بنر هدر

منطقه حفاظت شده مارز

نویسنده:

سمیرا هادی

در تاریخ:

این منطقه در۴۳۰ کیلومتر ی جنوب مرکز استان و در ۲۰ کیلومتری شرق شهرستان قلعه گنج واقع شده است. به واسطه قرار گیری یكی از بزرگترین دالانهای مهاجرتی هوبره ها در فصول پاییز و زمستان در منطقه مذكور و از سوی دیگر افزایش میزان تخلفات مربوط به زنده گیری هوبره توسط افراد سودجو و بخصوص قوش بازان غیر مجاز همواره منطقه توسط واحد گشت و كنترل اداره حفاظت محیط زیست كهنوج و واحد گشت سیار اداره كل مورد بررسی قرار می گیرد. مضافاً در منطقه به دلیل حضور همیاران محیط زیست در چند سال اخیر خطر شكار غیر مجاز به حداقل خود رسیده است.

منطقه حفاظت شده مارز از جاذبه های گردشگری قلعه گنج می باشد. آب و هوای این منطقه تحت تاثیر عوامل طبیعی و محیطی ثابت و همچنین عوامل جوی و تغییرات فصلی می باشد به دلیل قرار گرفتن این منطقه در محدوده پر فشار حاره ای دمای منطقه اكثراً نسبت به محدوده پر فشار دچار تغییر شده به نحوی كه در تابستان، محدوده پر فشار در ایجاد فرونشینی در منطقه اثر گذاشته و از ایجاد و نفوذ ابر و توده های هوایی مرطوب تا حدی به این منطقه جلوگیری می كند. در فصل زمستان قلمرو پر فشار جنب حاره ای خلیج فارس و دریای عمان شرایط لازم را جهت نفوذ توده های مرطوب غربی مهیا می كند، بنابراین تمایل تابش خورشید و نفوذ توده های هوایی مرطوب سبب نزول درجه حرارت در منطقه می گردد.

منطقه حفاظت شده مارز

تشریح وضعیت طبیعی( شرح اجمالی سیمای منطقه)

منطقه پیشنهادی مارز در حوزه آبریز جازموریان واقع شده است. در این حوزه در پایین دست آن دشت معرف جاموریان وجود دارد كه در سالهای پر آبی در كنار تالابهای هامون در استان سیستان و بلوچستان جزو تالابهای بسیار با اهمیت برای پرندگان مهاجر آبی می باشد. بخش های كوهستانی آن نیز در محدوده رشته كوههای بشاگرد- جبال بارز واقع بوده كه به واسطه توپوگرافی و حاكم شدن شرایط اقلیمی وی‍‍ژ‍ه،  منجر به ظهور انواع زیستگاهها و در نتیجه استقرار فلور و فون در خاصی شده است. در ارتباط با زمین شناسی منطقه قابل ذكر است كه 50 درصد رسوبات در ارتباط با دوره ترشیری تا پالئوژن می باشدکه شامل زیر دوره ائوسن – الیگوسن فوقانی و حاوی زون مکران، پیروکلاستیک ها، لاوا و فلش های رنگی می باشد. 35 درصد دوره پلیوستوسن- هلوسن را شامل شده که اغلب شامل بادبزنی های آبرفتی و سنگ آهک می باشد. 15 درصد مربوط به دوره ژوراسیک فوقانی بوده که پیلولاوا، دایکهای بازالتی، آندزیت های حفره دار و سیلت ها را شامل می شود. جهت منطقه در بخش های شمالی- شمال شرق تا شمال غرب بوده و در بخش های جنوبی و کوهستانی جهت جنوب شرق تا جنوب غرب می باشد. شیب زمین بیش از 80 درصد منطقه بین 0 تا 14 درصد بوده و 20 درصد باقی مانده بین 14 تا 38 درصد می باشد.

منابع بیولوژیكی( پوشش گیاهی – حیات وحش):

الف) تیپ گیاهی:
بر اساس مطالعات صورت پذیرفته در حوزه بشاگرد پوشش گیاهی چیره در منطقه پیشنهادی كه در زیر مجموعه حوزه مذكور قرار دارد تقریباً به طور كامل متعلق به منطقه رویش نوبو- سندین بوده و شامل رویش های خشكی پسند درخچه ای همراه با گیاهان یكساله كوتاه عمر و فصلی است و گیاهان علفی دایمی به صورت محدود و كم و غالباً در ارتفاعات و یا حاشیه رودخانه های دایمی دیده می شوند. در بستر رودخانه ها و دره های باز بیشه های از درختان و درختچه های مختلف نواحی گرمسیری تشگیل شده است كه گاه به صورت كم و بیش خالص یا به صورت مخلوط روئیده اند. این توده ها شامل داز، كنار، كهور، گز، شیشم، خرزهره، سریم، استبرق و گاهی زیتون وحشی است. گونه اخیر همراه با انجیر كوهی، كسور، بادام كوهی و ناترك غالباً در دره های سنگلاخی شیب دار و كوهستانی می رویند.

ب) درصد پوشش گیاهی:
50 درصد اراضی مرتعی با تراکم تاج پوشش گیاهان یک ساله و چند ساله بین 25 تا 50 درصد، 45 درصد اراضی با تراکم تاج پوشش گیاهان مرتعی و بیرون زدگی سنگی، 5 درصد بستر رودخانه های فصلی.
گونه های گیاهی منطقه:
از جمله گونه ها می توان به كنار (Ziziphus nummularia)، كهور(Prozopis cineraria)، خرزهره(Nerium indicum)، انجیر وحشی(Ficus johannis)، داز(Nannorhps ritchiana)، زیتون وحشی(Olea aucheri) ، گز روغن یا گز رخ (Moringa arborea)اشاره داشت.

گونه های جانوری منطقه

بر اساس پ‍ژوهش های فراوان صورت پذیرفته به كمك ردیاب های ماهواره ای، دشت های شمالی منطقه پیشنهادی مارز بعنوان بخش بسیار مهمی از دالان های پروازی هوبره محسوب می شود. شرایط توپوگرافی و اقلیمی منطقه علاوه بر حضور انواع گیاهان خاص همچون كنار، كهور، خرزهره، خرما، داز ، باعث زیست جانورانی همچون خرس سیاه، خدنگ كوچك، سبزقبای هندی و … شده است.

منطقه حفاظت شده مارز

وجود آثار و ابنیه تاریخی- مذهبی-فرهنگی

تپه كلات مالك در حوالی چاه داد خدا یكی از جاذبه های حوالی منطقه محسوب می گردد. وجود زیارتگاه حضرت ابوالفضل (ع) در حوالی دهستان مارز كه دارای ساختمانی با سقف گنبدی شكل می باشد. همچنین زیارتگاه های پیرپشتان و تی گو کن در حوالی روستای بنگرون. وجود سنگ نوشته ها و نقاشی های قبل از اسلام در حوالی تخت شاهو، بند گرگی و قبرستانهای پراكنده متعلق به قبل از اسلام در سطح منطقه ، وجود سکونت گاهها، قلعه ها، کانال های ساخته شده از سارج و همچنین تونل های فراوان حد فاصل قلعه ها و رودخانه های منطقه، وجود آثار مربوط به کشاورزی در قبل اسلام در حوالی روستای سم سیلی، اکتشاف آثار باستانی متعدد به چند صد قرن گذشته از دیگر پتانسیل های منطقه پیشنهادی مارز می باشد.

محصولات سفر

دیدگاه خود را بنویسید