منطقه بلس کوه با 11304 هکتار مساحت در بين جنگلهای منطقه دو هزار و سه هزار تنکابن در غرب مازندران واقع شده است. اقليم مناسب، پوشش گياهی غنی، تنوع جانوری و قرار گرفتن در بين دو رودخانه اصلی دو هزار و سه هزار شاخصهای اصلی اين منطقه است. سمت ابتدايی آن پارک جنگلی چالدره وجود دارد که از نظر آب و هوايی، آب و هوای منطقه شمالی را داشته ودر بيشترسال بارندگی در آن مشاهده می شود. ابتدای شمالی منطقه ،در شروع منطقه چالدره رودخانه دو هزار و سه هزار بهم می پيوندند.
حريم غربی منطقه حفاظت شده‌ی بلس کوه را رودخانه دو هزار تشکيل داده و تا ارتفاعات متصل به سمت درياسر پيش می رود و حريم شرقی آن رودخانه سه هزار است که تا قبل از سربالان پيش می رود. ضلع جنوبی آن کوه بلس کوه با 2147 متر ارتفاع است. تفاوت ارتفاع بيش 2600 متر از ابتدای منطقه يا مرتفع ترين قسمت آن، تنوع آب و هوايی زيادی را سبب شده است بطوريکه در ارتفاعات قله بلس کوه عمده سال پوشيده از برف است و ارتفاع 370 متری چالدره آب و هوای بيشتر شبيه مناطق کناره خزری دارد. وجود دو رودخانه اصلی شهر و سرچشمه های آن در منطقه بلس کوه و وجود چشمه های متعدد منابع آب دائمی منطقه را سبب شده اند.
منطقه حفاظت شده بلس کوه از جاذبه های گردشگری تنکابن بوده و تنوع زيستی این منطقه در دو بخش عمده بررسی می شوند:
1- تنوع گياهی
پوشش گياهی منطقه با توجه به عوامل نامبرده بسيار زياد است و اينها را در دو قسمت گياهان علفي و گياهان درختچه ای و درختی بررسی می کنيم. در منطقه حفاظت شده بلس کوه با توجه به اختلاف ارتفاع و تنوع اقليم، انواع مختلفی از گياهان ديده می شود. از گياهان علفی منطقه به انواع گرامينه ها، نعناعيان، سرخسها، جگن، آقطی، بنفشه، پونه، سيکلامن، فرفيون، ترشک، پامچال، بندواش، مرغ، تيره خشخاش، گزنه و گوش موش.
انواعی از درختان و درختچه ها نيز در منطقه موجود است که وضعيت آنها با توجه به ارتفاع محل زندگی تفاوت خواهد کرد و تيپهای مختلفی را ايجاد می کند. به طور کلی از تمشک، زرشک، سرخ وليک، ازملک، آلوچه، بلوط، انجيلی، ممرز، لرگ، آزاد، سرخدار، کوله خاس، سياه وليک، داردوست، انار، خرمندی، شاه بلوط، افرا، ليلکی، توسکا، راش، شمشاد، گونه های شمشاد و خزری و سرخدار از درختانی است که نياز به حمايت دارد.
2- تنوع جانوری منطقه
الف- بی مهرگان؛ تنوعی عظيم از بی مهرگان در اين منطقه مشاهده می شود و با توجه به وضعيت منطقه و تفاوت ارتفاع تنوع گونه ای را افزون کرده است. از انواع کرمهای حلقوی می توان کرم خاکی را نام برد که از قسمت پايين تا بالا مشاهده می شود. انواعی از بندپايان نيز در منطقه جمع آوری شده اند. از هزارپايان 3 گونه از پراکندگی بيشتری برخوردار است البته گونه های ديگری از صدپايان نيز در منطقه مشاهده شده است. حشرات با تنوع زيادی منطقه را در بر گرفته اند. انواعی از مگسها مانند خرمگسان، مگس های خانگی، اسب مگسان، انواعی از قاب بالان مانند قاب بال آبی، کفشدوزکها، قاب بال چوب، قاب بال برگ، سرگين سوسکان، شاخ داران، انواعی از زنبورها، مورچه ها و نازک بالان، انواعی از سنجاقکها به رنگهای متنوع و لاروهايشان در آبهای منطقه و انواعی از يک روزه ايها و لاروهای آنها در آبهای اطراف و انواعی از ملخها و پروانه های شب پره و روزگرد با رنگهای بسيار متنوع ديده می شوند.
در آبهای منطقه نيز انواع لاروهای جانداران بی مهره به خصوص حشرات و تنوعی از سخت پوستان به خصوص خرچنگ گرد معمولی در رودخانه های آن مشاهده می شود. آنچه مسلم است تعداد زيادی از گونه های بی مهره در اين منطقه موجود است که هنوز شناسايی نشده اند.
از گونه های مهم جانوری منطقه می توان مرال، شوکا، خرگوش، تشی، پلنگ، خرس قهوه ای، گرگ، بز و پازن، گراز، روباه معمولی، شغال، دارکوب کوچک، هدهد، انواع چکاوک، کبوتر جنگلی، دم سرخ معمولی و عقاب جنگلی را نام برد. وجود تنوع زیستی بالا و گونه های با ارزش شوکا و مرال، زمینه گردشگری را در منطقه فراهم آورده است.
ب- مهره داران؛ به دليل داشتن اکوسيستم های مختلف در اين منطقه تنوعی از مهره داران شامل رده های مختلف مشاهده می شود.
وضعيت اکولوژيک منطقه و عوامل تهديد کننده
با توجه به تنوع توضيح داده شده، وضعيت مهم اکولوژيک منطقه بلس کوه مشخص مي شود. تنوع بيان شده شايد قسمتی از جانداران اين منطقه باشد و جمعيت عظيمی از بی مهرگان منطقه هنوز شناسايي نشده اند. کلا با توجه به اينکه منطقه بين دو رودخانه محصور بوده و از قسمت جنوبی نيز به قلل صعب العبور بلس کوه می رسد و مانند سوی طبيعی عمل می کند اما آن چيزی که در اين بين عوامل تخريب منطقه می باشد، دستيابی انسان به اين منطقه است. از آنجا که هنوز واژه منطقه حفاظت شده در بين فرهنگ مردم جا نيفتاده است، تجاوز به اين منطقه به راحتی توسط افراد بومی و گردشگران اتفاق می افتد. شکار و صيد نيز در منطقه ديده می شود، مشکل کمبود محيط بان نيز مشهود است با توجه به اينکه منطقه از نظر اکولوژيک حساس است، مطالعه و تحقيق بيشتر در اين زمينه نياز به توجه مسئولان و متخصصان دارد.
يکی ديگر از نقاط حساس که در مجاورت اين منطقه وجود دارد، اين منطقه از نظر تنوع زيستی غنی بوده و بسيار منحصر به فرد نيز مي باشد و از آنجا که در مجاورت منطقه بلس کوه قرار دارد، شايد بهتر باشد که به منطقه حفاظت شده بپيوندد و اين باعث شود که اين منطقه در سالهای اخير دستخوش تغييرات زيادی نيز بوده است و حرص و طمع بشر آنرا کمی تخريب کرده است، به حالت اوليه خود برگردد و به نسل آينده واگذار گردد.
