنگ کافرین و دریاچه سد سیمره نیز می‌توانید بروید و از چشم‌اندازهای زیبای آنها لذت ببرید. تنگه باستانی لارت در سال ۱۳۱۰ با شماره ۸ در لیست آثار ملی ایران ثبت گردید.
غار زینگان
غار زینگان در ۵۲ کیلومتری جنوب غربی ایلام و در ۵ کیلومتری جنوب شرقی صالح آباد واقع شده است.
این غار در اصل یک غار نیست بلکه یک تنگه است که به اشتباه در منطقه به عنوان غار شهرت یافته است، دو سر مسیر باز است و هیچ شباهتی به غار در آن دیده نمی‌شود.
مسیر دسترسی به غار زینگان بدین ترتیب است که باید از از شهر ایلام به صالح آباد واقع در ۵۰ کیلومتری غرب ایلام سفر کنید، این غار در صالح آباد کاملا شناخته شده است و تابلویی در نزدیکی امامزاده صالح مسیر را نشان می‌دهد.
از درون صالح آباد تا ورودی تنگ زینگان حدود ۵ کیلومتر جاده خاکی نه چندان مناسب برای ماشین‌های سواری وجود دارد که عبور از اینجاده خاکی نزدیک به ۴۰ دقیقه زمان نیاز دارد.
درون تنگه و در تمام طول مسیر آب زلالی جاری است و در بیشتر قسمت‌ها باید از درون آب عبور کنید. مسیر در قسمت‌هایی بسیار تنگ می‌شود و به سختی می‌توان از آن عبور کرد.
طول تنگ زینه گان به گفته یکی از اهالی منطقه حدود ۶ کیلومتر است که البته در جاهایی از آن کاملا باز می‌شود.هوای درون تنگ بسیار خنک و مطبوع بوده و به همین دلیل به آن «غار بهشت» نیز می‌گویند. بهترین زمان برای پیمایش غار زینگان بهار و تابستان است.
آبشار اما ایلام
آبشار اَما با ارتفاع حدود ۲۰ متر در نزدیکی روستای اَما در ۲۵ کیلومتری جنوب ایلام و پشت سد ایلام واقع شده است.
برای دسترسی به این محل باید از میدان قرآن ایلام به سمت ملکشاهی حرکت کرد.
بعد از روستای چشمه کبود یک مسیر فرعی بسیار زیبا وجود دارد که دارای جنگل زیبایی از درختان بلوط است.
آبشار روستای اما در میان دره‌ای واقع شده و آب آن به سمت دریاچه سد ایلام جریان دارد. ادامه مسیر فوق به روستای مهر و در نهایت به شهر ملکشاهی منتهی می‌شود.
آبشار پلیه ایوان
یکی از این جاذبه های طبیعی ایوان، آبشارهای هفت قلوی پلیه است که همواره بسان هفت برادر افسانه ای دست در دست هم در برابر دیدگان گردشگران به هنرنمایی رقص آب می پردازند. آبشارهای هفتگانه پلیه با ۲۵ متر عرض و هفت تا ۹ شیار ریزشگاه آب که تنها جلوه ای کوچک از زیبایی خاص این دیار است منطقه ای بکر و کمتر شناخته شده است که حتی بیشتر مردم استان ایلام هم از وجود این شاهکار طبیعی بی خبر و نا آگاه هستند. این آبشارهای هفت قلو که از جاذبه طبیعی شهرستان ایوان محسوب می شود با احداث زیرساخت های مورد نیاز گردشگران و مسافران از سوی مسوولان ذیربط یا بخش خصوصی قطعا در آینده به یکی از قطب های گردشگری این شهرستان تبدیل می شوند. آبشار هفت قلوی پلیه که به واقع جلوه ای از طنازی طبیعت منطقه ایوان است از رودخانه گنگیر سرچشمه می گیرد و آب آن از این رودخانه تامین می شود. همه بخش های هفتگانه این آبشار در فصول پر باران با ریزش آب به دریاچه پایین دست آبشار موجب شکل گیری نمایی زیبا در دامان طبیعت منطقه می شود و البته در زمان کاهش بارندگی ها تنها سه تا چهار ریزشگاه آب این آبشار طبیعی فعال است. وجود باغ های میوه، پوشش گیاهی انبوه، درختان جنگلی و نوای دلنشین و طنین انداز آب آرامش مطبوعی به بازدیدکنندگان این میراث طبیعی می بخشد و همواره افراد طبیعت دوست زیادی را به سمت خود می خواند.
غار خفاش ایلام
جالب است بدانید که غار خفاش که در دهلران واقع شده است، به عنوان تنها غار خفاش موجود در کشور شناخته می شود. این غار به عنوان یکی از پدیده های کمیاب طبیعی در ایران، تاکنون برای علاقمندان طبیعت گردی و جاذبه های استان ایلام زیاد شناخته شده نیست. غار خفاش ۱ کیلومتر از چشمه های آب گرم دهلران فاصله دارد. در این غار ۲۵۶ متری گونه های بسیاری از خفاش های بال پهن را در خود جای داده است.
دره پایتخت ایلامیان
دَرّه شهر یا پایتخت ایلامیان در طول تاریخ بارها به علت های مختلف ویران شده و بعد مجددا بازسازی و آباد شده است. از آن جایی که این منطقه بسیار اهمیت داشته است، از جمله عواملی که این اهمیت را می رساند، ویرانیش در زمان های مختلف می توان بر اثر لشکرکشی و جنگ افروزی سپاهیان آشور و اعراب بوده است. یرخی فرضیه ها بیان می کنند که دره شهری که در حال حاضر می شناسیم، در واقع محل شهر باستانی ماداکتو، پایتخت ایلامیان در دوران باستان بوده است.
تنگ رازیانه
تنگ رازیانه، دره ای عمیق و باریک است که در میان زمین های سرسبز استان ایلام قرار گرفته است. ایلام در میان رشته کوه ها واقع شده است که موجب شده آب و هوایی معتدل داشته باشد. ایلام بعد از کرمانشاه و سنندج سومین شهر بزرگ کردنشین است. ایلام طبیعت بسیار زیبایی دارد و روستاهای این شهر بزرگ، پر از مناظر بکر و دیدنی است. یکی از زیباترین مناطق طبیعی آن تنگ رازیانه است.
تنگ رازیانه یکی از جاذبه های طبیعی و تماشایی ایلام است که آب و خاک با هم به منظره ای شگرف و حیرت انگیز را به وجود آورده اند. طبیعت سرسبز منطقه در لابه لای دره ای تنگ چشم اندازی منحصر به فرد و فوق العاده را به وجود آورده که هر گردشگری در برنامه سفر به ایلام، حتما تنگ رازیانه را گنجانده و برای دیدنش لحظه شماری می کند.
