منطقه حفاظت شده شراء که از جاهای گردشگری همدان است، با سیمای کوهستانی و تپه ماهوری و با وسعتی افزون بر ۱۰۷۰۰ هکتار در فاصله حدود ۴۵ کیلومتری شرق همدان واقع شده و به لحاظ طبیعت بکر، پوشش گیاهی مناسب و سیمای طبیعی آن از زیستگاههای اصلی قوچ و میش ارمنی استان همدان محسوب میشود. بنابراین در سال 78 به عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام و در سال 89 به منطقه حفاظت شده ارتقاء سطح یافت.بخش کوهستانی منطقه از دو قله اصلی و مجزا از یکدیگر به نام های قافلانته وقزل تشکیل شده و تعداد ۱۷۲ گونه گیاهی متعلق به ۳۷ خانواده در تیپ های اراضی دشت های آبرفتی دامنه ای، فلاتها، آبرفتها و واریزههای بادبزنی شکل و آبرفتهای بادبزنی شناسایی شده است.
راههای دسترسی منطقه حفاظت شده شراء در مجموع شامل جاده های اصلی آسفالت و نیز راههای فرعی شوسه است. برای ورود به این منطقه بعد از گذر از 25 کیلومتری جاده اصلی همدان– ملایر باید از مسیر روستای سیاه کمر به سمت روستای آب هندو حرکت کرد.برای رسیدن به قسمت های شمالی منطقه نیز از تپه فرعی روستای آب هندو به سمت روستاهای مولوجه و قوزلیجه حرکت کرد. راه دیگر ارتباط با منطقه مسیر روستاهای نشر و مسلم و آباد است.
در پیرامون منطقه روستاهای قوزلیجه ، آب هندو، حیران، مسلم آباد، نشر، برکت آباد، تاهون آباد و خردمند واقع شده است. از دیگر تعارضات منطقه، عشایر مستقر در قسمتهایی از منطقه است که با کنترل و ارشاد و همچنین جلوگیری از اسکان آنها در مناطق حساس این تعارضات تاحدودی کاهش یافته است.
از نظر تقسیم بندی اقلیمی این حوزه در منطقه اقلیمی نیمه خشک سرد قرار گرفته و متوسط بارندگی سالیانه آن بین 350 تا 450 میلی لیتر در سال است و به طور متوسط، حجم بارش سالانه حدود 9 و 85 صدم میلیون مترمکعب برآورد می شود و میانگین درجه حرارت سالیانه آن 14 درجه سانتیگراد است. براساس گلبادهای ترسیم شده، چیرگی باد در منطقه، جهت غربی است و به تفکیک فصول در طی سال گاه دچار تغییرات کوتاه مدت می شود.
با توجه به بررسی منابع موجود و بازدیدهای به عمل آمده در محدوده، تعداد 172 گونه گیاهی متعلق به 37 خانواده در تیپهای اراضی دشت های آبرفتی دامنه ای، فلاتها، آبرفتها و واریزه های بادبزنی شکل و آبرفتهای بادبزنی شناسایی شده است.
پوشش گیاهی:
با توجه به بررسی منابع موجود و بازدیدهای بعمل آمده در محدوده، تعداد ۱۷۲ گونه گیاهی متعلق به ۳۷ خانواده در تیپ های اراضی دشت های آبرفتی دامنه ای، فلات ها، آبرفت ها و واریزه های بادبزنی شکل و آبرفت های بادبزنی شناسایی شده است.
در مجموع خارشتر، شیرین بیان، خارزره، درمنه، جارو هند، ورک، بومادران، تلخه، گون، شیر تیزک، ختمی، شقایق، علف گوسفند، گل گندم، گوش بره، کلاه میر حسن، گل چایی، جغجغه، ختمی و شیرتیزک از عمده ترین گونه های گیاهی منطقه حفاظت شده شرا میباشد.در برخی از قسمت های منطقه نیز گونه های درختی دست کاشت مشاهده می گردد که از آن جمله میتوان به درختان گردو، گیلاس، زردآلو، انگور، سیب، توت، نارون، زبان گنجشک، بید و سرو خمره ای اشاره کرد.
گونه های شاخص جانوری:
اطلاعات جمع آوری شده در خصوص فون جانوری منطقه مورد نظر نیز بیانگر این است که پرندگان این زیستگاه چهره غالب جانوری منطقه را تشکیل میدهند.
پرندگان: گونه های کوهزی همچون عقاب طلایی و کبک معمولی فراوانترین پرندگان منطقه اند. دسته سبک بالان نیز در بین تمامی گونه ها متنوع ترین دسته شناسایی شده اند. فون پرندگان در منطقه متاثر از دو دسته گونه های بومی و مهاجر است.کبک، تیهو، سنگ چشم خاکستری، سبز قبا، دم جنبانک ابلق، دلیجه معمولی، هما، سارگپه، کرکس، قرقی، طرلان، شاهین، بحری، بالابان، لاچین، حواصیل خاکستری، پرستوی معمولی، سار و بلبل ازجمله پرندگان موجود در زیستگاه های منطقه میباشند.
پستانداران: پستانداران منطقه نیز عمدتا گونه های سازگار با مناطق سرد کوهستانی اند. گرگ، کفتار و قوچ و میش شاخص ترین گونه های پستاندار منطقه اند. شغال، روباه، راسو، زرده پر، رودک، خرگوش، خارپشت ایرانی، تشی، حفار و انواع موش ها ازجمله دیگر پستانداران مهم این منطقه به شمار میروند.
خزندگان: خزندگان این زیستگاه نیز در دو گروه مارها و سوسمارها یا مارمولک ها قابل تقسیم اند. آگامای قفقازی و گرزه مار پر جمعیت ترین خزندگان منطقه و مارهای دشتی زی و آگاما و لاک پشت مهمیزدار، شاخص ترین خزندگان منطقه به حساب می آیند.
دوزیستان: به علت نبود زیستگاههای آبی قابل توجه از فون جانوری دوزیستان و ماهی ها در منطقه دیده نمیشود، با این حال گاها در آبگیرهای فصلی و برکه های حاشیه روستای مسلم آباد از دوزیستان میتوان گونه های وزغ معمولی و قورباغه تالابی را مشاهده نمود.
تعارضات و تهدیدهای منطقه:
شخم نامناسب در جهت شیب در ارتفاعات و تپه ماهورها جهت کشت و کار بر روی زمین، چرای بی رویه دام در مراتع فقیر منطقه حتی در زمستان که سبب فرسایش و سست شدن خاک شیب ها به علت رفت و آمد زیاد دام و درنتیجه رانش خاک روئی به عمق دره ها میگردد. بوته کنی بوته های خشک جهت مصرف سوخت از عمده عوامل تخریب انسانی در این منطقه می باشد. از دیگر تعارضات منطقه حضور و عدم رعایت تعادل دام و مرتع عشایر و نیز واحد دانه بندی و آسفالت پزی مسلم آباد و برخی واحدهای مرغداری می باشد.
