این اثر تاریخی در فاصله هفت کیلومتری شهرستان داراب استان فارس و در فاصله 200 متری بنای مسجد سنگی قرار دارد.این بنا که از بناهای دوران ساسانی است، به دستور داراب شاه از سنگ یکپارچه ساخته شده است.این آسیاب از جاذبه های داراب،نیز مانند ساختمان مسجد سنگی دارای معماری صخره ای است و در دل کوه حفر شده است.ساختمان آسیاب دارای تونلی است که در کنار آن مجرای خروج آب قرار گرفته و آبی که سنگ آسیاب را می چرخاند از طریق این راه آب به سمت دشت مقابل مسجد سنگی هدایت میشده است.در سر در ورودی تونل کتیبهای بر روی سنگ به زبان فارسی وجود دارد که مربوط به زمان قاجار است.در کنار آن نیز بر روی دیوار کناری تونل نوشته دیگری به خط کوفی مربوط به زمان اتابکان فارس وجود دارد که شباهت زیادی به نوشتههای درون مسجد سنگی دارد.در داخل تونل آسیاب خطوط دیگری مشاهده می شود که برخی قابل خواندن نیست و در بعضی از آنها کلماتی نظیر« الله» نگاشته شده است. در انتهای تونل، محل سنگ آسیاب قرار دارد که امروزه از آن اثری نیست. همچنین انتهای تونل توسط مجرایی به دو حلقه چاه دوازده متری که بر سنگ کوه و در بالای آسیاب وجود دارد، متصل میشود.
این مجرا امروزه بر اثر ریزش سنگ مسدود شده است.قطر دهانه این دو حلقه چاه سه متر و عمق آن 12 متر است که جدار آن با سنگ و ساروج ساخته شده است. این دو حلقه چاه توسط آبی موسوم به خیرآباد که از منطقه رودبال سرچشمه میگرفته پر آب میشده و دو رشته جدول آب را به آسیاب هدایت میکرده است.یک رشته در بستر سنگی کوه حفر شده و دارای عمق زیادی است.این رشته جدول مجرای اولیه عبور آب بوده و همزمان با بنای مسجد است.رشته دوم جدولها، از سنگ و ساروج ساخته شدهاند که مسیر بعدی عبور آب بوده و احتمالاً مربوط به تعمیرات عصر اتابکان است. این جدولها در تعمیرات زمان قاجارها نیز مورد استفاده قرار گرفته است.
این دو جدول به یک رشته چاههای صخرهای که در بالای بنا وجود دارند،متصل می شوند.مجموع این چاهها که سیستمی نظیر قنات دارد، هفت حلقه میباشد که در بستر سنگی کوه حفر شدهاند.آب این جدولها تا فاصله 80 کیلومتری جریان مییافته. این آسیاب در دوران اتابکان فارس همزمان با تغییر بنای آتشکده سنگی به مسجد و در زمان قاجار و توسط قوام الملک تعمیر شده است.
