جاذبه تاریخی آرامگاه شيخ آذری

بقعه حمزه بن ملک آذری اسفراینی معروف به (شیخ آذری) ، شاعر و عارف قرن نهم هجری ، از بناهایی است که در محدوده شهر تاریخی بلقیس اسفراین در استان خراسان شمالی قرار گرفته و به شماره 4497 تحت عنوان بخشی از مجموعه شهر تاریخی بلقیس اسفراین در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

آرامگاه شیخ آذری در جنوب شهر اسفراین و در حدود یک کیلومتری شمال شرقی خرابه‌های شهر تاریخی بلقیس و در میان اراضی کشاورزی واقع شده است.

این بناکه از جاذبه های تاریخی اسفراین میباشد،از دو فضای معماری در ابعاد متفاوت تشکیل شده،بخش جنوبی که الحاقی است و به عنوان نمازخانه مطرح است.سقف آن مسطح و به صورت تیرپوش بوده و بخش شمالی آن که به عنوان مدفن و آرامگاه شیخ شناخته می شود.یک اتاق تقریبا مربع شکل به ابعاد 6.4 ×6.5 متر می باشد که دیواره های داخلی آن با اندودی از گچ قرمز رنگ بومی منطقه اسفراین پوشیده شده است .این آرامگاه از خشت خام ساخته شده و سقف آن نیز چوبی است.قبر ایشان حدود 80 سانتی‌متر از زمین بلندتر بوده و موزائیک شده است.

شيخ آذری که بود؟

حمزه بن علی آذری متخلص به شیخ آذری از شاعران و عارفان قرن نهم هجری قمری خطه خراسان می‌باشد که در اسفراین متولد شد و پس از مدتی شاعری در دربار شاهرخ تیموری،به عرفان روی آورد و بعد از سفر به هند و همنشینی با احمد شاه بهمنی و پسرش، به ایران بازگشت و شاگردان بسیاری تربیت نمود و کتاب‌های زیادی در شعر و عرفان چون جواهرالاسرار ، دیوان اشعار ، بهمن نامه ، عجایب الغرایب و … به رشته تحریر در آورده است.

وی از آغاز جوانی به سرودن شعر پرداخت. چون ولادتش در ماه آذر بود، «آذری» تخلص کرد.پدرش عبدالملك از سوی سربداران صاحب اختیار اسفراین بود.در كودكی همراه با دایی خود به قراباغ رفت و با الغ بیك همباری شد و دوستی عمیقی بین آنان پدید آمد. وی از جوانی شروع به شاعری و مدح سلاطین، بویژه سلطان شاهرخ تیموری كرد.اما بزودی به عرفان روی آورد.دوبار به حج رفت و یك سال در آنجا مجاور حرم شد و كتاب سعی الصفا را در باره مناسك حج نگاشت سپس به هند رفت و در دربار احمد شاه اول بهمنی به مقام ملك الشعرایی و معلمی علاالدین همایون بن احمد شا رسید و كتاب بهمن نامه را به وی تقدیم كرد و پس از سالها به خراسان بازگشت و تا پایان عمر در اسفراین به تربیت شاگردان و عبادت و تالیف مشغول بود.وی درعین انزوا با شاهزادگانی چون علاالدین همایون، بایسنقر میرزا و الغ بیگ میرزا پسران شاهرخ ارتباط داشت.وی در 86 هـ.ق وفات یافت و در اسفراین به خاك سپرده شد.